Over oud worden
en nog wat andere zaken
m
door J. Stolk, huisarts.
RECTIFICATIE
In het vorige artikel van Dr. Stolk, "Alter
natieve therapie, ja zeker" is een spelfout
geslopen. Spelfouten hebben in de
pharmacie soms de meest afschuwelijke
gevolgen, maar in dit geval zou het hooguit
een ongewenste massage kunnen ople
veren.
In kolom één, vijfde en zevende regel van
onder wordt kruidenleer namelijk
gedefiniëerd als physotherapie, dit moet
zijn fytotherapie.
Onze excuses hiervoor. red.
Tussen de twee meest dramatische ge
beurtenissen in ons leven, de belangrijkste
ook in dat leven, het begin en het einde,
onze geboorte en ons sterven, ligt de
periode van jeugd, mid-life en ouderdom.
De jeugd wil wat en dat weten we in deze
tijd zo goed via "het tweede net". Veronica
wrijft het ons bijna elke dag onder de neus:
Je bent jong en dan wil je wat! Op mijn
leeftijd ben ik geneigd te reageren met:
Wat?, wat dan?, is er niet, heus! Alles
zelfde.
Mid-life is zo'n nieuw Hollands woord.
Komt heel gauw in de dikke van Dale,
ledereen begrijpt je wanneer je het hebt
over mid-life crisis, ja toch? Twee mid
delbare leeftijdgenoten, die hun huwelijk
kapot maken, daar denk je meteen aan. Er
zijn vele varianten op zo'n crisis, maar
nogmaals je weet meteen waar het over
gaat In het midden van ons leven vallen
meestal de meeste klappen.
Dan zijn we oud. Maar wat heet oud?
Wanneer je in Holland 65 jaar bent ge
worden, dan ben je senior geworden, be
jaard ben je dan. Je krijgt tegen betaling van
leges een senioren-pas; op vertoon daar
van krijg je "korting". Hollandser kan het
niet. Bioscoop, treinreizen, theater- en
museumbezoek, en zo, goedkoper ge
worden Of je er lol in hebt, is een tweede.
Ik frequenteer die zaken zo weinig, dat
wanneer ik ga, ik prompt vergeet mijn
seniorenpas te tonen voor die bejaarden
korting (het laatste deel van die zin klinkt
mij als een dissonant in de oren). Maar het
zij zo. Velen van mijn leeftijdgenoten zijn
ermee geholpen, en dat is goed (maar nog
beter zou het zijn een bejaardenkorting op
benzine, grapje!)
Toch kleeft er een venijnigheidje aan dit
indelen in leeftijdsgroepen. Er wordt
gestigmatiseerd. Ik bedoel er dit mee:
Bejaard heet snel dement in dit land dat
toch goed voor z'n bejaarden zorgt.
Een alléén wonende 70-jarige vrouw, die
een paar keer vergeet het gas op tijd af te
zetten en die paar keer ruiken de buren de
lucht van verbrand vlees of van verkoolde
aardappels of van een drooggekookte ketel
en de alarmbellen luiden overal. Bij de
wijkverpleging, bij de huisarts, bij de afde
lingen sociale zorg en geriatrie van de G. G.
en G. D. "Die vrouw kan niet meer alleen
thuis zijn. Het is gevaarlijk!" "Straks is er
brand en wij, de buren, merken dat zij
steeds vergeetachtiger wordt en wij, de
buren, slapen er onrustig door".
"Die demente vrouw moet naar een ver
pleeghuis". Gelukkig denken wijkverple
ging, huisarts en geriatrie en sociale wer
kers daar anders over. Vergeet een jonge,
30-jarige vrouw met drie kleine- en zeer
drukke kinderen een paar keer op tijd het
gas uit te doen, met alle gevolgen van dien,
dan wordt er gezegd: "Dat arme mens!
Altijd in de weer, nooit tijd voor zichzelf.
Nog een wonder dat er niet vaker wat
aanbrandt. Trouwens waar hangt die vent
van haar uit!" Ik kan heel snel tot zo'n
conclusie komen: Dement. Het stigma van
de bejaarden. Grote onzin natuurlijk en
dan nogmaals, wat heet oud?
Fysiologen, biologen, biochemici, artsen,
enfin wetenschappers, die het allemaal
bestudeerd hebben, zeggen nu: De mens
kan maximaal 120 jaar oud worden, fy
siologisch gezien, dus als organisme, wat
(weer) een optelsom is van miljoenen en
miljoenen cellen.
Er bestaat denk ik geen groter wonder dan
dat één cel, die zich verenigt met een
andere cel, een eicel en een zaadcel, dan
zich deelt en weer en weer en weer deelt,
dat daaruit die mens wordt gevormd. Elke
cel precies daar, waar die cel moet zijn en
zo vormen zich de hersenen, de ogen, het
hart, de armen, de benen en de romp en
nog veel meer, waar de mens tenslotte uit
wordt gevormd. Met die ene cel begint het
leven.
Het eindigt fysiologisch, biologisch,
biochemisch en medisch ook met die cel.
Wij mensen, wetenschappers, zijn nu in
staat tot grootse dingen. Wij transplanteren
allerlei organen. Nieren, harten, de lever,
de longen en nog veel meer kunnen wij van
de ene mens naar de ander overzetten.
Ook zijn er kunstharten en kunstnieren en
dat allemaal voor een beter en gezonder,
maar vooral langer leven. Ook kunnen we
nu vele ernstige ziektes voorkomen en
bestrijden. Totdat die ene cel het opgeeft!
Wanneer een mens zo oud is geworden of
wanneer die mens zo uitgeput is, bijvoor
beeld door verhongering, dan is de cel (de
mens) niet meer in staat tot recuperatie,
tot herstel dus.
De cel sterft, de cellen sterven en de mens
sterft.
Wij hebben allen wel eens gehoord van de
anorexia nervosa en een verwant ziekte
beeld de boulimie. De eetgestoorden,
waarbij het voornamelijk jonge vrouwen
betreft, die zich letterlijk verhongeren
omdat zij zich te dik vinden om welke
reden dan ook. De meiden-ziekte heet(te)
dit moeilijk corrigeerbare eetgedrag bij
hulpverleners. Maar mannen (jonge man
nen) zijn er net zo goed. Wel minder en
ook met die phobische angst om dik te
worden.
Ik heb een jonge veelbelovende
balletdanseres gekend, die zich letterlijk
heeft verhongerd in haar streven naar een
ideaal figuur voor haar vak.
Een ziekenhuisopname, infusen en medicijn
hielpen niet meer. De cellen hadden het
opgegeven. Er was een cellencollaps op
getreden en niets kon haar meer helpen of
redden. Zoiets kan ook gebeuren bij een
oud lichaam. Een oud mens sterft door
ouderdom. Anders gezegd er is door die
ouderdom een cellencollaps opgetreden
en het leven gaat als een nachtkaars uit.
Steeds ouder worden, met andere woor
den het leven verlengen, kan niet dan
maximaal tot 120 jaar en dat is toch een
indrukwekkend aantal jaren. Maar het zal
tot enige decennia na de eeuwwisseling
duren eer zoiets tot de mogelijkheden van
alledag behoort.
Jonger maken kan niet. Heel jammer, maar
dat zal wel nooit tot de mogelijkheden
behoren. Sagen en legenden hebben ons
verteld van "de bron van de eeuwige jeugd".
Dan zijn er de verhalen over de
onkwetsbaarheid, door je in drakenbloed
te baden, onkwetsbaar betekent nooit
dood. Dat kan allemaal niet en het is een
vorm van wishful thinking. Jonger maken
en/of weer gezond maken, wanneer je
22
