NEDINDO-REIZEN
BEBVUYK 1905- 1991
Haar eigen wereld, en een andere
Op vrijdag 23 augustus overleed, 86 jaar oud, Elisabeth Vuyk. Voor wie
volhoudt dat je pas Indisch bent als je in Indie geboren bent of daar
tenminste je vroegejeugd hebt doorgebracht, is Bep Vuyk een totok.
Maar Bep Vuyk was een Indisch schrijfster.
THAILAND
MALEISIË (yjy)
Tours Tickets KfclSüElDtN
boek bij
AURORA (ANVR/SGR/IATA)
Clauskindereweg 28-29
1069 Amsterdam
Tel. 020 - 619 93 77/619 93 96
Zat. telefonisch niet bereikbaar
NAAR INDONESIË:
Speciale programma's voor budget-reizigers
NAAR AMERIKA;
samen het
INDISCH
DOCUMENTATIE
CENTRUM
(ANVR)
En een heel bijzondere. In twee opzichten:
Bijzonder ten eerste om haar Indische
achtergrond. Ze werd in Rotterdam ge
boren en ging pas op 25-jarige leeftijd als
lerares voedingsleer naar Indië. Maar ze
had een Indische vader, die - naar oud
Mestiezengebruik op heel jonge leeftijd
'voor zijn opvoeding' naar Holland ge
stuurd werd om nooit meer terug te ke
ren. Voor hem in de plaats ging zijn
dochter Beb en zij belandde via een de
'omweg' van een huwelijk met een
Indische jongen in de Indische samenleving
op de Molukken.
En dat heeft haar niet onberoerd gelaten.
Haar literaire werk of dat nu om Duizend
eilanden (1937), Verhaal van een toe
schouwer 1950) of De eigen wereld en de
andere (1969) gaat, wordt bevolkt door
Mestiezen. Maar wat Beb Vuyk tot een
bijzondere Indische schrijfster maakt, is
dat haar Mestiezen geen typen zijn. Zij
biedt geen clichébeeld van 'de' Indo, maar
gewone (of ongewone) mensen, die niet
beter, niet slechter, niet dommer, braver
of dapperder zijn dan anderen. De vader
van Hank uit "Vele namen" (1932) is een
Mesties. Op zijn werk wordt hij behandeld
zoals dat de laatste eeuw gebruikelijk was
in de kolonie: hij wordt bij een promotie
gepasseerd door een import-Europeaan,
een totok. Daardoor wordt niet alleen zijn
eigen levensgeluk maar ook dat van zijn
zoon Hank verwoest. Maar Hank noch zijn
vader zijn cliché's: de situatie waarin zij
zich bevinden is een cliché.
En ook Carl van Waerlaarden uit Duizend
eilanden is een Mesties, Boldaan en het
meisje Edu.
Hermans uit 'Verhaal van een toeschou
wer' en Hajo Hillegens uit 'Het hout van
Bara' (1947) zijn Mestiezen, en de zusjes
Ernie en Deetje uit 'Ngawang' en de kin
deren van Etta uit 'Huize Sonja'.
Zij allen maken de koloniale situatie mee,
de oorlog of de bersiaptijd en de
katalyserende werking ervan. Een heel
bijzonder thema in dit verband is het besef
van de afstand tussen de ene cultuur en de
andere. En ook hier ontkomt Vuyk aan het
cliché. De Indische literatuur is vergeven
van de klacht van totoks over hoe zij door
'het land' of 'de bevolking' uitgestoten of
zelfs niet opgenomen werden. Jaren na de
dekolonisatie kunnen wij makkelijk vast
stellen hoe weinig die totoks genegen
waren het land en de mensen in de Ar
chipel te accepteren en te waarderen,
omdat deze aan allerlei normen van de
westerse beschaving niet voldeden. Maar
bij Beb Vuyk is die andere wereld, Mesties
of Indonesisch, juist de vanzelfsprekende
norm. Zij, de totok, is de afwijkende, an
ders, en niet per se beter.
De afstand tussen beide is bepalend voor
het leven van de individuen omdat dezen
gedwongen worden te kiezen tussen de
eigen wereld of de andere. Beb Vuyk heeft
als geen ander de vormen beschreven, die
deze tragiek in de koloniale geschiedenis
gekregen heeft. Dat kon ze doen omdat zij
die andere wereld kende. Want ook zij is
aan die dwang niet ontkomen. Maar zij
koos voor een andere wereld die de hare
bleek te zijn.
EDY SERIESE
Seniorenreizen - 30 dg. Java - Bali 4.995,
met 3 dg. verlenging Lombok 395,
Vertrek: 27 oktober '91-1 maart '92 - 3 I mei '92.
Het zijn rustige reizen in kleine etappes met max. 24 personen. Onder het
motto: "niets hoeft en alles kan" is er voldoende tijd om die dingen te doen die
meestal wegens tijdgebrek niet konden gebeuren. Met 2-4 overnachtingen per
etappe is er volop tijd om te genieten van land en volk.
Informatie beschikbaar over andere Indonesië-reizen.
Indian Country tour - 19 dg. 4.295,
Vertrek 2 mei 1992.
Bezoeken aan Indianen-centra en mooie natuurparken. Ook aandacht aan de
Mormonen in Utah en de natuurgeneeskundige centra.
Directie: Suzanne Gideonse Roy Grashuis
Stadhouderslaan 2, 2517 HW Den Haag, Tel. 070 - 346 66 66
Het Indisch Wetenschappelijk
Instituut (tel. 070 - 354 55 01)
en het
Indisch Familie Archief
(tel. 070 - 351 26 02)
Het adres is Prins Mauritslaan 36;
2582 LS Den Haag en de openings
tijden zijn maandag t/m donderdag
van 0.930 - 14.00 uur. Bovendien
elke eerste zaterdag van de maand
van 10.00-12.00 uur.
42
