EEN SCHATKAMER
MET VERKEERDE BEWAKERS
ORIENT TRAVEL BV
Te koop gevraagd
SCHILDERIJEN
RETOUR BANGKOK v.af 1.430,- ZiMMi
RETOUR JAKARTA v.aA 1 900 - WlQJ
Echt enthousiast om met een paar anderen mee te gaan naar Ancol was hij niet,
maar weigeren was ook moeilijk. De vaste bewoners van het guesthouse waren
aangenaam verrast dat hij er even uitging, dat waren ze niet van hem gewend. Wel
dat hij zich opsloot in zijn kamer om zich daaraan zijn studie te wijden. "Ik hou niet
van Jakarta", zegt hij, "te druk en dat leidt af". Hij is een studeerkamergeleerde,
een sympathieke jongen. Hij is 34 jaar en heet Tom van den Berge.
Tom: "Ik ben als AIO verbonden aan de
Universiteit van Leiden. Een AIO is een
assistent in opleiding, vroeger sprak
men gewoon van een promotieplaats.
Vanaf juni jl. zit ik hier in Jakarta om
onderzoek te doen naar boeken, kranten
en handschriften in de Soendanese taal,
mijn specialisme. Over een paar dagen
vertrek ik naar Bandung en omgeving
voor het verrichten van veldwerk.
In Amsterdam ben ik destijds afgestu
deerd als politicoloog. Daarna heb ik
gewerkt als wetenschappelijk ambte
naar en als leraar aan een middelbare
school. Ook bereidde ik een dissertatie
voor en in het kader daarvan stuitte ik op
Indonesiche bronnen die geraadpleegd
moesten worden. Daardoor werd bij mij
een nieuwe interesse gewekt en toen
ben ik in Leiden Talen en Culturen van
Zuid-Oost Azië gaan studeren.
Ik zit hier nu vijf maanden en ik pas
mij aan, anders overleef je het niet.
Ik hou niet van Jakarta: druk, lawaaie
rig en niet altijd schoon en dat alles
leidt maar af. Nu ben ik wel iemand
die graag alleen is. Ik wil wetenschapper
worden, misschien is dat het enige dat
ik zou kunnen. Ik wil niet volgen en ik
wil niet gevolgd worden. Dat wil overi
gens natuurlijk niet zeggen dat ik voor
chaos ben, integendeel. Je mag het
ouderwetse degelijkheid noemen als
iemand voorstander is van zelfdiscipline
en zoiets als het in acht nemen van
vormen en het stipt nakomen van af
spraken. Wat dat betreft was mijn ver
blijf gedurende een maand bij een
collega in Japan een verademing. De
gevoelens van velen die ten opzichte
van dat land bestaan ken ik en respec
teer ik ook. Anderzijds moet men de
Tom van den Berge
jongere generatie de kans geven om
voor eens en altijd opnieuw te beginnen,
ander blijft de angel van haat zitten."
"Elke dag zit ik in de Bibliotheek van
Jakarta om van 09.00 tot 1 6.00 uur de
schriftelijke bronnen te bestuderen. Dat
valt niet altijd mee, want als de air
conditioning aan gaat, valt het licht uit
en omgekeerd, maar alles went. Die
bibliotheek is, met alle respect, een
schatkamer met de verkeerde bewakers.
Maar eigenlijk is dat meer ons pro
bleem. Zo willen wij een bibliotheek die
toegankelijk is, dat het materiaal ge
conserveerd is en wij willen dat iedereen
zijn eigen geschiedenis zo goed mogelijk
bewaart. Indonesiërs willen dat wellicht
(nog) niet. Of misschien heeft dat niet
hun eerste belangstelling. Er zijn voor
hen belangrijkere zaken, zoals het zorgen
voor voldoende inkomsten om te kunnen
eten. En als dat er is, geld voor anderg
dingen.
Het besef van de waarde van een histo
risch document bestaat hier niet. Zo wil
men nm wp[ eens op een kostbaar oud
handschrift aantekeningen maken of
woorden vera.r??'eren 'n ^ie'; er9s^e
geval gebruiken als onuc.r)?2?er voor
een kopje."
"De Soendanese taal is erg interessant.
Het eerste gedrukte Soendase boek
stamt uit 1 853. Voordien was het een
orale literatuur totdat de Nederlanders
zeiden om een en ander eens op papier
te zetten. In de eerste plaats ging het
daarbij om de vastlegging en in de
tweede plaats om voor Europeanen
schriftelijk materiaal te hebben om
Soendaas te leren. Aanvankelijk ging
het om gedichten, na 1914 ook om
(korte) verhalen. De poëzie handelt
dikwijls om juridische onderwerpen,
politieverordeningen en rekesten bij
voorbeeld, omdat die zodoende gemak
kelijker waren te onthouden. Daarbij
heeft een dichtvorm altijd een bepaalde
hogere waarde.
In mijn onderzoek zoek ik een gulden
middenweg tussen rubriceren en analy
seren. Dat laatste is dus: kijk eens wat
er staat. Is dit misschien een typisch
Soendanese gedachtengang? Ik ben
nog wel even bezig. 30.000.000 Soen-
daas-sprekenden maken het de tweede
streektaal van Indonesië."
30.000.000 Soendaas-sprekenden en
als hij klaar is met zijn onderzoek, zal
Tom van den Berge in Nederland
"eenoog" zijn, één van de nieuwe
lichting wetenschappers die de toe
komst iets zal bijbrengen over dat land
dat ons nooit los zal laten.
R.B.
31-daagse verzorgde reis JAVA en BALI garStonds
V.af 3.800,- REISGELDEN
RETOUR BALI v.af 2.135
RETOUR AUSTRALIË v.af 2.525-
Singel 486 - 101 7 AW AMSTERDAM
r«(7r.T'T*m Tel. 020 - 23 74 84
m*m S* Laan van Meerdervoort 291 DEN HAAG
Tel. 070 - 361 50 78
Rokin 52 - AMSTERDAM - Tel. 020 - 24 25 38
v.d. volgende schilders:
R. Bonnet, Ernst Dezentje,
W.G. Hoffker, A. J. Le Mayeur,
F. Holleman. G. Adolfs,
Raden Saleh, A. Sonnega
enz.
Reacties met foto en afmeting naar
P. LEIMENA, Michelangelostraat
107-11, 1077 CA Amsterdam,
tel. 020-79 08 80.
4
