De Staatssymbolen van de
REPUBLIEK INDONESIA
door CH. MANDERS
Zoals iedere zelfstandige staat, heeft ook de Indonesische Republiek een aantal
nationale symbolen, waardoor de identiteit en de eenheid van de natie tot uit
drukking worden gebracht. Het zijn: de rood-witte vlag, het volkslied Indonesia
Raya, het staatswapen de Garuda en de Pancasila, de vijf grondbeginselen waarop
de Indonesische staat is gegrondvest. Deze symbolen werden ontworpen in een
tijd, waarin sterke behoefte leefde het bestaan van een Indonesische eenheid, die
pas in de loop van decennia zou groeien, aan te tonen en tot uitdrukking te brengen.
Zowel de rood-witte nationale vlag en het staatswapen Garuda sluiten aan bij reeds
lang bestaande historische motieven. Hieronder worden de nationale symbolen
van de Indonesische Republiek besproken.
De rood-witte vlag
De rood-witte vlag werd als nationale
vlag aanvaard op het Indonesische
jongerencongres van 1 928. Het was in
de tijd van de sterk opkomende Indo
nesische nationale beweging, toen ook
de P.N.I. in 1927 werd opgericht.
De kleuren van de Indonesische vlag,
"Sang Merah Putih" (rood-wit) zijn
dezelfde kleuren als die van de Soenans-
vlag, die gevoerd wordt door de Susu-
han van Surakarta. Aanvankelijk was op
de vlag een stierenkop (kepala banteng)
aangebracht, die nu in het staatswapen
is te vinden.
Een vlag met de rood-witte kleuren
bestond al in de tijd van het rijk Modjo-
pahitopOost-Java.Toen in 1293 Raden
Widjaja, de stichter van Modjopahit, het
Chinese invasieleger op de vlucht joeg
in de omgeving van het tegenwoordige
Surabaia, voeren zijn troepen rood-witte
vaandels met zich mee.
Op 1 7 augustus 1945 proclameerden
Soekarno en Hatta de Indonesische
onafhankelijkheid in het huis op Pegang-
saan Timur 56 in Jakarta, daar werd de
rood-witte vlag ontplooid.
Het volkslied "Indonesia Raya"
(Groot-Indonesië)
Het "Indonesia Raya" werd voor het
eerst ten gehore gebracht op 28 oktober
1928, tijdens het jeugdcongres dat in
Jakarta werd gehouden in de "Gedung
Permusjawaratan Indonesia" in Gang
Kenari. Op dit congres, dat was ge
organiseerd door de studentenvereni
ging "Perhimpunan Peladjar Peladjar
Indonesia (PPPI), werd het "Indonesia
Raya" aanvaard als volkslied. Daar werd
de bekende resolutie aangenomen
van Indonesië als één vaderland, één
natie en één taal, een belangrijke mijl
paal in de geschiedenis van de Indone
sische nationale beweging. Het volkslied
was gecomponeerd door Wage Rudolf
Supratman Kartojudo. Hij werd geboren
op 9 maart 1903 in Bogor als zoon van
Het staatswapen van de Republiek Indo
nesia, de Garuda vogel, in de Indonesische
mythologie bekend als het rijdier van de
god Wishnu. Het devies "Bhinneka Tung-
gal Ika" (Eenheid in verscheidenheid)
brengt de eenheid van de verschillende
volksgroepen van Indonesië tot uitdruk
king. De vijf delen van het schild in het
midden verzinnebeelden de vijf grondbe
ginselen van de staat, de Panca Sila.
M. Ngabei Djumono Kartodihardjo, die
sergeant was bij het KNIL. Hij was korte
tijd onderwijzer en was later als jour
nalist werkzaam. Supratman, die nog
enige andere liederen componeerde,
o.a. ter ere van R. A. Kartini, overleed op
1 7 aug. 1 935 in Surabaya.
Spoedig raakte het Indonesia Raya wijd
en zijd bekend en nadat verschillende
nationale organisaties het als volkslied
hadden overgenomen werd het op het
tweede P.N.I. congres van mei 1929
officieel als volklied erkend, en op het
Indonesische volkscongres (Kongres
Rakjat Indonesia) van dec. 1 939 werd
het aangemerkt als "het lied van de
eenheid van Indonesia".
Het Indonesia Raya ontstond in een tijd,
dat de nationale beweging zich in scherp
conflict bevond met de Ned.-lndische
overheid, die dan ook bepaald afwijzend
stond tegenover het lied en het ten
gehore brengen verbood wegens het
gevaar voor de openbare rust en orde.
In de Volksraad werd, naar aanleiding
van de vele incidenten die zich rondom
het lied afspeelden, herhaaldelijk ge
sproken over het al dan niet toestaan
ervan. Tenslotte nam de Ned.-lndische
regering een ruimer standpunt in en
kreeg men toestemming het Indonesia
Raya onder bepaalde voorwaarden te
spelen of te zingen. Ook gedurende de
Japanse bezetting werden aan het ten
gehore brengen belemmeringen in de
weg gelegd, totdat het in 1 944 werd
toegestaan.
De tekst van de twee eerste coupletten
van het Indonesische volkslied vindt u
op de pagina hiernaast.
Mr. Mohammed Yamin, die zitting had
in de commissie, die in 1944 was
ingesteld om de officiële tekst van het
Indonesia Raya vast te stellen merkt op,
dat de dichtvorm van het volkslied het
resultaat is van een beïnvloeding door
het Italiaanse sonnet van Dante Alighieri
en dat men als voorbeeld het Engelse
sonnet van Shakespeare heeft genomen.
Beide dichtvormen werden in de jaren
rond 1928 veel door Indonesische
dichters gebruikt.
Behalve de herhaling, bestaat het Indo
nesia Raya uit drie delen, die elk 14
regels bevatten. Het eerste deel bevat
een lofzang op de eenheid van Indone
sië, terwijl in het tweede deel aangetrof
fen wordt het afsmeken van de zegen
voor en het tot uitdrukking brengen van
gevoelens van trouw aan Indonesië, als
nationaal erfgoed en op deze trouw
bouwt men een verheven verwachting,
dat hart en geest van het volk voort
durend in opgaande lijn zich zal gaan
ontwikkelen.
Het prijzen van Indonesië als vaderland
vindt voortgang in het derde deel, dat
vol zit van plechtige beloften voor de
grote strijd van Indonesië, welke belof
ten reeds werden uitgesproken door
Sriwidjaja (686) en Gadjah Mada in de
tijd van het rijk van Madjapahit (1331)
en deze beloften zijn terug te vinden in
de bekende resoluties van het jeugd
congres van 28 oktober 1 928. Elk deel
staat in direkt verband met de herhaling.
Het Staatswapen, de Garuda
Het wapen stelt de "Garuda" vogel
voor, die in de Indonesische mystiek
het symbool is van de scheppende
macht, het rijdier van de Hindoeïstische
god Wishnu. Aan de hals van de vogel
hangt het wapenschild in hartvorm, dat
de strijd van Indonesia voor land en volk
symboliseert. De zeventien vleugel- en
acht staartpennen, en het aantal kleine
veren onder het schild (19) en op de
hals (45) herinneren aan de grote ge-
10
