De stichting van Jakarta
22 juni 1527
*58
door CH. MANDERS
Nadat meer dan drie eeuwen de stichting van de stad Batavia op 30 mei werd
gevierd, de dag dat in 1 61 9 deze stad op de puinhopen van het door Jan Pieterz.
Coen ingenomen Jacatra werd gesticht, herdenkt men tegenwoordig 22 juni als
de officiële stichtingsdatum van Jakarta. Geschiedkundig onderzoek van Prof.
Sukanto in de jaren 1 954-56 had als resultaat dat deze datum werd aangenomen
als stichtingsdag.
De moderne miljoenenstad, die Jakarta thans is, heefteen lange historie achter de
rug. De oudste bekende vaste nederzettingen dateren uit de vijde eeuw, toen ten
tijde van het eerste Hindoerijk op Java, Taruma Negara, inwoners van dit rijk zich
in deze streek vestigden.
vijfde eeuw n. Ch. - Eerste vaste
nederzetting op de plaats van het
latere Jakarta.
14e eeuw-Sunda Kalapa, haven
stad van het Hindoerijk Pajajaran.
22 juni 1527 - Na de overwin
ning op de Portugezen krijgt de
stad een nieuwe naam: Jayakarta.
30 mei 1619 - Verovering van
Jayakarta (Jacatra) door de Hol
landers. De nieuw gestichte stad
krijgt de naam Batavia.
27 dec. 1949- Na de soevereini
teitsoverdracht wordt Batavia om
gedoopt in Jakarta.
Een stenen tablet, gevonden in de kam
pong Tugu bij Tanjong Priok, vermeldt
dat in het 22ste jaar van de regering van
koning Purnawarman van Taruma daar
"een mooie rivier met zuiver water"
werd gegraven. Dit werk werd in 21
dagen door Brahmanen verricht, die
daar voor beloond werden met duizend
koeien. De bedoeling was blijkbaar om
de rijstvelden te voorzien van irrigatie
en overstromingen te voorkomen.
De gevonden inscripties, in zuiver
Sanskriet, wijzen op een tamelijk hoge
trap van beschaving waarop de bewo
ners van deze streek stonden. Het rijk
Taruma werd in het oosten begrensd
door de Citarum, in het
westen door de Ci-
sadane en het
zuiden door de
Ciaruteun.
Reeds in de vijfde eeuw bezochten
schepen uit China, Vietnam en alle delen
van de Indonesische archipel de uit
stekende haven aan de monding van de
Ciliwung. De Chinese reiziger Fa Hsien,
leed in 414 op de terugreis van Ceylon,
waar hij een pelgrimstocht had gemaakt
naar Boeddhistische heiligdommen,
op de kust van West-Java tijdens een
hevige storm schipbreuk. Hij berichtte
dat hij daar veel Brahmanen aantrof,
die een in zijn ogen "minderwaardige
godsdienst" aanhingen. Men moet
bedenken, dat Fa Hsien een Boeddhist
was! Andere Chinese bronnen maken
melding van het land To-lo-mo (men
neemt aan dat dit de Chinese uitspraak
is van Taruma) dat gezanten zond naar
China in de jaren 525,
528, 666 en
669. Bij gebrek aan andere bronnen is
over de oudste bewoners van de plaats,
die thans Jakarta heet, verder weinig of
niets bekend.
Inde 1 6e eeuw wordt Sunda Kalapa2)
vermeld als de belangrijkste havenplaats
van Pajajaran, het laatste Hindoerijk
op West-Java. De Ciliwung verbond
Sunda Kalapa met Pakuan, dat sedert
1 333 de hoofdplaats en de zetel van de
vorsten van dit rijk was.
De eerste Europese zeevaarders, die
Sunda Kalapa aandeden, waren Portu
gezen. In 1 513 wierpen vier Portugese
schepen, onder bevel van De Alvin hun
anker voor de haven uit, met het doel
handel te komen drijven in specerijen.
De Portugese reiziger Tome Pires ver
meldt dat Sunda Kalapa, een goed ge
organiseerde havenplaats,
jaarlijks 370 pond
peper, 10 jonken
riJSt'9r0te
Tekening uit Jayakarta (tot Jacatra verbasterd) uit de tijd voordat de Hollanders er een vestiging hadden, begin 17e
8
eeuw.
