-
RESTAURANT
s/3 j
RESTAURANT
TJOEN KIE
Tjikakak 48 - Telefoon 2339
BANDOENG.
Wij hebben speciaal nit Shanghai)
laten overkomen een geroutineerde
keukenmeester, die smakelijk kan hoken.
U wordt au in de gelegenheid gesteld
om onze heerlijke Chinccschc gerechten
te proeven.
De bezorging der gerechten geschie
den dan heclcmaa! gratis.
O-k» .Lik" Ha.üo,.,
TOKO CHAMPIGNONS
TELEFOON - BANDOENG No. 1012
Dtogdcng SaapJ Mania
Babte Tfclcng
T>tlf ng Ann
Dpi ai bal Roii Sua
Eaplog Meliodio No. I.
Gedrocgde Tjofail uin
Kroepoek Oedang
Ocdon^ Kering Roode
Telor Tro»boek van SUa
Teri Natie Wiuc No. I.
Vf richt Quapigooot
Bawal
Bout Viich
Dorang
Gr. Garnalen
Gerookte Bandeng
Bawal
Keabocng
Inkl vtich (Tlocai1)
Kakap Z/K Wille Zoon
KI. Garnalen
Keabocng
Kricptcn (Kepiting)
Kaablng
Schoongeaaak Kip van Kli
Tenglrie
Toog Vlacb
Varkcna Vlceacb
P*f 'h Kg-
'I,
'I, -
-
M
M
'It
'It -
'It M
'li -
f 060
f 0 50
r 050
0 50
f 0.30
f 0 A0
f 0.50
f I.—
0 .40
I 0.90
f 0.50
0.30
P«r Kg. f 0.25
I 0.30
'I, 10.25
'I, - 10 35
per Mak 1 0 50
I 0.40
1 0.06
1 0J5
f 0 35
0 35
f 0 .25
f 025
1 0.10
f 0-35
1 0J5
per Kg. f 0.35
- f 0.35
'I, 1030
Per 'lp Kg
per au
Per 'I, Kg.
TJIKAKAK 18 _i_ TELEF. 23»
BANDOENG.
Dames en Heercn,
Hierbij bebbeo wij de eer
en ket genoegen
doen toekomen
de vcrackilicnde gcrechun In prijs
lijn wij er In geslaagd enkele
Cbioecscbc gerechten daaraan
dal U ons Restaurant, dat reeds
IS jaar de beate Chine*SCb» gerechten op Bandoeng
levert, aart een bezoek ie willen vcrecren.
Bclccld aanbevelend.
Menu van het restaurant Tjoen Kie te Bandoeng (1938).
verschillend waren. Er waren voordrach
ten over vissen, spinnen, vlinders, ste
nen, vulkanologie, de prehistorische
mens, vreemde volken (China), maar
ook onderwerpen als Junghuhn (De
bergen van Java, het graf van Jung
huhn te Lembang), Rumphius ("Am-
boinsche Rariteitkamer", "Amboische
Kruid-boek"), evolutie, erfelijkheid,
vivisectie, vitaminen, en zelfs (wat is)
liefde. Van der Pijl moedigde steeds de
discussies en debatten aan, door soms
de spreker dan wel het auditorium te
steunen en als de discussie moeilijk op
gang kwam zijn ontevredenheid te
betuigen!
Verder had de vereniging tot doel allerlei
excursies te organiseren op de 'vrije'
middagen (in plaats van lezingen) in de
directe omgeving van Bandung en in de
schoolvakanties naar meer afgelegen
terreinen, zoals de bergen en zeestran
den van West-Java. Excursies in de
nabije omgeving begonnen vaak direkt
achter het schoolgebouw in de de desa
(bv. achter het Boromeus-ziekenhuis),
wandeltochten lang de Tjikapundung,
naarTjiumbuluit (afgeleid van 'tjoemboe-
leuit' mooie, aardige schuur), naar de
Dago-watervallen of naar de dierentuin.
Van de vele bergen, die we beklommen
en kraters, die we bezocht hebben, kun
nen we noemen Gn. Tangkuban-prahu
(met o.a. de Kawah Ratu, Kawah Upas
en Kawah Domas), Gn. Burangrang, Gn.
Poelosari, Gn. Bukit Tungul, en meer
naar het Oosten en Zuiden Gn. Guntur,
Gn. Malabar (Ond. Kertamanah), Gn.
Patuha met de kraters Kawah Tjibuni,
Kawah Kemodjan en Kawah Poetih, en
niet te vergeten Gn. Papandajan. We
hebben geravot in de bergmeren zoals
het meer van Tjileuntja, Situ Lembang,
het meer van Tjipanundjang of Telaga
Patengan (op een schiereiland hiervan
heeft Junghuhn geruime tijd gewoond
en heeft hij zijn "Licht- en Schaduw
beelden" geschreven). Idem dito in de
waterval-kommen, zoals die van Tjurung
Penganten en Dago, maar ook in rivieren
zoalsdeTjikapundung (bij Bandung) en
de Tjitarum, bv. bij Sanghiang Tikoro
(Ond. Radjamandala), waarde rivier als
in een "keelgat" (letterlijke vertaling
"heilig keelgat") in de kalkrots verdwijnt.
We haddden bij deze tochten de sensatie
het levende, altijd bruisende water van
West-Java niet alleen te zien, maar ook
aan den lijve te voelen. We zagen ook de
stranden en de zee aan de zuidkust bij
de Wijnkoopsbaai en Udjung Genteng.
We zwommen in zee en bekeken de spo
ren van wilde varkens en panters op het
strand. Maar wij bezochten ook de
Bandoengse Dierentuin waar Van der
Pijl met zijn twee geliefde Orang-utan
vrienden Max en Jimmy hand-in-hand
deftig/parmantig rondstapte. We gin
gen niet alleen naar de vogel-pasar,
maar bezochten ook de gewone markt,
waar Van der Pijl ons de "geuren" van
de pasar toonde (de bloemen van
tjempa, melati, kenanga, enz., en de
verschillende "obats" (djamoe-djamoe),
die werkelijk tegen alle kwalen schenen
te helpen. Ook bezochten we weieens
een Chinese kruidenwinkel en een
Chinese apotheek (waar kiezen verhan
deld werden van de fossiele mens -
Pithecanthropus) en waar badak (neus
hoorn) hoorn-schraapsel te zien was en
ons aanbevolen werd als een aphrodi-
siaca. Een groot succes was natuurlijk
ook het eten bij de Chinees (zie het
afgedrukte menu en het stukje uit het
schoolblad 'Ghepeys en Kloeke Daet'
van 6 april 1938). Uitvoerig waren de
verklaringen van Van der Pijl wat de
verschillende Chinese namen beteken
den (bv. dat het achtervoegsel 'hie'
altijd vis of verwante produkten betrof)
en wat deze gerechten alzo inhielden.
Dit verder doorspekt met sterke ver
halen dat hij eens op zijn China-reis in
Hongkong een restaurant betrad, waar
het onderscheid dierentuin en eethuis
moeilijk te definiëren viel, omdat in de
voorgalerij allerlei kooien stonden met
levende dieren, die op consumptie
wachtten, zoals slangen, salamanders,
tokèhs, aardwormen, schildpadden, enz.
Een 5 m. lange python werd juist voor
consumptie klaargemaakt en volgens
de erevoorzitter "een ideaal beest voor
een gezelschapsmaaltijd aan een lange
tafel". En tenslotte het verhaal dat het
enige echte Chinese woord dat hij aldaar
geleerd had "mau" voor kat was, doch
dat hij daarvoor eigenlijk niet naar China
hoefde te reizen, omdat hij dit reeds als
kind wist.
Er deden ook een groot aantal anecdo-
tische verhalen over Van der Pijl de
ronde, bv. dat hij tot groot 'doekoen'
verklaard werd toen hij voor ernstig
publiek (enige inheemse notabelen en
regenten) de beruchte kembang bangké
op bevel de bekende lijkgeur kon doen
laten verspreiden (dit verschijnsel is
afhankelijk van het dagritme van de
plant en te beïnvloeden door de periode
licht/donker te wijzigen met behulp
van afscherming). Ook dat hij 's nachts
(overigens met vergunning) gewapend
met een geweer op vleermuisjacht was
in 's Lands Plantentuin te Buitenzorg en,
omdat hij te dicht bij het Paleis van de
G.G. kwam, door de paleiswacht als
een potentiële terrorist werd opgebracht.
Van der Piji's loopbaan wordt geken
merkt door een combinatie van weten
schappelijke en sociale activiteiten.
Direkt na aankomst begon hij naast zijn
werk als leraar aan een promotie-onder-
zoek over de 'Polyembryogenie in
Eugenia', waarop hij tijdens een kort
verlof in 1933 promoveerde bij Prof.
Theo J. Stomps. Wetenschappelijk was
de grote liefde van Van der Pijl het
tropische regenwoud en de interrelatie
van plant en dier in deze levens
gemeenschap. H ij verdedigde de stelling,
dat het 'gelaat der plantkunde' (oratie
bij de aanvaarding van het hoogleraar
schap in Nijmegen) in wezen 'tropisch'
is en dat de bestudering van de sterk
verarmde flora van de gematigde streken
onvoldoende inzicht geeft in de vele
mogelijkheden van processen en relaties
en daardoor per definitie moet lijden tot
verkeerde conclusies. Langs deze lijnen
ontstond het werk over de bestuiving
van bepaalde bloemen door nectar-lik-
kende vleermuizen (een voor beide
partners specifieke relatie!), de rol van
vogels, honingbijen en hommels bij het
bestuiven van bloemen en het versprei
den van zaden, dit laatste ook door
andere dieren en mechanismen in het
tropische regenwoud. Ook het samen
leven van schimmels met boomwortels
(symbiose: mykorrhiza) en de invloed
van licht en mechanische prikkels
(seismonastie: kruidje-roer-me-niet)
op de bladstand hadden zijn volle aan-
22
