Adoeh, niet zo dan
BIJLAGE VAN HET INDISCH TIJDSCHRIFT MOESSON
NOVEMBER 1990
Wapen
Telefoontjes, brieven, allemaal boos of
geërgerd over de televisie-cursus
"Selamat makan" door Sylvia Thielsch
en Paula Patricio. Nu dient de laatste
alleen als fraai decorum, voor de won
derlijke kookavonturen is alleen me
vrouw Thielsch verantwoordelijk. Er
klopt geen snars van die receptuur, de
bereidingswijze en de presentatie.
Omdat ik zaterdag werk, kan ik de
kookles zo vroeg in de middag niet
volgen. Een keer ben ik naar huis
gerend om nog net het staartje van de
uitzending te kunnen meemaken.
Kwee pisang als toetje. Een doodeen
voudig recept, dat een kind kan maken.
Bleek dat mevrouw Thielsch het ver
schil niet weet tussen deeg en be
slag. Wie een pisang in een bal rijste-
meeldeeg rolt en dat in een pisangblad
stoomt, krijgt een keiharde tennisbal.
Bovendien: hoeveel dames in Nederland
kunnen naar een winkel gaan die pisang
bladeren verkoopt? Wat een nonsens,
folie kan ook en anders gewoon een
schaal waarin de kweepisang hard kan
worden. Maar dan wel een beslag
maken van Hoenkweemeel, santen, sui
ker en vanille. Ook bij rijstemeel eerst
het mengsel dik koken.
Kan men een blok santen raspen? Neen.
Bij de eerste schrap zijn alle gaatjes van
de rasp potdicht. Gewoon met een mes
afschrappen mevrouw Thielsch of een
stukje santen afsnijden en dat in de
sajoer/sambel goreng meekoken.
In goelee komt geen seré voor, zeiden
veel dames. De verhouding ketoembar-
djinten moet niet zijn 1:1, zelfs niet 2:1,
maar 3:1. Djinten heeft namelijk een
zeer sterke smaak die het gerecht totaal
kan beheersen.
Bij de laatste aflevering (ook weer naar
huis gesneld) zag ik nog net "sambel
goreng tempé kering" lekker pruttelen.
Ben benieuwd wanneer die ooit "kering"
is geworden.
Na de onzin die een zekere tante Wies
in de tante Lien show (ook Vara) op het
scherm demonstreerde, krijgen we dit
weer. Nu zou ik voor eens en voor al een
eind willen maken aan de ergernissen
over deze valse voorlichting. Zojuist
ontving ik een brief van een lieve sobat
Corrievan Rijn uit Ede (89), die zich ook
alweer kwaad heeft gemaakt om een
recept van "Javaanse smoor" in een of
ander krantje. Er kwamen trassi, bruine
suiker en lombok in voor. Nou èn? Als
die schrijfster dat nu lekker vindt. Voor
mijn part doet ze er nog een kuipje
smeerkaas bij. Waar we ons aan storen
is, dat Javaans. Dat associëren we met
onze Indische smoor, daar wringt 'm de
schoen.
Wat ons doorlopend in het verkeerde
keelgat schiet is eigenlijk de eigenwijze
betweterige, bemoeizuchtige manier
waaropONDESKUNDIGEN onze recep
ten veranderen. De oorspronkelijke
smaak door toevoeging van de verkeerde
ingrediënten, totaal vervormen. Indisch
is het niet meer.
Aan u de raad I e e s die recepten dan
niet. Ze zijn niet voor u bedoeld, maar
voor degenen die het gerecht totaal niet
kennen, en misschien deze smaak juist
lekker vinden. Er bestaat geen verbod
op het verkankelemienen van een recept,
vrijheid van pers, meningsuiting en
smaak.
We moeten ons gewoon niet meer
ergeren. Maar wel proberen onze eigen
mooie eetcultuur bewaren, beschermen
door ZELF goed te koken, het onze
kinderen te leren.
Onze Indische keuken kent veel variaties.
In Midden-Java eten ze zoeter en heter,
in West-Java houden ze van zuur, in
Oost-Java van kruidig en heet. In Suma
tra van heel erg heet en ga zo maar door.
Elke Indische heeft haar eigen
"takarans".
We moeten alleen op de barricade sprin
gen als men een gerecht authentiek
Indisch noemt, terwijl het uit een Sche-
veningse of Giethoornse duim gezogen
is. Een duim die vastzit aan een z.g.
"bekende Nederlander". Wat die uit
kramen wordt altijd als het evangelie
aangenomen.
Voor een ding vraag ik excuus: ik heb
van het kookboek dat bij het TV-pakket
Selamat Makan behoorde gezegd dat
het "heel goed" was. Rieka Wattimena
heeft destijds het bekende Groot Indisch
Kookboek van Catenius v.d. Meyden
bewerkt en in gangbare taal omgezet.
Hij heeft er ook eigen recepten bij
gedaan, NIET allemaal prima blijkt nu.
Had ik die recepten uitgezocht en na
gelezen dan zou ik er mijn bedenkingen
bij hebben vermeld. Catenius geeft
bijvoorbeeld niet dat idiote kwee pisang
en goelee recept en die zitten wel in het
TV-pakket boek.
Enfin, ik raad u aan: ergert u zich niet
teveel aan de z.g. kookrubrieken en
kooklessen. Weet voor uzelf hoe het
wél moet, onthoudt de recepten zoals u
ze van uw moeder, uw grootmoeder
leerde en geef uw kennis door.
Serieuze leergierigen zullen er altijd
zijn, maar daarnaast ook een massa
betweters en dommerikken. Over smaak
valt niet te twisten over goede smaak
wel. Maar dat moeten we maar met
mildheid afdoen met een "Adoeh, niet
zo dan!" Argumenteren helpt niet.
LD
De Indische gemeenschap wordt hierbij
gewaarschuwd dat er een nieuw wapen
uitgevonden is dat helaas juist in die
gemeenschap gemakkelijk voor de hand
ligt. Dat wapen is sateh.
Het blijkt, volgens de N RC, dat er op een
carnavalsfeest in Rotterdam in het ge
duw en gedrang een ruzietje tussen
twee mannen uitbrak. Een van de twee
greep toen "een pot sateh" en gooide
die naar zijn tegenstander. Die werd
bijgestaan door zijn neef die de sateh-
gooier maar meteen doodschoot. Sateh
is dus, zelfs met de pot erbij, geen
effectief wapen, alleen provocerend.
De vraag komt wel op: wat is een pot
sateh? Sateh ligt geroosterd op het bord
van de sateh-eter. Hoe komt die pot
eraan te pas?
Conclusie: met "een pot sateh" wordt
een pot saté SAUS bedoeld en reken
maar dat die lekker in de hand ligt om te
smijten. Met saté-stokjes kan effectief
worden geprikt, maar dan moeten ze
wel van metaal zijn! (Red.)
T-1
