O
ORIENT TRAVEL BV
What's wrong with a Jap?
9
hoeveel dagen reizen hij deed. Eén kolf
voor één dag! Er werd weieens van de
Timorezen beweerd dat ze lui waren.
Dergelijke uitspraken komen alleen van
mensen aan wie het voorbij ging, hoe
arm en ondervoed deze bevolking was.
De tropische zweren van onze Quirinus
duidden al op een chronisch vitaminen-
tekort.
Ook kwamen er verkopers te paard
langs de huizen om hun djeroeks te
verkopen. Aan elke zijde van 't Timorese
bergpaardje hing een mand met die
vruchten. Enig! Soms mocht mijn doch
tertje even op zo'n paardje zitten. Onze
brave kokki tilde haar dan op en vroeg of
ze niet bang was. Neen hoor, ze vond 't
maar wat leuk.
Er leefden toen ook verschillende Ra-
djah's op Timor. Die van Kupang, van
Kefamenano, en nog anderen waarvan
ik de namen helaas ben vergeten. In
samenwerking met het Nederlands
Gouvernement bestuurden ze het eiland.
Met die van Kupang hadden we veel
contact, prettige mensen met educatie.
Met die van Kefamenanoging mijn man
wel eens, op uitnodiging, jagen. Als je
nieuwkomer was werd je door de Radjah
van Kupang uitgenodigd voor een ken
nismaking. Vaak gingen collegae ook
mee. Zo zaten we daar eens en aange
zien er geen sterke drank werd gepre
senteerd en ook geen coca-cola of fris
drank, kreeg je altijd koffie aangeboden,
't Was uiteindelijk ongeveer 10 uur 's
morgens. En dat was dus koffie toe
broek. De dame die eens naast me zat
en een nieuwkomer was, nam een slok
en kon in haar afgrijzen nog zeggen:
"Hoe kunt u dat drinken? 't Lijkt wel
medicijn". Ik moest natuurlijk wel stie
kem lachen.
Wat het onderwijs betreft had je er de
Europese school, de Mulo en de Am
bachtschool. Vaak kwamen de jongens
van de ambachtschool bij ons thuis
langs als ze een schorpioenbeet had
den of hoofdpijn. De kindersterfte lag er
trouwens erg hoog, ook al vanwege
de malaria of "zwart-water-koorts",
waarbij de urine zwart zag van het
bloed. Malaria kwam er voor in de vorm
van helse hoofdpijnen tot gek worden
zelfs.
Toen er radio's met de distributie ter
beschikking werden gesteld, kregen
we er ook een! Maar helaas hadden we
nooit uitzendingen uit Holland (waar
bleef de Phohi??). Wel konden we de
BBC en Australië ontvangen en ook 't
kinderuurtje werd door Austr. verzorgd,
zodat mijn oudste dochterervan genoot.
Oom Tim noemde degene zich die het
programma bracht en ook brieven van
de kinderen verzorgde en beantwoord
de.
Twee keer in de maand kwam er een
boot en dan gingen velen van ons naar
Juul Lentze, USA, verblijdt me al zo'n
25 jaar lang geregeld met een opge
wekte brief in drie talen: Nederlands-
Engels-lndonesisch. Niet omdat ze
(tenminste) het Nederlands en Engels
niet perfect beheerst, maar omdat het
zo "lekker" Indisch klinkt. Juul is what
you call een very sobat keras van mij.
Het ondervolgende relaas kreeg ik zonet
binnen. Een staaltje van haar taalkun
digheid niet alleen, maar een verkwik
kende afwisseling op het vaak gehoorde
van christelijke naastenliefde getuigen
de: "Ik heb niets tegen de jongere
generatie Japanners hoor, maar als er
een van in de tram zit, stap ik uit!"
(LD). Hier volgt het stukje uit Juuls
brief:
"Mijn vaders kleinzoon, alweer so ironie,
vertrekt today for Tokyo voor zijn werk.
Uitgestuurd door zijn maatschappij. Also
de haven om weer wat uit de andere
gebieden te horen. En één keer in de
week deed een vliegtuig Kupang aan.
Verder werden er ook gezellige avonden
gegeven, soms door het bestuur en
vaak door de inwoners onderling. Eens
kwam het Hoofd van de Negara Indo
nesia Timur (in onze tijd bestond deze
benaming en wij ressorteerden eron
der) uit Singaradja (de standplaats op
Bali) een officieel bezoek brengen, het
geen natuurlijk veel drukte en gezellig
heid gaf.
In de regentijd, als de verkopers van
wege de overstroomde wegen weken
lang niet langs de huizen kwamen,
kwam mijn man vaak met geschoten
herten thuis. Zo konden we dan een
voorraad dendeng maken. Er was dan
jagersvolk nodig en dat werd door hun
leider uit de jungle gehaald (hun woon
gebied) met ongeveer deze langgerekte
roep: "Oei! atoooni! Een leuk geluid.
En dan kwamen ze één voor één te
voorschijn. De bevolking moest maar
gezien hebben dat mijn man in de jeep
was vertrokken of ze wisten waarvoor.
Ze bleven de hele nacht waken om op
he looks like a Hawaiian, en therefore
also somewhat Japanese. As a matter
of fact, he was the kid who came home
from school on his first day and locked
himself into his room. Mijn schoon
zuster liet hem maar effe betijen en ging
toen zijn kamer in.
Daar zat Harry dan op z'n bed, en he did
not look very happy, en toen Elvier hem
vroeg, "what is the matter, Har?",
kwamen de tranen, en he said "the kids
call me a Jap," en Elvier said "so what is
wrong with a Jap?" En z'n spleetoogjes
werden rond, want daar had hij nog niet
aan gedacht. Enfin, so breng je de
kinderen op, you hoop not to prejudice
them, right?
Well, it was a good thing, want today
Harry has to live among them for 3-6
months. Life is really hilariously funny,
yes?" J.L.
zijn terugkeer te wachten. Hij deelde
het vlees altijd met zijn ondergeschik
ten (goeroes) en het werkvolk dat aan
de nieuwe ambachtschool bouwde.
In het natte seizoen maakte ik groenten
in uit de tuin: kangkoeng, postelein,
boontjes en jonge djagoeng. Over het
algemeen werd de ketimoen op Timor
te oud geplukt en was vaak zo dik als
een bovenarm, dus niet te eten, zo taai!
Iets wat ik nooit zal vergeten is het
prachtige vierstemmige gezang van het
Timorese kerkkoor, zonder enige muzi
kale begeleiding. Zo mooi als zij de
psalmen en gezangen brachten heb ik
sindsdien niet meer gehoord.
Ongeveer acht maanden nadat Indone
sië zijn Merdeka had moesten we
Kupang verlaten. We hebben er, on
danks vaak ongerief, een mooie en
onvergetelijke tijd doorgebracht. Met
ontroering hebben we afscheid ge
nomen.
G. C. SUVERKROPP-KLUMPERBEEK
RETOUR BANGKOK v.a1.295- ZTmmN
RETOUR JAKARTA v.af 1.795-
31 -daagse verzorgde reis JAVA en BALI v.a. f 3.670,— garantiefonds
REISGELDEN
RETOUR BALI v.af 2.150,-!
RETOUR AUSTRALIË v.af 2.695 -
Singel 486 - 1017 AW AMSTERDAM
Tel. 020 - 23 74 84
Laan van Meerdervoort 291 DEN HAAG
Tel. 070 - 61 50 78
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
