ScwKtoinjdci,
Evenals de andere kustplaatsen van Borneo, zoals Bandjermasin en
Pontianak, stelde Samarinda vroeger op zichzelf weinig voor, maar het
was een belangrijke doorvoerhaven voor handel met het uitgestrekte ach
terland. Daar er bijna geen wegen buiten Samarinda waren, vond het
vervoer van goederen en mensen over de brede Mahakam rivier plaats, die
tot Long Iram bevaarbaar was. Kort daarna begonnen nl. de stroomver
snellingen.
Een waarschijnlijk
minder be-
een kleine
hut
kend product was een soort rubber ge
bruikt in de kauwgomindustrie. Er zijn nl.
twee soorten Gutta, wilde rubber, Gutta
Hangkang en Gutta Katiauw, die in de
Borneo jungle groeien. De Dajaks hak
ken een hele boom gewoon om en trek
ken het sap eruit en gieten dat dan in
oude 4-gallon petroleumblikken, waarin
het gecoaguleerd wordt. De vierkante
blokken die zo verkregen worden moe
ten onder water bewaard worden en de
tongkangs voor het vervoer van deze
Gutta gebruikt, hebben een speciaal
ruim dat gedeeltelijk met water gevuld
is. Gelukkig maar, want dit produkt ver
spreidt een hoogst onaangename rotte-
eierenlucht. Mijn maatschappij was een
geregelde koper van deze Gutta en ach
ter onze mess aan de rivier was dan ook
een onder-wateropslagplaats. Wij ver
kochten deze rauwe rubber meest aan
een van de bekende Amerikaanse kauw
gomfabrikanten die een fabriek in Singa
pore had.
Voor verscheping moest het verpakt
worden in sterk oliepapier en verder in
goede, sterke kisten van Keruing hout.
We hadden speciaal daarvoor een in
heemse timmerman in dienst die een full
time job had om deze kisten te maken.
Ik heb enige van deze up-river trips
meegemaakt, niet om iets te verkopen,
maar om te zien of onze artikelen, die
we in Samarinda verkochten, goed gedis
tribueerd werden in het binnenland. Dit
waren interessante reizen, en hoewel de
accomodatie verre van luxueus was, had
ik het stukken beter dan de
Chinese passagiers. Ik was
nl. zo gelukkig om
door E.G. Frangenheim
Handel met het achterland
De vervoersdiensten werden onderhou
den door Chinese motorboten met een
of twee tongkangs langszij vastgesjord.
Deze scheepjes voeren dag en nacht
door en stopten alleen bij aankomst bij
een of ander dorpje. Zij werden hoofd
zakelijk gebruikt door Chinese rivier
handelaren, die hun goederen verkoch
ten aan de, meestal ook Chinese, han
delaren in de diverse dorpjes in het bin
nenland. Het was natuurlijk woekeren
met de ruimte en de passagiers zaten en
lagen boven op hun barang (handels
waar). Op de terugweg van Long Iram
naar- Samarinda kochten de boothandel
aren dan meest bosprodukten, die door
de Dajaks ingezameld werden, zoals di
verse soorten rottan, damar (hars),
wilde bijenhoning in grote drums, enz.
Halverwege Long Iram is een uitgestrekt
merengebied, zo groot dat soms de
overkant niet te zien is. Deze meren zijn
zeer rijk aan vis, maar ook aan slangen,
leguanen en krokodillen. Daarom was
gezouten, gedroogde vis een belangrijk
ruilartikel dat door de boothandelaren in
grote hoeveelheden werd opgekocht en
U kunt zich de atmosfeer, om het zacht
uit te drukken, voorstellen, wanneer je
een dag of drie, vier tussen en boven op
balen van die vis moest zitten op de te
rugreis. Ook slange- en leguanenvellen
voor de damesschoenen- en tassen-
industrie en verder krokodille-
huiden (eveneens gezouten)
waren geregelde goederen
voor de terugreis.
