s a ut» 4 an x !ia ua
KV* ,vtfa*
g.* »-• 0. a o;.t
Dubbele ikat, Bali.
toeristenbezoek er nog zeer beperkt. Bij
elk bezoek moesten we vanuit de rub
berboten het strand op met de schoe
nen in de hand. We werden dan met
een open vrachtwagen of een minibusje
naar het hoofddorp gereden voor de
voorstellingen en de markt.
Toen kwam de pre-historie aan de
beurt: het eiland Komodo met de
varanen. Het hele eiland is een natuurre
servaat en kan alleen met speciale toe
stemming worden betreden. Hier land
den we ook weer op het strand en ont
moetten daar de rangers Deze zijn "be
wapend" met een gevorkte stok. Het is
een wandeling van twee kilometer naar
de voederplaats. Toen we daar in de
buurt kwamen bleek het nut van de be
wakers met hun stok, want de weg naar
de ingang van de omheinde plek van
waaruit we een groep varanen zouden
observeren, werd door een zestal van
deze dieren geblokkeerd en die moesten
opzij geschoven worden, dat lieten ze
met wat blazen toe.
De volwassen varanen kunnen ongeveer
drie meter lang worden. Volgens de
rangers leven er op Komodo en een
klein eilandje in de buurt nog zo'n
2.500 exemplaren. Ze worden goed
gevoed met geiten en ze schijnen
ook wel eens geiten en kippen van
de kampongbevolking te stelen. Een
kidang, die vrij veel op het eiland
voorkomen, versmaden ze ook niet.
Varanen hebben een geweldig goede
spijsvertering want de prooi wordt
met huid en haar naar binnen ge
werkt. De volgende bestemming was
Lombok en hier zou ik de cruise
verlaten om twee dagen wat van dat
eiland te zien. Er wordt druk ge
bouwd aan nieuwe hotels van inter
nationale klasse. Vijf stuks alleen al
aan de Senggigi beach zo'n achttien
kilometer ten noorden van Mataram.
Het eiland viel me wat tegen, wel
licht omdat je het toch wat vergelijkt
met Bali. Het is veel minder groen
en ook aan kunstzinnige bouw- en
handwerkuitingen is er veel minder
te genieten. Alles lijkt ruwer en pri
mitiever. Ik bezocht o.a. een
dorp van ijzersmeders. Dat ging
echt nog op de methode van
eeuwen geleden. De blaasbalg
bestond uit twee bamboekokers
waarin een vrouw twee zuigers,
die op boeloe-ajams leken heen
en weer haalde. Een jongen was
uit een ijzerstaaf hoefnagels aan
het smeden. Toch heb ik er een
klein krisje gekocht met een lem
met uit roestvrij staal (gesmeed!).
Een aardig voorbeeld van de in
ventiviteit van de Indonesiër
voor het verzinnen van nieuwe
woorden: Op Lombok komt een ty
pisch voertuig veelvuldig voor. Het is
een eenvoudige maar toch gemoder
niseerde sado. Een soort grote pak
kist is op een as met twee lucht
banden gezet; en wat is de naam?
CIDOMO. Cl van cikar, Do van
dokar en MO van mobiel vanwege
de luchtbanden.
Het einde van de reis begint nu in
zicht te komen, maar eerst nog een paar
dagen op Bali. Bij mijn vorige bezoeken
was ik niet toegekomen aan het bezoe
ken van het dorp Tenganan, dat de enige
plaats op de wereld is waar de z.g. dub
bele ikat wordt gemaakt (geringsing). Dit
is een nog veel tijdrovender werk dan
het enkele ikat. Bij het dubbele ikat wor
den niet alleen de langsdraden van te vo
ren geverfd doch ook de dwarsdraden.
Men kan zich voorstellen wat een einde
loos geduld het vergt om de patronen
samen te stellen met zowel vertikale als
horizontale - van te voren gekleurde -
draden. Door het heen en weer schui
ven van de draden krijgt het doek een
wat ruwe en ongelijke struktuur. Het
was interessant. Echt mooi vond ik deze
kains echter niet. Over een klein shawl
tje doet een weefster drie maanden en
aan een echte mooie grote kain is men
wel een jaar bezig. Deze grotere kains
zijn heel moeilijk te pakken te krijgen en
prijzen van duizend gulden werden ge
noemd.
Terugvliegend moest ik in Jakarta over
stappen en daar werd de in Indonesië
bekende uitleg van letters van het
woord GARUDA weer eens bewaarh
eid, want ik moest daar door vertraging
zeven uur wachten. G(enerally),
A(nnounces), R(idiculously), U(nreliable),
D(eparture) and A(rrivaltimes). Hele
maal aan het eind nog een waarschu
wing: Java, Sumatra en Bali zijn redelijk
malariavrij, doch dat is zeker niet het ge
val in Kalimantan, Sulawesi, de Molukken
en de Kleine Sunda-eilanden. Slik dus al
tijd als U naar een van die bestemmingen
gaat de anti-malaria pillen, want anders
Ikat van kettingdraad, Soemba
gebeurt met U hetzelfde als geschiedde
met ondergetekende die, doordat hij de
profylaxe vergat, vijf dagen na thuis
komst het hospitaal indook met malaria-
tropica.
Laat U echter nooit afschrikken want er
is zoveel moois te doen en te zien in In
donesië.
J.M. PIGEAUD
36
