^JUamciA. en Wc
'CUfXUACj,
JSw&Stil
W. PONSEN Zn.
die op inspectiereis waren en een paar
nachten in het hotel sliepen, zoals de
houtvester bij zijn bezoek aan de bossen
en bij de inspectie van electrici-
teitsvoorzieningen. Verder was er
meestal familie van mevrouw Johannes
te logeren die ook kinderen hadden,
ledereen ging op de fabriek kijken en
sommigen kwamen speciaal voor de fa
briek. Een hoogtepunt was het bezoek
van de Soesoehoenan van Solo met de
Toean Ratoe. Hij werd door de regent
rondgeleid en zij op hun beurt door mijn
vader. Mijn moeder, mijn broer, me
vrouw Lehmans en ik zaten in het huis
dat op het erf van de fabriek stond.
Hoewel er eigenlijk geen foto's genomen
mochten worden had mijn broer toch
zijn fototoestel bij zich.
Mijn vader kreeg toen een onderschei
ding net als de regent, een medaille met
erbij behorende oorkonde. Naast an
dere zaken vermeldde de oorkonde het
recht op permanente toegang tot de
kraton en het recht voor mijn vader om
vier vrouwen te hebben. "Als je dat
maar laat" was het commentaar van mijn
moeder.
Een andere bezoeker was een journalist.
Zijn krante-artikel dat hierna volgt en
dat ik kortgeleden in handen kreeg,
bracht mij ertoe er wat van te vertellen.
Mijn broer en ik waren erbij toen hij de
fabriek bezocht. In het winkeltje, dat een
vloer van aangestampte aarde had, heb
ben we hem op een kopje laten staan.
Zodoende kon hij stellen dat het hon
derd kilo kon dragen.
Naast theeserviezen en kommen wer
den er ook vaasjes gemaakt. Ondanks
hoge afschrijvingen kon mijn vader het
derde jaar geen verlies meer boeken en
hoefde het fonds geen bijdrage meer te
leveren.
De fabriek bestaat niet meer. Er is nu
een pasar op die plek. Maar er zijn twee
aardewerkbedrijven uit overgebleven.
Deze maken nu alleen sieraardewerk.
Een ervan ligt aan de weg naar
Poerwokerto, op zo'n twintig km van
Bandjarnegara gelegen. Hotel Johannes is
nu het gebouw van de dienst van Open
bare Werken geworden.
H.A. HAITSMA
Boekbinderij
J. van Gojenstraat 291
2526 RK Den Haag
tel. 070 - 380 20 95
Inbinden van boeken, tijdschriften,
en documenten. Ook restauraties.
Warm aanbevolen door
Moesson en I.W.I.
Thomas met enkele van zijn wayangfïguren.
Thomas Susanto (35) geboren in Purworedjo, is bekend om zijn wayang kulit voor
stellingen. Hij werkte als dalang en op Pasar Seni, Ancol (Jakarta) maakte hij wayang-
figuren en materiaal voor de Zondagsscholen. Met zijn vrouw en vier kinderen is hij
nu in Surabaya waar hij actief is in de wayang en traditionele theater-wereld.
Thomas heeft zich toegelegd op wayang wahyu, die vertelt over het Oude en
Nieuwe Testament. Hij volgde daarna het voorbeeld van Pastoor Wijono uit Purwo
redjo die allang aan wayang wahyu deed.
Thomas heeft drie keren in Jakarta gespeeld met gamelanbegeleiding, acht maal in
Surabaya en drie keren voor de gemeente van de Gereja Kristen Jawi Wetan. De
hoofdfiguren zien er uit als wayang kulitpersonen, maar het gezicht is als van mensen
in twee dimensies. Het materiaal is gemaakt van karton en van dierenhuiden. De na
men zijn uit de Bijbel genomen: Abraham, Daniel, Yusuf, Maria en natuurlijk de
hoofdfiguur: Yesus Kristus. Thomas is er trots op dat hij kan bijdragen het Evangelie
te verbreiden met zijn wayang wahyu.
Wayang is een kunst die niet goedkoop is. Behalve de dalang zijn er de pesinden en
de gamelanspelers. De huur van de gamelan zelf is ook hoog. Kerken in de desa kun
nen dit niet betalen. Maar Thomas heeft een oplossing gevonden: de voorstelling is
goedkoop en toch bevredigend: de stemmen van pesinden en de gamelanmuziek zijn
nu op een tape. Ook de tijdsduur is verkort, van 21.00 - 05.00 is het nu een tot twee
uren. Het honorarium met pesinden en gamelan is Rp. 500.000 tot Rp. 750.000, op
de tape komt het tot Rp. 100.000. Maar er moet wel een goede samenwerking zijn
tussen Thomas en de tape-operator. Nu bezit Thomas 150 figuren, maar hij wil die
uitbreiden tot 250 inclusief de duivel. E.S. (uit: Mutiara)
23
