O
Vele versies van het ontstaan van
de naam Minangkabau
Het in Moesson van 15 november 1991, 36e jaargang, nr. 5, opgenomen
artikel "De buffel overwint" van de hand van de Heer Ch. Manders geeft
mij aanleiding tot het volgende. Ik bepaal mij tot het gedeelte Het ge
vecht tussen de twee buffels - ontstaan van de naam Minangkabau
De auteur geeft weer het bekende verhaal van de strijd tussen de grote buf
fel en de kleine buffel, waarvan de horens voorzien waren van metalen
spietsen. Over de echtheid van deze geschiedenis bestaat echter gerede twij
fel. Ik moge daartoe verwijzen naar het hierna volgende.
INDONESIË
MET
PRIVATE TOURS
REIZEN OP INDIVIDUELE
BASIS
Voor inlichtingen:
02526 - 7 21 46
1. In Gonggrijp's geïllustreerde ency
clopaedic van Nederlands-lndië, uit
gave 1934, een geheel andere verkla
ring. De naam zou verband houden
met het Minangkabause woord "Mai-
nang", hetgeen verzorger, oppasser
betekent. Orang Minangkabau zou dan
betekenen "karbouwenhoeders" of
"de lieden met de karbouwen"
2. Door de "Lembaga Kerapatan adat
alam Minangkabau (Lkaam) Sumatera
Barat" is een boekwerkje uitgegeven,
waarin allerlei aspecten van de
Minangkabau worden behandeld. Zo
wordt in Hoofdstuk I, 1.2 onder het
hoofd "Pendapat-pendapat mengenai
nama Minangkabau" een uiteenzetting
gegeven omtrent het ontstaan van de
naam Minangkabau, weergegeven als
volgt.
a. Prof. Dr. R.M. NG Poerbacaraka
(publicatie met als titel "Riwayat
Indonesia". Deze auteur stoelt zijn
mening op een inscriptie op een be
schreven steen, gevonden in de nabij
heid van Palembang, daterend 683
AD. De inscriptie verhaalt van een
tocht van een koning, vertrekkend
vanuit Minanga Tamwan, gelegen aan
de samenloop van de rivieren Kampar
Kiri en Kampar Kanan. Mogelijk
noemde men deze plaats Minanga
Kamwar, in de loop van de tijd ver
basterd via de woorden Minanga
Kambar, Minangkanwa tot Minang
kabau.
b. M. Said
Deze geschiedkundige baseert zijn op
vattingen in een in 1970 verschenen
publicatie op een inscriptie Parang
Roco uit 1286, aangetroffen in de na
bijheid van de rivier Langsat aan de
bovenloop van de Batanghari rivier.
Tot 1286 kwam volgens hem de naam
Minangkabau niet voor.Volgens M.
SAID houdt de inscriptie verband met
de expeditie, die zich op last van de
koning van Singosari, Kertanagara, in
1275 in Tuban inscheepte met als doel
Jambi tot een Javaanse vazalstaat te
maken. Kennelijk, althans volgens M.
Said,die daarbij wijst op geschiedkun
digen als M. Yamin en C.C. Berg, was
deze expeditie niet zo zeer militair
agressief, maar bedoeld om een allian
tie te vormen tegen tegen de opruk
kende macht van Khublai Khan. Moge
lijk dat een vriendschappelijke wed
strijd werd georganiseerd tussen twee
karbouwen, waarbij de karbouw van
de gastheren won. De veronderstel
ling is dat uit de uitslag van dit gevecht
de naam Minangkabau is ontstaan.
c. Prof. Dr. Muhammad Hussein Nainar
Volgens deze hoogleraar aan de Uni-
versitas Madras komt de naam Mi
nangkabau voort uit Menongkhabu,
hetgeen betekent "tanah pangkal"
(land van oorsprong) of "tanah per-
mai" (schoon, mooi land).
d. Prof. van der Tuuk
Volgens hem is het woord
Minangkabau afkomstig van de woor
den Pinang Khabu .hetgeen betekent
"tanah asal" (land van oorsprong).
e. Sultan Muhammad Zain
Deze geleerde meent dat het woord
Minangkabau stamt van Binanga
Kanvar, hetgeen betekent Muara
(monding) van de Kampar rivier. Deze
veronderstelling wint aan kracht
(volgens hem), omdat een Chinees,
Chan Yu Kua, die in de dertiende
eeuw ooit de Muara Kampar bezocht,
heeft onthuld dat hij daar een drukke
haven aantrof in Centraal-Sumatera.
f. Komen wij thans aan hetgeen aan de
tambo wordt ontleend. Hieronder be
vindt zich de Tambo Pariangan, waar
van een transcriptie schijnt te bestaan.
In deze transcriptie wordt het be
kende verhaal gedaan, zoals in het ar
tikel in Moesson is vermeld. In het
boekwerk van de Lkaam wordt dan
beredeneerd dat dit verhaal gedragen
wordt door de bevolking van de
Minangkabau en voor de echtheid
heeft men nog allerlei "bewijzen", m.i.
echter meer veronderstellingen.
Wat krijgen de toeristen te horen? Over
het algemeen kan men wel zeggen dat de
locale gidsen het buffelverhaal vertellen.
Wat zeggen de reisgidsen?
Daarvoor is door mij een beperkte
greep gedaan uit enige in mijn bezit
zijnde reisgidsen.
a. Inside guide: Indonesia. Geeft zonder
commentaar (according to tradition) het
bekende buffelverhaal.
b. Kosmos reisgids voor Indonesië. Vol
gens de legende, enz. het buffelverhaal
c. Indonesian Handbook. Veegt de vloer
aan met het buffelverhaal. Volgens de
gids stamt het woord Minangkabau af
van Pinang Khabu original home
d. Collection Les Grands Voyages: Indo
nesië. Vermeldt weliswaar het buffel
verhaal omdat dit zo vaak de ronde
doet. Als werkelijke herkomst wordt
echter vermeld, dat de oorsprong moet
worden gezocht in de woorden Pinang
Khabu (première demeure).
Zoals U ziet, ook hier geen eenstemmig
heid!
G.J. ADVOKAAT
Naschrift:
Inderdaad zijn er naast de bekende ver
sie van het gevecht van de twee buffels
vele andere. De encyclopaedie van Ned.-
Indië (pag. 740) geeft nog als andere ver
klaringen:
maïnang kabau een karbouw verzor
gen en die van J. Rigg (Tijdschr. Ind. Taal
en Letterkunde 6e jaarg. 1844, pag. 232)
uit de combinatie van de drie Singalese
woorden Mau-Angka-Bahu, die mens-
zinnebeeld-arm (gezag) zouden beteke
nen.
Wij danken onze lezer de heer
Advokaat voor de aanvullende verklarin
gen van de oorsprong van de naam
Minangkabau.
Ch. M.
37
