Getokkel van een Leek
TAHITI FÊTE 1990
MA/'ANA TROPICAL HOSPITALITY SERVICE PRESENTEERT:
Muziek: een woord dat iedereen kent.
Het is afgeleid van Muze en de muzen
waren dochters van de oppergod Zeus.
Ze fungeerden als beschermgodinnen
van de kunsten. Voor muziek zorgde de
muze Euterpe. De doorsnee mens houdt
van muziek, luistert op zijn minst graag
naar welluidende, harmonische klan
ken. Inclusief schrijver dezes, die geen
benul heeft van muziek; notebalken zijn
geheimschrift voor hem.
Sinds onheugelijke tijden kent men in
Indonesië gamelan-muziek. Deze rusti
ge, soms slaapverwekkende percussie
klanken zijn tot heden populair. Dan is
er de Balinese variatie, levendiger ge
speeld en met hoger decibel-ratio, ook
erg populair. Tegenwoordig is de Ja
vaanse gamelan een beetje aangepast
aan de moderne tijd. Onder andere
noemen we pater Van Deinse in Sema-
rang die succes had met zijn "gamelan
supra", een combinatie van Oosterse en
Westerse klanken. Als myogo (gamelan
bespelers) fungeerden zijn leerlingen
van de S.M.A. (middelbare school). Dit
bijzondere orkest heeft de eer gehad,
enkele keren in de Istana Negara
(paleis) te spelen. Ook pater Prier in
Jogja had een soortgelijke groep onder
de naam "Vocalista".
Naast de gamelan bestaat er een andere
versie van percussie-muziek, namelijk
"kolintang kolintang", afkomstig uit de
Minahassa in Noord-Celebes. Het lijkt
op een kruising tussen xylophoon en
gamelan. Gezellig om naar te luisteren,
vooral in combinatie met de West-
Javaanse angklung.
Voor de Pacific-oorlog kende praktisch
iedereen het krontjong-orkest "Lief
Java" met de blinde zangeres Annie
Landouw. Een andere bekende kron
tjong-figuur was Bram Atjeh (Titaley).
Heel populair - vooral onder de jongeren
- was toen ook Hawaiian muziek. Er
waren vele goede Hawaiian orkesten;
een van de bekendste was de "Hawaiian
Syncopators" met hun crooner miss
Shoolbred. Laatst genoemde was over-
wichtig maar had een mooie stem. Ze
speelden geregeld voor het radiostation
"Mirom".
Tijdens de Japanse bezetting verdwe
nen de Westerse dans-orkesten evenals
de Hawaiian groeperingen, wat tot ge
volg had dat krontjong een hoge vlucht
nam. Vele nieuwe liederen werden in
deze krontjong-haussee gecomponeerd,
onder andere: "Sepasang matabola",
"Mawar Melati" en "Dibawah sinar
bulan purnama". Het krontjong-orkest
van de toneelgroep "Bintang Surabaya"
trok altijd veel belangstelling.
Na de souvereiniteits-overdracht kwam
er geleidelijk verandering - Indonesische
populaire liedjes begonnen hun intrede
te doen en krontjong raakte wat op de
achtergrond. Hawaiian muziek beleefde
even een korte periode van opleving.
Men kon via de beeldbuis genieten van
zachtvloeiende oude liedjes van een
orkest dat onder leiding stond van
Hoegeng Iman Santoso. Onder de spe
lers zag men enkele old cracks, waar
onder Bram Atjeh. Mevrouw Hoegeng-
Cortenbach zong vaak mee. Jammer
genoeg werd deze Zuidzee muziek na
relatief korte tijd uit de televisie-pro
gramma's gelicht.
Daarnaast kwam geleidelijk een andere
muziekstijl op de proppen, namelijk het
"orkes Melayu", eigenlijk al lang bekend,
maar een beetje in de hoek gedrukt.
Naast krontjong bestond het ai een hele
tijd. In de 70-er jaren nam het een hoge
vlucht. Dit soort muziek stond nader
hand bekend als "ndang-dut" muziek.
Ndang-dut is een onomatopoe (klank
nabootsing). Men hoort klagelijke
mineur fluittonen tegen de bas-achter
grond ndang-dut. Tegenwoordig speelt
de radio veel ndang-dut wijsjes; ook
orkesten tijdens feestelijke gelegen
heden hebben het op hun repertoire.
Krontjong wordt nog steeds gespeeld,
doch gaat met de tijd mee en gebruikt
ook elektronische instrumenten. Orgel
fabrikant "Yamaha" heeft een model op
de markt met een speciale drukknop
voor het krontjong-ritme. Ook krontjong
wordt vergemakkelijkt door de moderne
technologie.
In de laatste jaren wordt er veel gedaan
aan jazz. Er bestaan goede jazz-bands,
waarvan enkele hebben deelgenomen
aan het "North Sea jazz festival" in
Holland. Bekende namen zijn "Bhaskara"
en "Krakatau". Onderde populaire jazz-
virtuozen noemen we onder andere
Buby Chen, Jack en Indra Lesmana en
Ireng Maulana. De Dixieland stijl hoort
men zelden en de klassieke melodieën
van Duke Ellington en Louis Armstrong
raken opde achtergrond. Moderne Jazz
is anders geworden, mede door al de
technologische snufjes als elektronische
orgels, synthesizers, equilizers en an
dere verfijnde apparaten.
Elke medaille heeft zijn keerzijde, ook
de verelektronisering van dansmuziek,
jazz, krontjong en ndang-dut. Het motto
is nu: hoe luider, hoe beter. Als men het
decibel-volume zou meten, zou het vele
malen de veilige gehoorszone van de
mens overtreden. Het is echt een mar
teling voor onze tere trommelvliezen.
Dit kan resulteren in vervroegde hard
horendheid bij spelers van roek-bands
en andere luidruchtige muziekmakers.
We kunnen alleen hopen dat men ge
leidelijk inziet dat daverende muziek
niet alleen de trommelvliezen bescha
digt, maar ook zenuwslopend is. Alleen
fabrikanten van gehoorapparaten zijn in
hun schik; al die kapotte trommel
vliezen betekent geld in het laatje.
U ziet wel, dat dit verhaal is geschreven
door een luisteraar die geen benul heeft
van muziek, of met andere woorden:
het was een beetje getokkel van een
leek en geen mijmeringen van een
maestro.
OEI TAT IE - Tegal - Indonesië
EEN BRUISEND EN KLEURRIJK FESTIVAL WAAR DANS,
MUZIEK, KLEUR EN GEUR VAN TAHITI CENTRAAL STAAN
ZONDAG 22 APRIL 1990, "WINTERTUIN" HOTEL ORANJE,
KON. W/LHELM/NABOULEVARD 20, NOORDWUK AAN ZEE.
ZAAL OPEN: 14.00 TOT 22.00 UUR - ENTREE f 12,50.
VOOR RESERVERINGEN EN INFORMATIE: MA/'ANA T.H.S.
HA VENS TRAA Tl 9, 2101 LA HE EMS TE DE -023-28 1385.
9
