OVERLEG
MET DE REGERING
Op maandag 26 augustus 1991 vond in een
zaal van de Rijksvoorlichtingsdienst aan
het Binnenhof te Den Haag van I 5.30 tot
18.00 uur een historisch gesprek plaats.
Premier Lubbers had een brede vertegen
woordiging van de Indische gemeenschap
uitgenodigd voor een gesprek. Deze uit
nodiging was het direkte gevolg van de
heftige emoties die waren ontstaan na de
weigering van dejapanse premier Kaifu om
een petitie aan te nemen van de Stichting
Japanse Ereschulden en de daarop vol
gende uitspraken van premier Lubbers
naar aanleiding van de spijtbetuiging van de
Japanse premier voor al hetgeen Japan in
de Tweede Wereldoorlog had aangericht.
Die emoties waren zo hoog opgelaaid, dat
een grote meerderheid van de bij de
Stichting Herdenking 15 augustus 1945
aangesloten organisaties zich uitspraken
tegen een kranslegging door Lubbers tij
dens de 15 augustus-herdenking. De ge
neraals b.d. Boekholt en Huyser lichtten
de premier uitvoerig in over de heersende
gevoelens, waarop de premier behoefte
had aan een gesprek om de lucht te klaren
en om tegelijkertijd de organisaties gele
genheid te geven om alles wat ze dwars zat
naar voren te brengen. Een historisch
overleg was het, omdat het de allereerste
keer was dat er een gesprek plaatsvond
tussen de regering en Indische organisa
ties.
Van Indische zijde namen de volgende
personen aan het overleg deel:
mw. J.H. van Kempen (Stichting Ne
derlandse Slachtoffers Japanse Vrouwen
kampen)
S.A. Lapré (Stichting Japanse Ereschul
den)
R. Boekholt (Stichting Herdenking 15
augustus 1945)
L.J.H Willinge (Stichting Pelita)
H.E. Toet (Stabelan)
mw. M. Verschoor (Vereniging "Kinde
ren uit dejapanse Bezetting en de Bersiap
1941-1949", KJ BB)
P.S.J van de Ven (Censio)
mw. H.M. de Pijper (Bond van ex-
geïnterneerden en gerepatrieerden over
zee, BEGO)
G. Pipper (Groep ex-Glodok geïn
terneerden)
J.H. Beekman (Indische Pensioenbond)
B. van de Hoef (Madjoe)
mw. E.P.M. Stenger (afdeling Oost-
Azie van de Nationale Federatieve Raad
van het Voormalig Verzet Nederland)
E.R. Schenkhuizen (Nazaten Indische
Nederlanders en Sympathisanten, Nines)
J.G. Bilderbeek en H. van Hoboken
(Dienst van Scheepvaart, DVS)
C.J. Stolk (Vereniging Indische Neder
landers, VIN)
J.Th.G. Vaessen (Indisch Nederlands
Verbond, INV)
Ralph Boekholt (Comité Geschiedkun
dig Eerherstel Nederlands-lndië/lndisch
Documentatie Centrum)
Was deze vertegenwoordiging in aantal al
niet gering, er waren nog vele organisaties
die niet aan het overleg konden deelne
men omdat als selectiecriterium gold dat
de organisaties zich, min of meer, bezig
moesten houden met Indische belangen
behartiging. Dat, overigens reële, crite
rium was niet aangelegd door de premier,
maar door de intermediair van het overleg
Ruud Boekholt.
Van regeringszijde namen aan het overleg
deel minister-president Lubbers, minister
van Buitenlandse Zaken Van den Broek en
minister van Welzijn, Volksgezondheid en
Cultuur mw. d'Ancona, bijgestaan door
verschillende topambtenaren.
Het overleg kende een open agenda, maar
vooral kwam natuurlijk de kwestie Kaifu
en de persconferentie aan de orde. De
minister-president bezwoer dat wat hem
betrof er geen enkele opzet was geweest
om de demonstranten voor het Catshuis
te ontwijken, integendeel. En over zijn
uitspraken tijdens de persbijeenkomst: "Ik
betreur hoe dan ook dat uitspraken ver
driet hebben veroorzaakt. Maar mijn uit
spraken zijn in de pers wel uit verband
gerukt en ook zijn uitspraken volledig
doodgezwegen, onder meer dat ik gezegd
heb bereid te zijn om een gesprek met de
Stichting Japanse Ereschulden aan te gaan.
De emoties betreur ik des te meer omdat
ik verschillende keren de 15 augustus-
herdenking heb mogen meemaken. Wat
dat betreft ben ik geen vreemde in uw
midden."
Lubbers en Van den Broek verklaarden
verder uitdrukkelijk dat de formeel juridi
sche onmogelijkheid die nu eenmaal be
staat om bij Japan de kwestie van de ere
schulden officieel aan te kaarten niet in
houdt dat de Nederlandse regering dus in
morele zin afwijzend staat tegenover de
eisen van de SJE. De bewindslieden zegden
toe dat zij in voorkomende gevallen de
Japanse overheden zullen blijven voorlich
ten over de hier heersende gevoelens.
In het gesprek kwamen verder ook zaken
aan de orde als de trage uitvoering van
verschillende uitkeringswetten, Indische
bejaardenhuizen, subsidies en geschied
schrijving. De conclusie van de minister
president was dat hij genoeg gehoord en
aangevoeld had om zich een beter beeld te
kunnen vormen van hetgeen in de Indische
gemeenschap leeft. Hij verklaarde vervolg-
besprekingen op prijs te stellen, mede om
daarin vanuit dat betere begrip dieper en
concreter op de zaken in te kunnen gaan.
Ruud Boekholt en minister Hedy d'Ancona staan na het over
leg de pers te woord.
Premier Lubbers: "Ik heb vandaag veel geleerd".
10
