Stichting Japanse Ereschulden
Kort en goed komt het er hier op neer
dat Japan tot op de dag van vandaag
nog geen cent vergoeding heeft betaald
wegens schade en leed die dit land
heeft veroorzaakt in de Tweede Wereld
oorlog. Hoog tijd dus dat dit nu eindelijk
wel gebeurt, zeker wanneer men beseft
dat Japan nu een van de rijkste landen
van de wereld is. Dat er tot nu toe geen
sprake is geweest van enige Japanse
uitkering heeft allerlei juridische oor
zaken, die hun grondslag hebben in
verschillende verdragen en overeen
komsten die na de oorlog zijn gesloten
tussen Japan en de geallieerden. Wèl
heeft Japan ooit 10 miljoen U.S. dollar
betaald aan de Nederlandse regering
t.b.v. de ex-burger-geïnterneerden,
maar deze uitkering (f 264,- p.p.) heeft
door onbekendheid met het bestaan
ervan geen bevredigende werking ge
had. En bovendien sprak de hoogte van
de uitkering niet erg tot de verbeelding.
Nu echter een sub-commissie van de
Verenigde Naties met het aannemen
van een resolutie de deur half open
heeft gezet naar de mogelijkheid om
Japan door de Verenigde Naties te laten
veroordelen wegens schending van de
mensenrechten gedurende de Tweede
Wereldoorlog, een veroordeling waaruit
in ieder geval een morele betalingsplicht
zal voortvloeien, nu is dan ook het
moment aangebroken om alle wettige
middelen aan te wenden om de V.N. die
uitspraak te laten doen en Japan te
dwingen tot het betalen van schade
vergoedingen èn - vooral ook - tot het
erkennen van schuld.
Dit alles aldus de heer C. J. Stolk van de
Vereniging Indische Nederlanders
(V.I.N.), oprichter van de stichting
Japanse Ereschulden. De heer Stolk,
die net als vele andere Indische oorlogs
getroffenen het nooit heeft kunnen ver
teren dat de schuldige van alles, Japan,
nooit een moreel en materieel gebaar
heeft gedaan, kwam in actie toen bekend
werd dat ex-krijgsgevangenen in Canada,
Nieuw Zeeland en Australië zich gingen
organiseren om bij de V.N aan te kloppen.
Direkte aanleiding voor deze organisatie-
drang was het grote ongenoegen dat
was gewekt door de uitkering van
23.000 U.S. dollar door de Amerikaanse
en Canadese regeringen aan landgeno
ten van Japanse afkomst, die na de
aanval op Pearl Harbour geïnterneerd
zijn geweest. "Als zij al recht hebben op
een uitkering, laat staan wij die gestre
den en geleden hebben'" was de ge
dachte.
Op 2 mei jl. heeft de op 4 april 1 990 bij
notariële akte opgerichte Stichting
Japanse Ereschulden zich aan de pers
gepresenteerd. Het bestuur bestaat uit:
S. A. Lapré (voorzitter), J. A. Leenders
(vice-voorzitter), mw. L. Stolk-Polak
(secretaris), A. E. H. Agerbeek (penning
meester), drs. F.D. Scheepers (tweede
secretaris), D. W. van Logchem (lid) en
B. van der Hoef (lid). Adviseur is dr. A. I.
Eijsenring en coördinator is de heer C. J.
Stolk.
Uit de statuten van de stichting citeren
wij het volgende:
"2.1.1De stichting heeft ten doel: de
behartiging van de belangen, zowel
materieel als immaterieel, van al die
genen, die als Nederlandse of daarmee
gelijkgestelde burgers en militairen, of
hun directe nabestaanden tijdens de
Tweede Wereldoorlog door toedoen
van en/of onder directe respectievelijk
indirecte verantwoordelijkheid van de
Japanse overheid materiële en/of im
materiële schade hebben geleden in het
algemeen en door het gevangenhouden
in kampen en/of gevangenissen als
krijgsgevangene, geïnterneerde of ge
detineerde in het bijzonder.
2.1.2. Meer in het bijzonder is het doel
der stichting om met alle ten dienste
staande wettige middelen de door Japan
tijdens de Tweede Wereldoorlog be
dreven schending der mensenrechten
in het algemeen in de openbaarheid te
brengen en erkenning te verwerven
voor daardoor toegebrachte materiële
en immateriële en/of psychische en
fysieke schade zowel als de gevolgen
daarvan; alsmede de Japanse erkenning
van de aldus ontstane ereschuld jegens
betrokkenen te bewerkstelligen onder
gelijktijdige verklaring van Japanse
zijde in het licht daarvan in te zien deze
te moeten delgen middels financiële
genoegdoening.
2.2. De stichting tracht haar doel onder
meer te bereiken door het verrichten
van al datgene dat tot verwezenlijking
van het doel der stichting bevorderlijk
kan zijn zoals het op zo ruim mogelijke
schaal middels publiciteit, wekken van
belangstelling voor de activiteiten van
de stichting; in het bijzonder door de
verkrijging van internationale erkenning
ten einde ook buiten Nederland namens
de onder 2.1.1 bedoelde personen te
kunnen optreden en voorts door het
aantrekken van donateurs, het inzame
len van gelden en/of goederen."
Concreet betekent dit alles voorlopig
dat de stichting op grote schaal zoge
heten schadeclaim-formulieren ver
spreidt. Deze formulieren dienen twee
doelen:
1Als officiële aanvraag van een belang
hebbende voor een Japanse uit
kering.
2. Als bewijs aan de V.N en Japan dat er
ook in Nederland mensen zijn die
leed en schade hebben ondervonden
vanwege de Japanse oorlogsvoering.
Deze formulieren moeten vóór 31
augustus a.s. ingevuld retour worden
gezonden aan de stichting (met gelijk
tijdige overmaking van f 30,- voor
administratiekosten), waarna de stich
ting in samenwerking met buitenlandse
zusterorganisaties een volgende fase
zal ingaan bij de V.N. Gehoopt wordt dat
de hele kwestie binnen 2 jaar tot een
afronding zal komen.
In navolging van de buitenlandse orga
nisaties wil de Stichting Japanse Ere
schulden bereiken dat Japan aan elke
ex-geïnterneerde (of direct nabestaan
den) een bedrag van 10 U.S. dollar
uitkeert voor elke dag die in gevangen
schap is doorgebracht.
Schadeclaim-formulieren zijn (als het
goed is) af te halen bij alle bekende
Indische organisaties en in ieder geval
aan te vragen bij:
Stichting Japanse Ereschulden
Postbus 108
21 80 AC Hillegom
Vereniging Indische Nederlanders
Bouvigne 21 -3
1083 BP Amsterdam
Formulieren zijn ook af te halen bij
Boekhandel-Toko Moesson, Prins Mau-
ritslaan 48A te Den Haag. (Moesson
zendt géén formulieren toe en kan
geen telefonische informatie geven.)
R.B.
COMMENTAAR
"Kunt u mij een formulier zenden om
die 20.000 gulden aan te vragen?" De
Moesson-telefoon werd bijna roodgloei
end van deze vraag. We hadden dat
overigens wel verwacht, want de erva
ring heeft ook ons geleerd dat wanneer
mensen geld ruiken, zij ineens heel
actief worden. Waar het allemaal precies
om ging, waar die uitkering vandaan
moest komen en of er überhaupt een
uitkering was, wisten de meesten niet.
Interesseerde hen ook niet. Geld, daar
gaat het om.
Dit verschijnsel geeft ook deze zoveelste
actie om een uitkering die stuitende
bijsmaak. Maar dat is toch niet te ver
anderen. Het zou werkelijk te idealistisch
zijn om voor te stellen om al het geld,
èls dat al door Japan betaald zou wor
den, uitsluitend en alleen te bestemmen
voor charitatieve doeleinden.
De actie van de Stichting Japanse Ere
schulden laat verschillende vragen
open:
- in hoeverre was het "politiek gezien"
wenselijk geweest om een organisatie
uit de grond te stampen waarin zoveel
mogelijk Indische organisaties zouden
kunnen participeren. Het gaat toch
om een algemeen belang?
- Wekt de S.J.E. niet te veel verwach
tingen, o.m. door het verspreiden van
heuse formulieren. Het is nog lang
niet zeker dat de actie ook werkelijk
(lees verder volgende pagina)
4
