DE ZILVEREN HANDDRUK EN MOENTJI
O
Lente
IJSSELHAL ZWOLLE - 14/15/16 APRIL (PASEN)
Zakgeld, wat klonk dat in mijn jongens
jaren als iets onwezenlijks, en als het
toch bestond was het alleen maar voor
verwende rijke jongetjes of andere
begenadigden. Als je hoort welke be
dragen nu als zakgeld gegeven wordt,
lijken ze vergeleken met wat je er toen
van wist astronomische bedragen.
Zakgeld, dat is "geld dat iemand toe
gelegd wordt ter voorziening in kleine
dagelijkse uitgaven" lees ik in mijn nog
ééndelige Dikke Van Dale. Vreemd
genoeg voelden we ons nooit tekort
gedaan. Af en toe de gobang van mama
of papa, dat kwartje van oom of tante op
visite, en als verrassing soms een ringgit
op je verjaardag - goed je best doen en
zoet zijn, ja njo - maakten ons als
Rockefeller. Komt nog bij de "maande
lijkse bijdrage" van Oom Toos in
Soekasari.
Prompt elk begin van de maand zoch
ten we hem "spontaan" op, kwamen
hijgend aan na het fietsen tegen de
helling - ja, het was in Bogor - en
vroegen hoe het met hem ging. Hij was
altijd even hartelijk. Hij stotterde een
beetje. De honden met wie we dik
bevriend waren luisterden naar de
namen Djoeni en Djoeli. Zij waren in de
nacht van juni opjuli geboren. En als we
moe waren van het spelen in de grote
tuin kregen we een groot glas thee met
oebi of pisang goreng. Wat boften we
als de toekang saté babi voorbij kwam.
"Njootje, nonnie, houden jullie van saté
met lontong?" riep mijn tante dan, die
wij onbewust brutaal, nog Moentji
noemden.
Eén oesoes, één ati, één vlees, geraspte
langkwas erbij, een vorstelijke maaltijd.
En als we naar huisgingen. "Ati-ati, ja
njo, ati-ati ja, non" van de altijd zorg
zame Moentji. Oom Toos gaf ons dan
alle drie de hand, voor ons een grote
hand. In onze kleinere hand bleef dan
altijd een gulden achter.
"Dank u wel, dag oom, dag moentji" en
onder luid geblaf van Djoeni en Djoeli
stapten we op de fiets en gingen naar
huis.
Op een dag was het weer zo ver. Ons
buikje vol van de heerlijke saté met
lontong stonden we op het punt naar
huis te gaan. Weer reikte Oom Toos de
grote afscheidshand, weer de traditio
nele bijna ceremonieel geworden hand
druk. Maar o ontsteltenis, o teleurstel
ling, hoe beschrijf je dat, ik voelde geen
ronde plak in mijn hand! Mijn handdruk
werd steviger en mijn vingers streken
tastend langs zijn grote handpalm.
Eerst verwonderd, toen begrijpend met
een beetje schuldbesef, klonk het:
"Wah, wah, wah evenHij liep haas
tig naar binnen en toen hij terug kwam
stopte hij bij ieder van ons een gulden
en een kwartje in de zak. Zo lief toch, die
oom, ik denk nog altijd aan hem.
Oom Toos is al lang overleden en bij de
begrafenis van tante Isa (geen Moentji
meer) in Nieuw Eik en Duinen, reali
seerde ik mij dat een belangrijk tijdperk
definitief was afgesloten. Neen, niet
van het niet despereren van de Jan
Pieterszoon Coens, niet van het iets
groots verrichten, niet van de over het
paard getilde koloniaal, maar van de
eenvoudige moentji's, de njai's de
inlandse huishoudsters, de inlandse
moeders. Van hen, die voor hun levens
partners een geweldige hulp waren, die
het altijd voor hen opnamen. Hun
belangrijk aandeel in de ontwikkeling
van het voormalig Ned.-lndië is nooit
naar waarde belicht of openlijk erkend.
De ode van Ben Snijders aan zijn iboe
"Al kun je niet lezen, niet schrijven,
niet wat
Ik ken er niet één die je
wijsheid bezat."
geldt zeker ook voor Moentji, onvol
prezen in haar trouw, haar bescheiden
heid, haar fijngevoeligheid.
M. F. V. RONKES AGERBEEK
fasar Gambir
Met veel gerenommeerde artiesten, o.a. Gerard Joling, The Sisters, Rene
Schuman, Hans Kazan, Circus Kustersen natuurlijk onze culturele toppers:
de flitsende Pentjak Silat demonstraties
door de groep van Pa Phefferkorn,
de kleurrijke Indonesische klederdrachtenshow
van de Stichting Seni Budaya Indonesia,
de wervelende Hawaii-Tahiti-shows door de zeer
charmante Polynesische dansgroep MAI'ANA,
krontjong-orkesten Tanase, Oriental Four,
Papayaen nog veel meer.
Geopend za. 12.00-24.00 u., zo. 12.00-23.00 u., ma. 12.00-22.00 u.
Entree: f 7,50; Kinderen tot 12 jaar en 65+ f 3,00.
Inlichtingen: Org. Buro Yunus BV 023 - 24 52 70.
Ze schoof de gordijnen opzij en
werd begroet door een lentemorgen
die erg mooi was. "Nee, ik ga niet
naar buiten", dacht ze, "ik blijf
binnen".
Beneden zette ze wel de tuindeur
open. De frisheid van een opgetogen
natuur kwam dadelijk vrolijk binnen
en kuste het behang, de foto 's en de
meubels. En zij werd omhelsd.
Weerstaan kon zij zoveel beloften
niet direkt. Een schaduw van een
glimlach viel om haar mond en een
gevoel van weeheid naderde haar
ziel. Heel even Het ze dat toe, maar
toen draaide zij zich om en dwong
haar bitterheid terug in het hart. De
telefoon ging. "Ja!" zei ze toonloos
maar sterk. Zwijgend hoorde zij de
andere kant aan. Na een minuut zei
ze "lieverniet. Goed. Dag"en legde
neer. Ze zat recht op de stoel, hoofd
omhoog en haar blik daagde de
lente uit. Die was echter al opge
houden zich te verheugen om haar
eigen schoonheid, een vreugde die
ze zo graag had willen delen met
dit huis.
Ze stond op, als overwinnaar, en
ging weer bij de tuindeur staan.
Met een strak gezicht keek zij neer
op het leven en met verachting
hoorde zij stemmen in de tuin van
de buren. Een zachte bries raakte
haar gezicht en toen sloot ze driftig
de deur. Wilde zich omdraaien
maar had daarvoor geen kracht
meer. Niet heftig maar heel be
heerst welhaast begon haar lichaam
te schokken en toen ze steun had
gevonden aan de rugleuning van
een stoel begon ze te huilen. Heel,
heel zacht. Maar wel lang. Toen zij
zich weer oprichtte en zich meteen
zakdoek en diep ademhalen her
stelde, keek ze naar de telefoon. Ze
zuchtte een paar keer en ging naar
boven. Een hele tijd later kwam ze
weer beneden. "Waar ben je", riep
ze en ze opende de tuindeur. Toen
de lente blij binnen was gestormd,
ging ze zitten en pakte de telefoon.
RALPH
6
