WE|ZUN I
Tijden
V// V7/V//////7////7////'/.
Lieve sobats, lezeressen en allen die
aan mij en voor Toko hebben geschre
ven.
De enige manier om de (nog steeds
groeiende) stapel brieven en kaarten
snel te beantwoorden is langs deze
weg. Ik wilde u allemaal bedanken
voor alle goede en lieve wensen, waar
dering voor, maar ook medewerking
aan ons blad. Met heel mijn hart hoop
ik dat deze prettige relatie ook in 1991
behouden blijft. UJe leren veel van
elkaar en dat is de bedoeling ook.
Zoals reeds gemeld, TOKO komt voor
taan in elke Moesson, met vier pagina's,
niet meer eens in de maand met acht.
Een fijn kerstfeest toegewenst en voor
1991: Geluk in alles.
LILIPtN DUCELLE
Brieven die om speciaal antwoord
vragen, zal ik persoonlijk beantwoor
den.
11 'i'fliïlihl' llillhl^ li ll/l'lijl-
M
Naast mijn bed op het boekenrekje staat
sinds jaar en dag een vierkant zwart
doosje met aan een zijde een wijzerplaat.
Neen, geen "little black box" maar een
wekkertje. Op batterij uiteraard. Ik weet
niets van dit klokje, en het klokje weet
ook niets van mij.
Dat schept nu die speciale band tussen
mij en dat wekkertje: hij wekt mij niet en
ik zit ook niet aan hem.
Aan de achterkant zit een ingebouwd
zwart radertje dat je naar links en rechts
kunt draaien om het uurwerk bij te
stellen (mocht ik dat nodig vinden).
Omdat alles zwart is en ik zo kippig ben
als een kip, heb ik dat radertje, zelfs op
de tast nooit kunnen vinden, noch het
knopje waarmee de wekker kan worden
ingesteld. En zo staat mijn "wekkertje"
10 cm in het vierkant, al jaren zwijg
zaam op het rekje, terwijl ik mijn leven
lang uit mezelf elke ochtend om 6 uur,
soms vroeger, klaar wakker ben. Als de
batterij op is, stopt iemand voor mij een
nieuw batterijtje in het zwarte doosje,
that's all.
Voor ons geen zomer- en wintertijd. Dat
is een uitvinding waar we geen enkele
boodschap aan hebben. Waar niemand
trouwens een boodschap aan heeft, al
doet men of het de uitvinding van de
eeuw is. Sinds het bestaan van de aarde
draait die op zon en maan, nooit is er
behoefte geweest daar iets aan te ver
anderen. Als de moderne weetal het
zou kunnen, zou hij de zon en maan
bijstellen. Omdat dat niet kan, nemen ze
het meest voor de hand liggende: de
klok. Ik heb eens een koe, een meeuw
en een springbalsemien gevraagd wat
ze vonden van dat uurtje vroeger en
later. Alle drie zeiden ze: we loeien,
krijsen en springen wanneer het onze
tijd is.
Energie, licht, warmtebesparing, welja,
denkt iemand in deze tijd nog aan
zelfdiscipline en meer (onbetaalde)
inspanning? Wanneer is men begonnen
met die klok-verzetterij, zo'n 1 5 jaar
geleden? "Hoe laat is uw zoontje ge
boren mevrouw?" "Laat eens even kijken,
in november, toen hadden we wintertijd,
dus half vier 's ochtends!" Als het kind
nu in Chihuahua was geboren, waar ze
de zomer-wintertijd niet kennen, dan
zou het half 3 zijn geweest. Of 8 uur
later, of zoiets.
Doet me ineens denken aan wat mijn
moeder overkomen is, 60 jaar geleden.
Ze ging in Malang met een vriendin op
les bij een astroloog, die hen de waarde
volle betekenis van de horoscoop bij
bracht. Dat kwam toen net in de mode.
Aan ieder die maar in haar buurt kwam,
vroeg Ma geboorteplaats, datum en tijd
en daarna toog ze aan het werk. Ze
produceerde vele horoscopen en schonk
ze gratis aan de niets vermoedende be
trokkene. Ik meen me nu te herinneren
dat sommige gelukkigen daarna slechts
sporadisch of nooit meer bij ons langs
kwamen. Of misschien vergis ik me.
Op een dag kwam Ma van les thuis met
een zorgelijk gezicht. Ze zei de hele
middag en avond geen woord, er bleek
een zware last op haar te drukken, 's
Avonds laat, bij de koffie op het platje,
legde ze zonder een woord te zeggen
haar werkschrift en een paar volgetypte
foliovellen voor Pa neer en zei: "Lees
maar". Ik zag Pa's ogen snel over het
papier gaan. Bij het tweede vel begon
hij aandachtiger te lezen. Nog voor hij
aan het laatste vel toe was, schoof hij
zijn bril omhoog en vroeg, terwijl hij Ma
fronsend aankeek: "Heeft hij die horos
coop van jou gemaakt?" Ma knikte.
"Waar woont die man!" riep Pa en het
leek of hij zo naar de astroloog toe wilde
met niet zo vriendelijke bedoelingen.
"Ach", suste Ma, "ik geloof dat er iets
fout is, hij moet zich verrekend hebben,
een mens kan
"Wat! Dit is toch je reinste onzin. Hoe
kan hij zomaar neerzetten dat je onbe
trouwbaar, berekenend, gevoelloos
bent. Dat je in je leven altijd zal verlangen
naar meer. Dat moederlijke gevoelens
je vreemd zijn, datPa stikte zo
langzamerhand van woede. Die lieve
Ma, zacht, rechtvaardig, bescheiden,
dol op kinderen, dol op Pa, op alles wat
haar het leven schonk.
"De sterren zeggen het", begon ze
vergoelijkend.
"De sterren tai koetjing", brieste Pa.
Om een lang verhaal kort te maken:
Ma's horoscoop bleek totaal fout uit
gewerkt, omdat haar geboorte-uur niet
klopte. Dat bleek enorm te schelen in de
berekening waar passer, gradenboog.
logarithmen, tabellen en weet-ik-veel-
wat-nog-meer, niets aan konden doen.
Het uur klopte niet, het UUR der waar
heid.
Een ding weet ik, als straks de klok
24.00 uur aangeeft is het in werkelijk
heid pas 23.00 uur. Dat geeft u een uur
de tijd om met een bakje menjan door
het huis te lopen, alle lichten aan te
doen, te denken aan alles wat u beter
wilt doen in het nieuwe jaar, vergeven
wat u is aangedaan (volgend jaar mag u
afrekenen) en uw dierbaren sterkte en
gezondheid toewensen.
Dat kan onmogelijk allemaal in één
minuut, terwijl u bezig bent champagne
te morsen in de glazen, met dat ene uur
doet u meer. Een uur verschil in tijd. Het
enige uur dat werkelijk telt. In april bent
u het weer kwijt. LILIAN DUCELLE
T-1
