Het Huis van de Mariano's
"Soerabaja heeft prachtige huizen gehad en heeft ze nog. Hoewel in dezelfde stijl
als die van Batavia, vond ik de meeste huizen toch iets minder "autoritair",
gemoedelijker in al hun grandeur. Ik denk dan aan de kanjeuze huizen op Kajoon,
aan de Sumatrastraat (met uitzicht op de Brantas) op Simpang en ook de
benedenstad.
Er was één huis waar ik altijd dol op geweest ben. Als ik van station Goebeng op de
fiets stapte om naar mijn werk te gaan passeerde ik het huis op Goebeng Podjok.
Het lag half verscholen achter bloeiende soka's en bomen en ik stond altijd even op
de pedalen om te zien of er een terras was dat op de Brantas uitzag. Dat leek mij het
summum: een huis aan een rivier! Kunt u zich voorstellen hoe ik in alle staten van
opwinding verkeerde toen ik op een dag een "Te Huur" bordje zag voor het
paviljoentje dat bij het huis hoorde. En een verdieping-paviljoen nog wel, waardoor
het, ookal lag het dan nietdirektaandekali, misschien toch iets van het uitzicht kon
hebben!"
Dat schreef ik in het speciale Soerabaja
nummer van Moesson oktober 1 979.
Toen ik in 1987 weer in Surabaya
kwam, herkende ik niets meer van het
huis. Er was aan verbouwd, en er werd
nog verbouwd. Een slordige schutting
die, gelukkig misschien, veel verborg.
Weg die romantische openheid die hui-
zen-aan-de-rivier altijd hebben. Ik heb
niet aangeklopt om te vragen hoe het
binnen was, de herinnering aan hoe het
vroeger was en vooral aan het "duiventil-
paviljoentje" waar ik zo lang in gewoond
heb, wilde ik zo laten.
Goebeng Podjok no. 4, het huis van de
familie Mariano di Calouta. In 1923
trouwde Frits Mariano met Tonny Heil,
hetzelfde jaar waarin ook de nieuwe
Goebengbrug (zoals we die nu nog
kennen) werd gebouwd. Drie zoons,
Panagi, Elmo en Hanno werden er ge
boren en hadden er een heerlijke jeugd.
Het grote erf bood plaats voor alle
mogelijke dieren tot en met een olifantje
toe. Alles liep er vrij rond.
Ups and downs heeft het huis mee
gemaakt. De heer Mariano was een
goede zakenman, maar toch niet zakelijk
genoeg zoals later bleek uit het feit dat
hij wel drie keer miljonair was maar ook
drie keer failliet ging. Wat hij behield en
waar hij tenslotte gelukkig mee bleef,
waren dit huis en zijn familie. Hij overleed
in 1 941de oorlog bleef hem bespaard.
Het gezin Mariano werd uitelkaargerukt,
kwam deels in het kamp terecht en
bleef deels vrij vanwege de Italiaanse
afkomst. In de loop van '45-'46 vond
men elkaar weer in het familiehuis. De
jongste zoon Hanno verliet in '58 als
eerste Indonesië, Panagi de oudste,
werkzaam bij de politie, vertrok in '60
met gezin naar Nederland.
Elmo en Hanno zijn nu alleen nog over
van de familie Mariano. Hanno (K.E.S.-
er, later M.T.S.-er) kwam bij de Marine,
Hoofd Transport Dienst, is altijd een
"busy-body" geweest, en nog. Hij zette
zich in voor de Padvinderij, bouwde,
schilderde, knutselde en Emmy zijn
lieve gade heeft zich er allang mee
verzoend alle vrije ruimte in huis bezet
te vinden door een of ander "project",
tot en met een levensgrote "Liong"
(Chinese draak) waar Hanno uitstekend
mee wist om te gaan. Goochelen doet
Hanno ook nog en daar profiteren jong
en oud op feestjes van.
Al jaren koesterde Hanno de wens om
het huis van de Mariano's in miniatuur
na te bouwen. Maar dan ook werkelijk
precies met alles erop, eraan en erin.
Dat laatste zou het moeilijkste zijn. De
speciale plafonds, de lambrizering, de
tegels, de verlichting. Een taak die hij
zich oplegde als getuigenis van dank
baarheid aan zijn ouders om de mooie
jeugd die hij er gehad heeft.
Het huis is vorig jaar klaargekomen.
Ongeveer een meter in het vierkant, de
bomen, de planten, de dieren, er is niets
vergeten. Het dak is afhaalbaar zodat
het interieur zichtbaar kan worden. U
kunt het "Huis van de Mariano's" v.a.
20 november in Boekhandel Moesson
bezichtigen.
Het Indische huis van Loes Hubers trok
een paar jaar geleden veel aandacht. Dit
is het tweede Indische huis dat Moesson
in huis haalt en het zal ongetwijfeld veel
herinneringen losmaken. Komt u ook
kijken?
LD
"Dat grote huis op de hoek", was de meest gebruikelijke aanduiding voor het huis van de familie Mariano di Calouta. Wat nu
de voorkant of de zijkant was bleef een punt van discussie. Misschien ook voor de Gemeente die driemaal het huisnummer
veranderde. Uiteindelijk werd het toch no. 4.
Een andere discutabel punt was de scherpe hoek die voor grote vrachtwagens bijzonder lastig was en voor de tuinmuur van
huize Mariano funeste gevolgen had. Die werd vele malen aan puin gereden! De Gemeente maakte er toen maar een ronde
bocht van. Linkse foto geeft uitzicht op de "duiventil". Ik had vanaf het open voorgalerijtje een riante kijk op het IMISVO-huis
(IEV) aan de overkant waar een paar vriendinnen van me woonden. - LD
Oma Heil (moeder van mevr. Mariano)
met de eerste kleinzoon Panagi (roep
naam Possi). Let op de onontbeerlijke
sleutelbos die net onder de witte kabaja
uitsteekt!
16
