O
DINIHARI TRAVEL
binnenkort verschijnt bij
UITGEVERIJ SERVO
DE VRIJHEID WERD DUUR GEKOCHT
Bestel nu alvastBeperkte oplage
Individueel reizen door
Indonesië?
Voor inlichtingen:
tel. 02526 - 7 2146
Zuid-Celebes na de Japanse capitulatie
door Mr. H. J. Koerts
- met eigen vervoer en chauffeur
- verzorging en akkomodatie
tussen deze twee groepen Joden ook al
een vrij grote kloof, die nu pas, door het
gezamenlijk doorgemaakte Joodse leed, en
het opbloeiende besef, dat "alle Joden
waar ook ter wereld" broeders zijn",
enigszins wordt overbrugd. In Soerabaja,
dat door zijn karakter van handelsstad een
grotere aantrekkingskracht had dan de
ambtenarenstad Batavia, is de Sephar-
dische groep een belangrijk component
van de Israëlitische Gemeente. Dit is
trouwens de enige Joodse Kerkelijke Ge
meente in Indie. Handelsrelaties hebben
hier het contact met de Askenasi-
schejoden zeer verstevigd, hetgeen tot
uitdrukking komt in het volledig samen
gaan der groepen in Gemeente- en vereni
gingszaken.
Zionistenbond
Inmiddels was er weer een Zionistische
vereniging of beweging tot stand gekomen.
De vooroorlogse Nederlands-Indische
Zionisten Bond bestond niet meer, doch
thans werd deze genoemd de "Zionisten
bond in Indonesië".
Dit initiatief kwam niet zomaar van de
grond. Toen er sprake was van de her
oprichting, werden enkele, laat ik maar
zeggen prominenten, bij de Nederlandse
autoriteiten geroepen, en van die kant
werd toen aanbevolen niet over te gaan
tot die heroprichting. Men leefde in een
Moslimwereld, en het advies was: "Als
zo'n bond wordt opgericht, dan kunnen
wij niet tegengaan als van andere zijde ook
zo'n bond komt, waarbij men dan geld zou
gaan inzamelen, om de Moslims te steunen
tegen Israël. Persoonlijk was ik wel gevoe
lig voor dat argument, en ik was dan ook
geen voorstander op dat moment die
Bond te heroprichten. Doch, de Zionis
tenbond in Indonesië kwam er toch, zij het
wat vertraagd. Het Hoofdbestuur tevens
Bestuur van de Afd. Batavia bestond uit
voorzitter Drs. I. Abram, Secretaris Kapt.
J. Straus, penningmeester A. ten Brink en
de leden Mej. Ir. A. Hijman, Mevr. V. J.
Slijper, Mr. B. van Tijn en J. Baher.
Volledigheidshalve nog even de namen van
de personen van de afdeling Soerabaja:
Voorzitter J. van Coevorden, Secretaris
M. H. Goldberg, Penningmeester V. Elias.
Vertegenwoordiger van de vereniging te
Bandoeng was mevrouw H. Kühn. Ten
slotte wat dit betreft nog even de namen
van de Vereniging voor Joodse Belangen in
Indonesië, begin 1950, Voorzitter Drs. I.
Abram, Secretaris S. ten Brink, Penning
meester E. Keiler, leden A. ten Brink, H
Sternfeld, mevr. V. V. Slijper. Afdeling
Bandoeng werd geleid door Voorzitter A.
Ritter, Secretaris J. Vecht en Penning
meester U. Ohlberg.
Wij naderen het einde van een toch min of
meer wel georganiseerde samenwer
kende Joodse gemeenschap. Zo verscheen
in de maand februari van 1950 in de 3e
jaargang nr. 3 het laatste contactblad dat
eindigde met de woorden: "Met de wens
dat U militairen uit Nederland, spoedig
een gelukkige thuisvaart ten deel moge
vallen, dat U militairen van het KNIL een
goede en gelukkige toekomst onder
nieuwe omstandigheden tegemoet zult
gaan, neem ik dan thans afscheid van U.
Het ga U allen goed", w. g. J. Straus.
Tussen 27 december '49 en 26 juli '50
vertrok het Nederlandse Leger, dus ook
de Joodse militairen uit Indie. Maar even
eens vertrok de Joodse burger zo langza
merhand. De souvereiniteitsoverdracht
bracht met zich mede, dat de Joodse amb
tenaar, tevens dikwijls ook de Joodse za
kenman Indonesië verliet. Thans is er in
het huidige Indonesië praktisch geen ge
organiseerde Joodse gemeenschap meer,
zoals ik reeds eerder heb aangegeven.
Bronnen:
- Encyclopedie van Ned. Ind., Den Haag
1932, Suppl. dl. VI.
- The Jewish Communities of the World
(W.J.C.). Demography Political
Organisational Status. Religious Insti
tute Education Press '71
- Contactblad van het Bureau Belangen
Joodse Militairen in Ned. Ind. Dec.'47-
Febr. '50.
- C.C. en P.C. Verslagen van het N.I.K.
tussen 1919-1941.
- Rapport omvang en aard van het werk
der Joodse Geestelijke Verzorging bij
de Krijgsmacht, Mei 1981.
- De Japanse Burger-kampen van Dr.
D. van Velden.
- Verslagen van de Commissie Omvang
Geestelijke Verzorging bij de Krijgs
macht, Artikel van Dr. Brakel in Studia
Rosenthalia dl. IX '75, verslag van
Saphir van I860.
- Verslag over het leven van de Heer
Michel Cohen, Ridder MWO.
- Verslag van de Stichting Peutjoet Fonds.
- Jaargangen 12, 5, 6 en 9 van de Vrijdag
avond, Joodsch Weekblad ('24, '25,
'28, '29 en 1932).
- Interviews met: mevr. J. van Tijn-van
Tijn; hr. A. Grtinwald; hr. J. E. van der
Wielen; mevr. C. van der Wielen-Hen;
hr. drs. I. Abram; hr. mr. B. van Tijn;
hr. S. ten Brink; hr. I. Khazan;
hr. W. F. A. Hakker; mevr. T. Wert-
heim-Cahen.
De auteur, behorend tot de snel stinkende groep van voor-oorlogse
bestuursambtenaren, verbleef met onderbrekingen van 1938 tot eind
1950 in Zuid-Celebes. Hij vertelt hoe het was: voor, tijdens en na de
bezetting en waarom het "mis" ging. Mis, niet omdat Indonesia onafhan
kelijk werd, maar omdat dit alles ten koste ging van zoveel bloed en
tranen. Bloed en tranen die het meeste vloeiden na de verkregen
onafhankelijkheid.
Verschijningsmaand oktober, prijs 39.90. 256 p. met ill. ISBN 90 71918 38 6
te verkrijgen via de boekhandel of rechtstreeks bij uitgeverij Servo
Burchtweg 6a. 9496 PE Bunne tel. 05907 - 5346
32
