Een eenzame
Multatuli-professor
Hij heet Eric Montague Beekman en is 50 jaar geleden in Amsterdam geboren.
Zijn ouders waren hier toen berooid met verlof. In 1 948 ging het gezin terug naar
Banka-Billiton waar zijn vader als mijningenieur werkzaam was. Vier jaar later
repatrieerde het gezin definitief om vervolgens in '57 te emigreren naar de
Verenigde Staten. In 1 990 resideert Eric Beekman in het Netherlands Institute for
Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS) te Wassenaar. Hij
schijnt een soort Rob Nieuwenhuys te zijn, iemand die zich met Indische literatuur
bezighoudt.
De naam Beekman zegt me eerlijk
gezegd niet veel.
Je bent de enige niet. Ik doe hier wel
tijdelijk onderzoek, maar ik woon en
werk in Amerika. En ik ben niet iemand
die timmert aan zijn eigen public
relations. I'm a loner.
Op uw kaartje staat: "Multatuli Pro
fessor of Dutch Literature, Language,
and Culture". Wat betekent dat?
Nadat ik in Amerika kwam, ben ik in het
leger geweest en heb daarna gewerkt
als arbeider. Van mijn verdiensten ben
ik in Berkeley vergelijkende taalweten
schappen gaan studeren. Aan Harvard
ben ik gepromoveerd op een proef
schrift over de auteur Paul van Ostaijen.
Aan de Universiteit van Massachusetts
ben ik nu hoogleraar Germaanse talen.
Mijn grote belangstelling heeft echter
de Nederlandse koloniale literatuur,
waarvan ik vind dat die veel omvang
rijker en rijker is dan de Engelse, Franse
of Duitse. Er zijn ware meesterwerken
bij: Max Havelaar, de Stille Kracht, het
Land van Herkomst, de Tienduizend
Dingen. Toen ik deze stelling in Amerika
verkondigde, werd er geglimlacht. Ik
heb toen een project opgezet om te
komen tot Engelse vertalingen van Ne
derlandse koloniale literatuur, opdat
men in Amerika zelf zou kunnen lezen.
Het resultaat was dat bij de University
of Massachusetts Press "The Library of
the Indies" verscheen, 12 vertalingen
van belangrijke boeken zoals "Faded
Portraits" by E. Breton de Nijs, "The
Islands" by A. Alberts, "The Counselor"
by H. J. Friedericy en "The last house in
the world" by BepVuyck. Als waardering
voor dit resultaat werd door de Neder
landse Stichting voor Vertalingen de
Multatuli-leerstoel opgericht. Overigens
wankelt deze stoel alweer omdat vanuit
Nederland de druppelende geldkraan is
dichtgedraaid.
Hoe zijn die boeken in Amerika ont
vangen?
Bestsellers zijn het bepaald niet ge
worden. De oplage was ai zeer minimaal,
het aantal verkochte exemplaren nog
minder. Op mijn colleges over koloniale
literatuur is het ook niet druk, eerder
wat stil. Maar de boeken hebben wel
degelijk goede recensies gehad. In
Amerika leest men echter steeds minder
en minder. Wie daar veel leest, wordt
welhaast als een zonderling beschouwd.
En als boeken geen miljoenen opbren
gen, staat de uitgever niet te springen
om nog meer van jou uit te geven. Ach,
je wordt er even zuur van.
Waar bent u nu mee bezig?
Met research. Ik wil een "Critical Survey
of Dutch Colonial Literature, restricted
to the former Dutch East Indies" schrij
ven. Over politieke en sociologische
zaken in Indië is al een en ander in het
Engels verschenen, maar over literatuur
nog niet.
Volgt u de "Indische ontwikkelingen"
in Nederland en hebt u contact met
verenigingen en "literaire bonzen"?
Nee, de ontwikkelingen volg ik niet.
Mijn onderzoek eindigt ook bij het einde
van de Tweede Wereldoorlog. En om
dat ik geen kliekjesmens ben, zoek ik
ook geen groepjes op. Ik blijf dan wel
overal buiten staan, maar dat doe ik
bewust. Ik heb geen zin om erop uit te
gaan om mensen te ontmoeten.
Ik heb wel de indruk dat hier twee
kampen zijn: enerzijds de (oudere)
Indische mensen die terecht vinden dat
veel vergeten en niet begrepen is (en die
soms ook geuren met de oude glorie
van Indië) en anderzijds degenen die
Indië negeren en niet willen weten dat
er ook goede dingen zijn gedaan.
Maar mijn stellige overtuiging is dat de
(lees verder volgende pagina)
8
