Water brengen naar Panggul
door J.S. SANDBERG
Daar staan ze dan. Geduldig te wachten. Een lange rij mannen, en ook wel enkele
opgeschoten jongens, leder met een pikulan en twee vierkante blikken. U weet
wel, van die petroleum blikken zonder welke de Indonesische economie niet kan
draaien. Ze staan rustig in de rij en wachten. Op water.
Ik stond daar ook. Eigenlijk ook te wachten op water, dat wil zeggen te wachten op
de waterauto. Niet omdat ik dorst had of omdat ik mijn potje niet kon koken zoals al
die anderen daar. Ik stond daar uit nieuwsgierigheid. Of noem het belangstelling. Ik
wilde zien hoe dat water werd verdeeld. Mijn wachten was dus duidelijk een ander
soort wachten, niet uit nood geboren.
Umaryadi, onze Indonesische kennis,
had mij onverwacht gevraagd of ik een
vrachtwagen waterwilde schenken aan
een kleine desa. Het bleek dat hij en
andere kleine luiden uit dezelfde streek
al vele malen water hadden gebracht
naar hun geboorte-dorpen, dat wil zeg
gen naar die desa's waar zelfs geen
drinkwater meer te krijgen is. En dat zijn
er vele. Ze lappen dan met z'n allen, en
dat zijn ambtenaartjes, bedienden, hotel
personeel, maar ook veel beca-rijders.
Ze zijn op het land opgegroeid, werden
gedwongen naar de stad te trekken om
te overleven, maar voelen zich verant
woordelijk voor hun ouders in de desa
en hun vele ooms en tantes daar. De
paar rupiah die ze ternauwernood kun
nen missen, stoppen ze in water. Ik heb
eerder opgemerkt dat in Indonesië het
sociaal gevoel nog niet is ontwikkeld,
zoals trouwens in de meeste landen die
wij ontwikkelingslanden noemen. Maar
dat geldt niet voor familie en aanver
wanten, en hele goede vrienden die tot
de familie worden gerekend. Daar ligt
het sociaal gevoel juist heel hoog. Moes
son lezers die weten dat wel: Als er één
in de familie goede verdiensten heeft
dan hebben ze allemaal te eten. Maar
het is toch wat anders om het zelf mee
te maken; om te zien hoe beca-rijders
enige lapjes van honderd Rupiah afstaan
om water te kopen voor hun familie- en
desa-genoten. Voor mij was het een
peuleschil, tienduizend Rupiah voor een
hele vrachtauto vol in Hollands geld
omgerekend nog geen twaalf gulden.
Het is natuurlijk geen drinkwater zoals
wij Europeanen dat in flessen kopen
voor bijna twee gulden per fles. Het is
water dat gekookt gedronken kan wor
den zoals de thee die we in een warung
drinken. Valt het u op, die prijzen die ik
noem? Voor zes flessen kan je een hele
vrachtauto vol kopen.
Ik werd uitgenodigd mee te gaan op de
vrachtwagen, maar mijn vrouw mocht
niet mee. Zo'n tocht was niet geschikt
voor een vrouw. Een overbelaste vracht
wagen, waarvan de veren niet veel meer
doen op wegen van steen en rots (en
waar dat niet is zijn de kuilen), vereist
wel enig inwendig eelt. Overigens viel
het allemaal erg mee, wat ergens kwa
men wij een pa man van Umaryadi tegen.
Deze oom was het hoofd van de veilig
heidsdienstvan het Ambarukmo Palace
hotel en had ook een watertransport
geregeld, maar naar een andere desa.
Niet ver van de onze. Hij had een busje
van zijn hotel mee en daarin konden wij
overstappen. Het ging nu wel iets sneller.
maar op die onverharde wegen bezaaid
met rotsen leek ook die luxe auto zo nu
en dan meer op een paard. Oom had
nog zijn vrouw, dochters, en anderen in
het busje, die op weg waren naar hun
desa. Volle bak dus en gezellig. Zo
kwamen wij in Panggul aan. Die rij
wachtenden stond er al. Kabar angin
was ons vooruit gesneld.
Hoe vervoer je nu water op een open
vrachtauto? Dan zorg je dat je 21 oude
olievaten hebt, goed schoon natuurlijk,
en die stel je op in drie rijen van zeven in
de laadbak. Dat gaat net. En dan vervoer
je 21 keer 200 literdus ruim 4000
liter. En waar komen al die vaten en
vrachtauto's ineens vandaan? Wel, als
er iets te verdienen valt dan hoef je in
Indonesië niet lang te wachten en het is
er.
Ook het probleem van "hoe krijg je nu
het water van de vrachtauto in die
vierkante blikken" hebben ze al lang
geleden opgelost. Maar ik wist het nog
niet en was er nieuwsgierig naar, terwijl
ik daar stond te wachten.
Na een half uur kwam die wagen aan
gesukkeld en parkeerde na wat manoeu
vreren met de achterkant tegen een
betonnen bak. Het water werd met
behulp van slangen uit enige vaten
tegelijk in die betonnen bak overgehe
veld. Aan de onderkant van die bak stak
een pijp uit waaraan een kraan zat, en
ook weer een slang. En daar kon ieder
om de beurt zijn vierkante blikken onder
houden. Alles ging heel rustig en be
daard, niet dringen en geen onvertogen
woord. Regelmatig zag je iemand met
twee volle blikken weglopen. Er zijn in
deze hele kleine desa maar 67 gezin
nen, dus gemiddeld per gezin kreeg
men ongeveer 60 liter, dat wil zeggen 3
blikken van 20 liter. Hoe dat in alle rust
verdeeld werd is mij niet duidelijk ge
worden, maar je zag niemand een on
even aantal pikoelen. Overigens waren
al die petroleum blikken met houten
latten beslagen om er een hengsel voor
De auto is gearriveerd en de inhoud wordt in de betonnen bak
(andere foto op de achtergrond) overgebracht. Let op de
houten latten om de petroleumblikken.
26
Ze staan geduldig te wachten op de waterauto. Op de
voorgrond in gestreept hemd paman met vrouw en dochters.
Rechts met baseballpet Umaryadi.
