4job/efthi
PENANG
de Parel van de Orient
VERZAMELBAND
O
Laat uw Moessons niet rondslingeren,
verzamel ze in zo'n praktische, handige
(gebroken wit kunststof, groene opdruk)
f 18,50 - porto f 4,50
Met het handige systeem van insteek-
pennen maakt u van twintig Moessons
(een jaargang) een boek dat de
moeite van het bewaren waard is.
Kado-idee: geef zo'n verzamelband
met een kado-abonnement erbij
reizen
Holwerda Reizen biedt u de unieke mogelijkheid om op het
eiland Penang een huis te huren voor 4 weken of een veelvoud
ervan. Bij bezetting van 6 personen komen de vliegreis huur
van het huis op f 2.330,- per persoon in het laagseizoen.
Bel voor meer informatie en de gratis brochure.
veel tijd, aangezien nog heel wat meu
bels dienden aangeschaft te worden. In
haar vergadering van 10 oktober 1 904
kon echter de Directie tot haar genoe
gen vaststellen, dat het werk voltooid
en Genootschap een historisch monu
ment rijker geworden was, waarvoor zij
een woord van dank en hulde tot
Mevrouw Serrurier richtte.
Restauratie
Door de vrijgevigheid van zijn eigenaar
was de "Toko Merah" er helaas niet op
vooruit gegaan. Het van zijn schoonste
tooi beroofde huizenpaar werd dan ook
in 191 7 een "oud cavalije" genoemd.
Drie jaren later kwam er redding. Toen
werd opgericht de N.V. Bouw-Maat-
schappij "Toko Merah", die de verval
len "Toko Merah" aankocht en restau
reerde. Aankoop en herstel zouden
bijna een miljoen gulden gekost heb
ben. Rekening houdende met de mo
derne behoeften van een groot handels
huis werden beide panden zoveel
mogelijk in de oude stijl hersteld. Het
restauratieplan was afkomstig van de
heer Hoytema, terwijl met de uitvoering
was belast de heer Jansz, leraar aan de
Koningin Wilhelmina Ambachtschool.
Zo verdween de smerige grijze verf, die
het weelderig rood en goud zo lang
had bedekt. Wat de witte mieren
hadden weggeknaagd, werd vervangen.
De trap van het Noordelijk gebouw
herkreeg zijn oude plaats en de af
schuwelijke uitbouw voor de deuren
verdween, zodat de gevel in zijn oude
statigheid pronkte.
De eisen van het handelshuis maakten
helaas noodzakelijk het aantal verbin
dingen tussen de huizen te vergroten,
zodat beneden een grote, wijde zaal
ontstond. In de Zuidelijke zijkamer
kwam een trap uit een ander oud huis
afkomstig, zodat deze niet misstond.
Dit herstel vond allerwegen luide bijval
en met name het Indische Leven wijdde
er in 1920 een rijk geïllustreerd artikel
aan.
Bank voor Indië
De gerestaureerde "Toko Merah" werd
vervolgens verhuurd aan een jonge
bankinstelling, de Bank voor Indië.
Deze dochterinstelling der Rotterdamse
Bankvereniging stelde zich ten doel
"het uitoefenen van het bankiersbedrijf
in de ruimste zin des woords en het
doen van financiële operaties, een en
ander meer in het bijzonder in Neder-
lands-lndië."
Jammer genoeg heeft deze Bank voor
Indië het niet lang in de "Toko Merah"
uitgehouden. Haar korte loopbaan begon
in uiterst moeilijke omstandigheden,
temidden van de eerste grote crisis na
de eerste wereldoorlog. Geen wonder,
dat reeds in 1 924 voorstellen werden
gedaan om de zaken der Bank geleidelijk
af te wikkelen, terwijl eind 1925 het
bedrijf gestaakt werd. De "Toko Merah"
was zonder bestemming.
Enige tijd hebben er toen nog verschil
lende bureau's in gehuisd, o.a. het
Algemeen Landbouwsyndicaat, de
Semarangse Zee- en Brand Assurantie
Mij en Wm. H. Muller Co doch ten
slotte op 21 september 1934 kocht de
firma Jacobson van den Berg Co. de
aandelen der N.V. Bouwmaatschappij
"Toko Merah" op en werd aldus eige
nares van het gebouw. Nadat dit eerst
nog een kleine restauratie had onder
gaan - de rood en gouden verf werd
vernieuwd, terwijl ook het stucco-reliëf
boven de binnendeur onder de kalk
vandaan werd gehaald - werd op 1 juni
van het volgende jaar, mede ter viering
van het 75-jarig bestaan der firma, het
vernieuwde kantoorgebouw officieel in
gebruik genomen.
Bij deze feestelijke opening voerde de
heer J. R. Reit chef der firma, het woord
en zei onder meer aan het slot zijner
rede "dat alles zal worden gedaan om
dit historische gebouw intact te houden".
Oorlogstijd
Enige jaren gingen rustig voorbij tot de
tweede wereldoorlog uitbarstte met alle
noodlottige gevolgen voor deze landen.
Nadat op 5 maart 1942 Batavia zich
had overgegeven, deden de Japanners
twee dagen later hun intocht in de
"Toko Merah". Van voortzetting der
zaken was natuurlijk geen sprake meer.
In het eerwaardige gebouw vestigde
zich een centrale inkooporganisatie
voor het leger. Bijzonder wat de ge
zondheidsdienst betreft, wat er feitelijk
op neer kwam, dat de "Toko Merah"
grotendeels een goedang werd. Wat
een vernedering voor een behuizing
van Gouverneurs-Generaals.
Na Japans capitulatie waren de eerste
nieuwe gasten Brits-Indische troepen,
aan welke onder meer het Museum
Oud Batavia zulke onaangename herin-
neringen bewaart. Vervolgens kwamen
er min of meer officiële bureau's als de
NIGIEO-EXPORT in te huizen.
Op 1 juni 1 946 mocht de firma Jacob
son van den Berg Co. weer een deel
van het huis betrekken, welk aandeel
langzamerhand groter werd, tot zij
begin 1947 opnieuw over het gehele
pand kon beschikken.
Ook deze tweede intocht der firma werd
benut om het pand eens een goede
beurt te geven en alle oorlogsschade te
herstellen. Een laatste plechtigheid,
waarbij het gebouw min of meer be
trokken was, vond plaats op 8 maart
1 949. Toen werd in het Zuidelijke por
taal onthuld een gedenkplaat met de
namen der oorlogsslachtoffers, mede
werkers der firma. Op de fraaie plaat
vervaardigd bij de firma Cordesius, ziet
men hun 26 namen zo opgesteld, dat zij
onwillekeurig een kruis vormen, het
teken van dood en van hoop.
Laan van Meerdervoort 610
2563 BN DEN HAAG
Telefoon 070 - 46 89 50 51of
63 05 53
Dagelijks geopend van 09.00-17.00 u. en op zaterdag van 10.00-13.00 u
13
