"AMBONS?
Eigenlijk kan dat niet meer"
door RALPH BOEKHOLT
"Mogen we binnenkort weer een treinkaping verwachten?" vroeg de nieuwslezer
in het acht uur journaal van 25 april jl. aan een Molukse woordvoerder naar
aanleiding van de steniging van de Indonesische ambassade op die dag door
Molukkers. Dat dit zomaar even zo werd gevraagd was in de tweede plaats
onbeschoft, maar in de eerste plaats was die vraag zeer illustratief voor ook bij het
NOS-journaal bestaande vooroordelen waarvan Nederland in alle toonaarden
verkondigt dat die hier niet bestaan. In dit land is een Duitser nog altijd een Nazi,
een Indo een nostalgische koloniaal, een Molukker een treinkaper enz.
Molukkers komen niet in het nieuws
wanneer zij wachten tot het licht groen
is en dan pas oversteken. Wèl als er
een paar mata gelap worden en aan hun
streven naar een vrije republiek der
Zuid-Molukken op een onparlementaire
of criminele manier uiting geven. De
R.M.S. is dan ook welhaast synoniem
geworden met allerlei acties die steeds
meer de antipathie opwekken tegen die
niet blanke mensen die zo heel anders
zijn, doen en zich gedragen dan al die
andere niet-Nederlanders. Ja, Simon
Tahamata was een goede en aardige
voetballer en op de hitparade heeft eens
de groep Massada gestaan. Voor velen
houdt de kennis hiermee op. Nu wil ik in
dit artikel niet pogen de geschiedenis
van de Molukken en de Molukkers uit
de doeken te doen, maar wel wil ik eens
hardop zeggen dat het eigenlijk toch
wel eigenaardig is dat Molukkers en
Indische Nederlanders, die toch uit het
zelfde land komen, in Nederland altijd
ver van elkaar hebben geleefd. En elkaar
toch nog steeds behoorlijk negeren.
Natuurlijk heb je wel een of meer Moluk
se kennissen en als je bij hen op bezoek
komt, is het alsof je gewoon thuis bent,
maar een "broederschap" of iets wat
daar maar op lijkt tussen Molukkers en
Indische mensen bestaat niet. Verschil
lende oorzaken daarvoor liggen voor
het oprapen.
Molukkers zijn Molukkers die terug
willen naar de Molukken en die zich tot
dan bij voorkeur terug trekken in eigen
wijken of woonoorden. Indische Neder
landers zijn Nederlanders uit Indië die -
zij het onder de druk van de omstandig
heden - bewust hebben gekozen voor
Nederland en hier een gewoon geïnte
greerd leven willen leven. De gevolgen
in allerlei opzichten van deze verschil
lende keuzes hebben mensen uit één
land van herkomst tot vreemden van
elkaar gemaakt.
Als je hierover denkt en je hebt daarbij
toevallig een plaat op staan van de
Molukker Tjoh de Fretes, wiens kron
tjong- en hawaii-muziek nog altijd je ziel
doet omdraaien, dan voel je dat er
ergens iets niet helemaal klopt. Of wel.
Of niet. Laatst had ik het hierover met
drs. M. Fr. ("Ritz") Mual, voorzitter van
het Inspraakorgaan Welzijn Molukkers.
De heer Mual: "Molukkers hebben nooit
gevraagd om naar Nederland te mogen
komen en meer dan dat: we hebben dat
nooit gewild. Wij zijn gedwongen om
hier te komen. Wanneer over Molukkers
wordt gepraat is dit wat altijd voorop
moet worden gesteld. Dit houden we
ook elke nieuwe Nederlandse regering
voor. Wij willen terug naar de Molukken.
De politiek maakt ons dat echter
onmogelijk.
Onze geschiedenis hier is bekend. De
Knil-militairen kregen bij aankomst een
briefje waarin stond dat zij ontslagen
waren. Zij werden dus werkloos. De
geschiedenis van de Molukkers in
Nederland is een geschiedenis van
werkloosheid. Momenteel zijn hier45
50 duizend Molukkers. Zeg dat daarvan
ongeveer de helft behoort tot de be
roepsbevolking. De helft daarvan echter
is werkloos. Discriminatie is daarvoor
de hoofdoorzaak en verder de onbe
kendheid van werkgevers met Moluk
kers."
"Midden jaren 60 hebben de verschil
lende Molukse politieke en belangen
organisaties zich verenigd in de Badan
Persatuan. Deze organisatie is sinds
dien de Molukse gesprekspartner van
de Nederlandse regering. Aan de rege
ring hebben wij duidelijk gemaakt om
niet eenzijdig het beleid ten aanzien van
Molukkers uit te stippelen. De Badan
Persatuan is een bevrijdingsbeweging
die het zelfbeschikkingsrecht van de
Molukkers nastreeft. Pas wanneer dit
recht gerealiseerd zal zijn, is er vrede.
In overleg met de Badan Persatuan
heeft de Nederlandse regering het
Inspraakorgaan Welzijn Molukkers in
gesteld bij ministeriële beschikking. In
dit orgaan, waarvan de naam voor zich
spreekt, participeren behalve de Badan
Persatuan onder meer ook Molukse
vrouwen-, jongeren- en kerkelijke or
ganisaties."
drs. M. Fr. Mual
"Ik zou niet kunnen zeggen hoeveel of
hoe weinig Molukkers in Nederland
geïntegreerd willen zijn en geen be
moeienis willen hebben met het R.M.S.
ideaal. Wat dit betreft zijn zij vrij om te
gaan en te staan waar zij willen. Maar
van essentieel belang daarbij is dat
Molukkers nu en in de toekomst kennis
hebben van de historische en politieke
achtergronden van hun verblijf in Neder
land en van hun taal en cultuur. Via
onder meer Moluks onderwijs kan dit
bereikt worden.
Overigens kunnen we vaststellen dat in
tegenstelling tot de Nedelandse ver
wachting de tweede en derde generatie
Molukkers zich fel achter het R.M.S.-
ideaal opstellen."
"Indische Nederlanders en Molukkers.
Laat ik het zo zeggen: de koloniale
hiërarchie heeft wat die verhouding
betreft zijn werk gedaan. Inde persoon
lijke sfeer zijn er inderdaad goede con
tacten, maar op politiek terrein zijn er
tegengestelde belangen. Maar aan de
andere kant kunnen wij vanuit het besef
dat wij ook gelijksoortige belangen
hebben, streven naar samenwerking of
op zijn minst naar uitwisseling van
informatie.
Zowel Molukkers als Indische Neder
landers moeten erkennen dat zij een ge
meenschappelijke achtergrond delen,
zonder dat de verschillen worden uit
gewist.
Met die erkenning blijft overeind dat
onze wegen in Nederland zijn geschei
den. De vraag is inderdaad gerecht
vaardigd wat er meer is: dat wat ons
bindt of dat wat ons scheidt."
"Ja, Molukkers werden (en worden
soms nog) door Indische mensen aan
geduid met"Ambons". Nee, anno 1 990
zou dat eigenlijk niet meer moeten.
"Molukkers" is beter."
10
