Planten uit de Tropen
IX OR A
Bosvlam - Sokka of Sekattan
Familie: Rubiaceae - Walstroachtigen
Ixora beter bekend als Sokka is een van de fraaiste heesters van de tropen.
Als tuin- en potplant zeer populair. In de tropische gebieden kan ze 5 meter hoog
worden. Ze is afkomstig uit India.
Ixora behoort tot een van de grootste plantengeslachten die over de hele wereld
verspreid voorkomen. In de tropen zijn het meestal heesters en bomen zoals koffie
(Coffea) en kinine (Cinchona). In de gematigde gebieden zijn het kruidachtige
planten, bijv. kleefkruid (Galium paparine) en Onze Lieve Vrouwe bedstro
(Asperulo odorata). Zelfs in de Noord- en Zuidpool treft men Rubiaceae's aan, bijv.
de Coprosma, een klein heesterachtig plantje.
Tak met bloemen,
doorsnee: bloem en vruchtje.
De naam Ixora is een verbastering van
Iswara, een woord dat in het Sanskriet
(dit is een oude taal uit India) voorkomt
en Heer betekent. De naam Iswara
wordt aan de Hindu God Shiwa ge
geven. Op Sri Lanka worden deze
bloemen aan Shiwa geofferd.
De jonge gladde takken zijn groenachtig
grijs, de schors is bruin. Het helder
groene blad is ovaal met een korte punt,
leerachtig, glimmend, gaafrandig en
kort gesteeld. De bladeren komen op
één knoop tegenover mekaar, elk met
twee steunblaadjes, wat karakteristiek
is voor deze plant. Het linkersteunblad
is met het rechterblad tot een geheel
vergroeid en haast onmerkbaar omvat
ten ze de stengels. Met uitzondering
van de kleine blaadjes die tussen de
grote bladeren staan blijven de blade
ren het gehele jaar aan de plant. De fijne
trechtervormige bloemen hebben korte
rode meeldraden. De bloemen zijn
meestal viertallig en staan in tuilen aan
het eind van de stengels. De bloemstelen
zijn ongelijk van hoogte, maar zodanig
dat ze samen een halfvormige bol vor
men. De talrijke bloempjes worden ge
steund door tegenover elkaar staande
kegelvormige puntig uitlopende schut
blaadjes. Jonge planten bloeien al. Van
de Ixora Coccinea (oranjerood) zijn ver
schillende soorten gekweekt, bijv. o.a.:
Ixora grandiflora met geurende witte
bloemen.
Ixora amboinica die lange lancetvormige
bladeren en oranje bloemen heeft.
Ixora odorata: grote tuilen met bruin
rode diep geurende bloemen.
De bloemen zijn zo lang houdbaar dat
ze vroeger als tafelversiering dienden
op de passagiersschepen die van en
naar Indonesië voeren.
Ze hebben een tweehokkig vrucht
beginsel met twee korte stijlen die tot 'n
vruchtje uitgroeien. Het vruchtje, een
gladde vlezige bes zo groot als een
erwt, is purperkleurig. In het besje zit
ten twee ovale zaadjes, aan de buiten
kant gewelfd en aan de binnenkant
afgeplat,net als de koffieboon.
Schors en bloemen worden voor
medische doeleinden gebruikt.
In de 1 8e eeuw werd de Ixora uit India
en China in Europa ingevoerd. Ze
wordt hier als potplant verkocht en in
bloemstukken verwerkt. Hier wordt ze
maar 1 meter hoog. Het is geen gemak
kelijke plant; ze verlangt veel bodem-
Ixora ergens op Java.
warmte, 1 8 tot 22 graden C, half scha
duw en een vochtige atmosfeer. Zet
haar voor een licht venster tussen
andere planten (heel belangrijk) en op
'n vaste plaats.
Koop een plant met geopende bloemen;
bloemknoppen vallen af door het ver
schil in temperatuur. In de zomer veel
water geven; laat de potgrond niet uit
drogen en af en toe mesten, niet teveel.
Nooit koud maar lauw regen water ge ven
en iedere dag besproeien. De plant
houdt niet van kalk, daarom regenwater.
Zet de pot op een omgekeerd schoteltje
in een bakje met water, maar zo dat het
water niet in de pot kan komen.
Ze bloeit vanaf april de hele zomer door.
Na de bloei de plant 2 maanden rust
geven, d.w.z. weinig water, geen mest
en koeler, 1 7 graden C. Wel blijven
sproeien want bij droge en vooral warme
lucht kunnen de planten aangetast
worden door spint en dopluis.
Dopluizen: er zijn zo'n 20 soorten; ze
hebben een wasachtig schildje waar de
luizen en de eieren onder zitten en ze
scheiden honingdauwaf (plakkerig spul).
Ze voeden zich met alle delen van de
plant. Verwijder de schildjes of wrijf ze
in met brandspiritus, bijv. met een
wattenstaafje. Je kunt ook een mengsel
maken van zachte zeep, spiritus en
nicotine (sigarettenpeuken één nacht in
het water laten staan en dan zeven).
Met dit mengsel de planten bespuiten,
ook onder het blad en dit om de dag
herhalen, twee weken lang.
Spint: zijn minuscule spinnetjes die
met het blote oog nauwelijks te zien
zijn, ze weven een fijn glanzend spinsel.
De bladeren worden eerst zilverkleurig,
daarna bruin en tenslotte vallen ze af.
Meestal is het te laat. Geef de plant een
koude douche of zet haar in de stromen
de regen. Let op dat de plant niet
beschadigd wordt. Probeer het te voor
komen door dagelijks te sproeien.
In het voorjaar kan de Ixora gesnoeid
worden; de uitgebloeide scheuten op
twee bladparen terug snoeien. Verpot
ten moet om de twee jaar, bij voorkeur
in luchtige anthuriumgrond gemengd
met vochtig turfmolm.
De vermeerdering geschiedt door stek
ken. Stekken van 10 tot 15 cm lang
worden eerst in water gestopt en daarna
in groeistof om wortelvorming te be
vorderen. Zet drie stekjes in een potje
bij elkaar en zet het op een warme
ondergrond 22 graden C. Dek de
plant af met een plastichoesje. Geen
eenvoudig karweitje want ze zijn heel
moeilijk aan de groei te krijgen.
NETTY SELDER
6
