PEARL HARBOR, breekpunt in het leven van de Indische mensen. Wat is nu de relatie Pearl Harbor en Indische mensen De Japanse aanval op Pearl Harbor, vijftig jaar gele den betekende een breekpunt in bun leven. Het was het einde van het leven van de Indische gemeenschap zoals zij dat generaties lang hadden gekend in ons voormalig Nederlands-Indië. Op 7 december 199 I was het vijftig jaar geleden dat met de Japanse aanval op Pearl Harbor de oorlog in de Pacific begon en dat ook Nederland aan Japan de oorlog verklaarde. Men zou dus kunnen menen dat Nederland aan dit bijzondere feit uit de NEDER LANDSE geschiedenis bijzondere aandacht zou heb ben geschonken. Bijvoorbeeld door een herdenking, een symposium, en tentoonstelling, een film of wat maar ook. Het is toch niet zó vaak voorgekomen dat Nederland de oolog verklaarde. Maar niks dus van dat alles. Ja, er waren een paar particulieren uit de Indische gemeenschap die een Comité Pearl Harbor hadden opgericht en die op zondag 8 december 1991 in het Haagse Congresgebouw een herdenkingsbij eenkomst hadden georganiseerd. Maar daardoor leek het erop of Pearl Harbor alleen maar weer zo'n aan gelegenheidje was van die mensen uit Indië, vooral ook omdat geen enkele minister of staatssecretaris die bijeenkomst heeft bijgewoond. Nederland wil maar niet leren om wat zorgvuldiger om te gaan met de Nederlandse geschiedenis in de Oost. Bewijs hier voor is ook het feit dat op 7 december 1991 op de te levisie geen gewone speelfilm werd uitgezonden of een film met betrekking tot Pearl Harbor, maar wel uitgerekend een Japanse speelfilm over de Japanse mafia! Zoiets flikt men niet op 4 mei! Maar hoe dan ook: de herdenking in het Congresge bouw, bijgewoond door ruim vierhonderd personen, was waardig. Toespraken werden gehouden door de free-lance journaliste Jamilla Luijckx-Westerop, dr. L.G.M. Jaquet en ds. E.S. Patty. De rede van Jamilla Luijckx is hier afgedrukt. Red. door Jamilla Luijckx-Westerop Vóór Pearl Harbor maakte niemand zich druk over de Indische gemeenschap en hun toekomst. Zij was er gewoon, werd zo wel hier als in Indië beschouwd als Nederlands en alle sociale lagen van de bevolking waren erin vertegenwoordigd. Men groeide op in een overweldigend tropisch landschap tus sen verschillende culturen en godsdiensten die zij spelender wijs leerden kennen. Deze zo heel andere wijze van opgroeien heeft hen emotioneel altijd verschillend doen zijn van de men sen die opgroeiden in Nederland. In hun opvoeding waren zij sterk georiënteerd op alles wat met Nederland te maken had. Niet alleen omdat men er economisch beter van werd, maar vooral omdat men met hart en ziel verbonden was met Ne derland. Toen dan ook het bericht over de radio kwam, in de meidagen van 1940, dat Nederland door de Duitsers bezet was, moest mijn grootvader zelfs huilen, wat bijna net zo'n diepe indruk maakte op zijn kinderen als de oorlogsverschrikkingen die zij later zouden ondergaan. In Nederland wist men toen vrij wei nig over het leven van de Indische mensen. Met het bericht over de aanval op Pearl Harbor was echter de teerling geworpen en bevond Indie zich weldra in de oorlog met Japan. Tijdens de Japanse bezetting van Indie werd het me rendeel van de Indische gemeenschap voor het eerst apart ge zet als een te vervolgen etnische minderheid van Nederlan ders. Na de Japanse bezetting volgde niet de vrede maar de Bersiap periode, de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd, waardoor de Indische mensen wederom als Nederlanders apart werden gezet en vogelvrij verklaard. Daarop kwam de periode van de repatriëring naar Nederland. Al snel bleek dat het vogelvrij verklaard worden in Indie als Nederlander nog niet betekende dat men Nederlands genoeg werd bevonden om zo maar te mogen vertrekken. Desalnietemin is het velen, na vele ontberingen, gelukt om naar Nederland te komen, waar zij vervolgens toch weer niet ontvangen werden als nor male Nederlanders. Zij kwamen hier op een slof en een schoen en niemand leek geïnteresseerd in hun oorlog. Toch vonden zij dat zij de men sen in Nederland niets konden vragen want die hadden ook een oorlog meegemaakt. Dat zou later allemaal vanzelf wel goed komen. Emoties werden verdrongen en men ging aan de slag. Ondanks hun onderling zo grote sociale verschillen, waar men in Nederland nauwelijks weet van had, werden zij door hun gemeenschappelijk verleden steeds weer op elkaar terug geworpen en vormen zij in dat opzicht nog steeds een spiri tuele eenheid. Nu vijftig jaar na Pearl Harbor kunnen wij ons afvragen of met de eerste generatie Indische mensen de Indische gemeenschap in Nederland langzaam maar zeker zal gaan verdwijnen. De eerste generatie ziet de toekomst voor een Indische gemeen schap over het algemeen niet zo zonnig in. Zij vinden dat de jongere generaties het leven in Indië toch niet hebben gekend en bovendien nog voor het merendeel getrouwd zijn met Ne derlanders zonder Indische achtergrond. Onder de naoorlogse generaties ziet men echter een langzaam maar gestaag groei ende belangstelling voor hun "Indisch zijn" en wat daar alle maal mee te maken heeft. Zij zijn op zoek naar hun "wortels" en dat valt hen absoluut niet mee. Die "wortels" liggen namelijk voor een groot deel in een sa menleving die Indië heet en die niet meer bestaat en in het land Indonesië dat ver weg ligt en deels bij de oudere genera tie die wel veel kan vertellen maar zijn emoties moeilijk onder woorden kan brengen. Wie wat wil leren over zijn Indisch ver leden moet daar de tijd voor kunnen nemen, héél veel tijd en héél veel persoonlijke belangstelling. Maar helaas hebben vele jongeren, in de haast van dit leven, afgeleerd om zo nu en dan niét naar de klok te kijken en te luisteren naar datgene dat tus sen de woorden door gezegd wordt in hun gesprekken met oudere Indische mensen. En toch zouden zij zich dat weer moeten aanleren om te kun nen putten uit hun verhalen en om de achterliggende emoties wat beter te leren inschatten. Als het de tweede generatie jon geren zou lukken zich voldoende kennis te verschaffen over hun Indisch verleden, dan zouden zij als doorgeefluik voor die kennis kunnen functioneren voor de toekomstige generaties, die anders voorgoed van hun bronnen afgesneden zouden worden. Bij velen rijst desondanks de vraag of het wel enig nut heeft dat er in de toekomst een specifiek Indische gemeenschap blijft bestaan, zeker daar het niet onwaarschijnlijk is dat de volgende generaties zich zo zullen mengen met de rest van de Neder- 8

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 8