NANGKA TJELENG EEN MYSTERIE OPGELOST
ledereen weet dat onder de mensen
vreemde, excentrieke individuen kun
nen voorkomen. Ook weten we dat er in
de fauna vreemde typen te vinden zijn,
zoals bijv. het Australische vogelbekdier
(platypus). Maar het feit dat in de flora,
in de plantenwereld, ook excentrieke
individuen voorkomen, is nog niet
algemeen bekend.
Laten we wat uitweiden over de laatst
genoemde rariteit; het lijkt raar, maar
het is waar.
Ergens in Nederland, in december 1990
kwam een groepje Indische mensen bij
elkaar voor een feestje. Onder de aan
wezigen bevond zich onze goede vriend,
de heer Ch. J. Jansen, ex-Tegaller. Het
gesprek ging over de vele soorten vruch
ten, die in Indonesië te vinden zijn.
Toen de heer Jansen vertelde over
"nangka babi", schoten ze allemaal in
de lach. Hij vertelde verder: deze nangka-
vrucht hangt niet aan een tak of aan de
stam, maar aan een wortel. Hij had met
eigen ogen deze nangka-boom gezien
bij een hadji in de kabupaten Randu-
dongkal, op de helling van de Gunung
Slamet. De vrucht zou bij het rijp worden
uit de grond komen.
Hierop stelde het gehoor hem de vol
gende vraag: bij elke fruitboom, ook in
Holland, wordt de bloem bevrucht door
insecten - hoe gebeurt dat bij de nangka
babi? Helaas kon de heer Jansen op dat
ogenblik geen antwoord geven.
Hij klom in de pen en schreef een brief
naar ondergetekende met het verzoek
wat te vertellen over deze bijzondere
nangka-boom. Hij wist niet of de be
wuste boom nog stond in Randudong-
kal. De bedoeling van het gevraagde
verslag was om zijn ongelovige vrienden
de mond te snoeren.
Wat moet men nu doen als men zelf
nooit eerder gehoord heeft van het
bestaan van nangka babi? Nangka is
bekend, het is een lekkere vrucht; babi
of babi hutan weten we, dat is een
varken of wild varken. Maar "nangka
babi" - daar staat een groot vraagteken
achter.
Na verloop van tijd kreeg ik een inge
ving: er woont een collega in Randu-
dongkal, die zal ik om hulp vragen. Een
uitgebreide brief ging naar hem toe;
deze werd in januari beantwoord. Hij
had ook pas nu van de nangka tjeleng
gehoord. Volgens informaties, links en
rechts ingewonnen, zou er een nangka-
tjeleng boom staan dichtbij de missigit
van de desa Onjé bij Bobotsari, kabu
paten Purbalingga. In de desa Pepedan,
bij Moga in de buurt van Randudongkal
zou ook een boom staan. De lokale
naam is"nangka celeng" (tjeleng
zwijn).
Dit summiere bericht werd doorgegeven
aan de heer Jansen. Deze gaf in een
volgende brief nadere inlichtingen over
de nangka-tjeleng. Hij zag een nangka-
vrucht aan de steel aan de wortel
hangen; onder de vrucht had de eige
naar een kuil gegraven. De roodgele
bloesems hingen aan de takken en aan
de stam, maar ook aan de bovengrondse
wortels. Na de bevruchting zullen de
vruchten die dan op de grond zouden
liggen, een heerlijke gratis maaltijd
Links: Een duidelijke illustratie van de op-de-grond (dus
niet onder) groeiende vruchten, doordat de bloemen
aan de basis van de stam ontstonden. De nangka
tjeleng vindt men in Zuid-Borneo, maar komt ook
voor in Oost-Java (Banyuwangi).
Onder: Deze nangkasoort onderscheidt zich door de mooie
ovale vorm. Het vruchtvlees is zoeter dan van
andere nangka's en het vruchtvlees is dik met
weinig tussenweefsel.
32
