KENNISMAKING MET HOLLAND OP ZIJN SMALST
Wie heeft informatie?
Een van de gekste verhalen uit de begintijd in Holland betreft de ervaring van de
moeder van een vriendin van mij. Deze échte Indische dame, die nooit eerder in
Holland was geweest, woonde op een kamer bij pur sang Hollandse mensen. Een
echtpaar van middelbare leeftijd en zeer godsdienstig. Maatje, de moeder van mijn
vriendin, genoot volop van het Hollandse leven.
De nachtmerrie van de oorlog was voor
bij en nu dan: vooruit met de kambing,
er moest wat ingehaald worden, ze was
tenslotte pas 50 jaar!
Naar de kermis, naar de bios, soms
theater en ook een paar maal in de week
naar de pasar waar van alles te krijgen
was. Thuis had ze de radio vaak aan
staan, TV bélon ada. Ze luisterde het
liefst naar vrolijke muziek, naar ome
Keesje, de Bonte Dinsdagavondtrein of
een spannend hoorspel: Paul Vlaande
ren enz.
Echter: het "uitgaansleven" van Maatje
en haarfrivole voorkeur voor lichtzinnige
radioprogramma's verdroot het Hol
landse echtpaar zeer. Ze ging nooit naar
de kerk, luisterde zondags ook nooit
naar een kerkuitzending op de radio en
zong nooit psalmen onder het afwassen,
alleen maar lichtzinnige liedjes van
Willem Parel of zo. Nee het ging hier
helemaal mis.
Het echtpaar nam een kloek besluit!
Nadat ze via allerlei omwegen er achter
waren gekomen dat Maatje "Indisch
protestants" was opgegroeid (dat zou
dan wel hetzelfde als Ned. Herv. kun
nen zijn) werd de betreffende dominee
uit de wijk benaderd met het verzoek
eens een ernstig praatje met Maatje te
komen maken. En natuurlijk zag de
dominee de ernst van de zaak "glas
helder" in en zo geschiedde het dat er
op een avond rond de klok van achten
bij Maatje werd aangebeld. Het echtpaar
bevond zich, in opperste staat van
nieuwsgierigheid, achter de huiskamer
deur. Kiertje om door te gluren, kiertje
om door te luisteren en vooral niets te
hoeven missen.
Maatje trok open: wie is daar?
Geluid van voetstappen op de trap,
Maatje wachtte af. Op zeker moment
verscheen een heer om de hoek. Maatje
helemaal verbaasd, wat kwam die
vreemde snoeshaan hier doen? Wie
bent u, bij wie moet u zijn?
"Bent u mevrouw R"? vroeg de heer.
"Ja, die ben ik, maar wie bent u?"
"Ik ben de dominee uit deze wijk en ik
heb gezien dat u bij ons ingeschreven
staat en nu kwam ik eens een praatje
met u maken".
Maatje: "Nu, na bijna 2 jaar komt u een
praatje met mij maken, wat aardig van u
dominee, dat ik dit nog beleven mag,
ben zeer vereerd. Maar weet u, vanavond
liever niet ja". Hij: "Hoezo mevrouw,
gaat u uit of krijgt u bezoek?"
Maatje: "Nee dominee, ik blijf thuis, elke
dinsdagavond blijf ik thuis om naar "de
Bonte Dinsdagavondtrein" te luisteren.
Die begint nu, dus wilt u mij excuseren.
Kom dan een andere keer, maar dan
waarschuwen ja? Dag dominee."
En ze trok de deur achter zich dicht, de
afgezant des Heren in ontredderde toe
stand achterlatend op de trap. Maatje
ging haar kamer binnen waar de radio
aanstond en "de trein" al was begon
nen. Ja sajang toch, heb ik het begin
gemist, mopperde ze, niet wetend wat
er nog zou volgen.
En ja hoor, daar kwam de optocht zonder
kloppen binnen, het echtpaar voorop en
de aangeslagen dominee er achteraan.
Maatje, nog maar nauwelijks bekomen
van de schrik, keek in opperste verbazing
van de één naar de ander, richtte zich
dan tot de dominee en vroeg: "Bent u
van de God van de wraak?"
Hij knikteen keek haar streng en bestraf
fend aan. Het gezicht van Maatje ont
spande zich en maakte plaats voor een
lieve glimlach.
"Löh, maar dan vergissing dominee, u
bent van de God van de wraak en ik ben
van de God van de liefde. Stuur dan die
andere dominee voor mij ja, maar dan
eerst afspraak maken toch
Dat Maatje niet langer in dit gods
vruchtige huis gehandhaafd kon worden
laat zich raden.
Wij hebben blauw gelegen van het
lachen en waren tegelijkertijd apetrots
dat Indische Maatje eigenlijk zo onge
wild en onbedoeld en heel vriendelijk
deze mensen op hun (arrogante) num
mer had gezet.
Toch had dit godsdienstfanatisme ook
iets beangstigends. Zeker voor mensen
die al van jongsaf aan gewend waren
om, zonder problemen, met vogels van
diverse pluimage om te gaan. Weder
zijds respect was de code, leven en
laten leven. Zo niet hier.
Gelukkig kon Maatje toen bij mensen
van haar "eigen pluimage" intrekken.
Ze heeft nog lang van haar vrolijkheid in
vrijheid mogen en kunnen genieten.
Mw. A. VERHAGEN
1In maart 1942 werden bij desa
Kesoegihan, gelegen aan Kali Serajoe
iets ten N.W. van Tjilatjap, twee
landstormsoldaten op verkenning
uitgestuurd.Deze twee soldaten
waren:
A. van Diest, geb. 1 2 sept. '98 te
Terwispel, stbnr. 187298, in leven
onderwijzer in Jogjakarta en
W. G. M. van Loon, geb. 16 febr.
'99 te Gouda, stbnr. 138299, in
leven eveneens werkzaam bij het
onderwijs, waarschijnlijk in Soera-
ka rta.
Sindsdien is nimmer meer iets van
hen vernomen: zij staan dan ook als
vermist/vermoedelijk gesneuveld te
boek.
2. Bekend is (en wel uit getuigenverkla
ringen ter plekke) dat in maart 1 942
de kampongbevolking van Kesoegi
han, op last van de Japanners, twee
graven heeft moeten delven, één
voor twee blanke soldaten en één
voor een groter aantal inheemse sol
militairen.
3. Tijdens opsporingswerk in'47 of'48
stootte een onderluitenant in Kesoe
gihan, op aanwijzing van de bevol
king, op enkel graven van in 1942
gesneuvelde KNIL-militairen. De al
daar aangetroffen stoffelijke resten
zijn vervoerd naar Tjilatjap, vanwaar-
uit zij de volgende dag verder zijn
getransporteerd. Waar naar toe is
nog steeds niet achterhaald kunnen
worden. Vanaf het vertrek vanuit Tjila
tjap ontbreekt dus elk spoor.
4. De vraag is nu: Wie was die onder
luitenant die de leiding van deze
heropgraving had. Is het een zekere
Hendrik Nicolaas geweest? En na
tuurlijk het vervolg: aan wie zijn deze
stoffelijke resten overgedragen, c.q.
waar zijn zij herbegraven?
Wie van U die dit leest, kan enig licht
werpen op deze vragen? Uw aanwijzin
gen - hoe gering zij ook lijken - worden
gaarne ingewacht door:
Mw. G. S. VOS-VAN DIEST
(dochter van A. van Diest)
Deken Heinenstraat 7
3981 WG Bunnik
of
P. J. F. SCHELLAND
Molenstraat 59
3764 TD Soest
Tel. 02155- 1 33 98
TUNAS Trade, Tours Travel International B.V.
385 Beeklaan Telex: 34193 tunas nl.
2562 AZ DEN HAAGTelefoon 070 - 63 92 27 63 89 94
Uw Indonesië en Verre Oosten reis op de maat van uw beurs en
wensen gesneden!
Agent voor Europa van PT. TUNAS INDONESIA TOURS TRAVEL Jakarta
Kantoren: Medan, Padang, Yogya, Surabaya, Bali, Ujung Pandang, Bandung, Singapore,
Honkong, USA.
5
