Deze bijzondere foto uit het I.W.I.-archief laat ons enkele illustere heren uit de Indische dagen van weleer zien. Mannen over wie,
zoals dat heet, boeken geschreven zouden kunnen worden. Of speelfilms worden gemaakt, bijvoorbeeld "The Berretty Story".
Maar ja, we leven niet in Amerika waar ze dat wel kunnen en ook doen.
De heren zitten aan een persdiner ter gelegenheid van de opening van de Pasar Gambir, Batavia, augustus 1928. Restaurant Ver
steeg was de plaats van ontmoeting.
V.l.n.r.: R. de Vries (firma Jacobson), D.W. Berretty, J.H. Ritman (Bataviaasch Nieuwsblad), dhr. Versteeg van het restaurant,
dhr. Mulder (Nieuws van de Dag), en "Kareltje" Wijbrands.
het nieuws uit die bladen te seinen aan
Aneta. De eerste seindienst was gebo
ren. In 1919 reisde Berretty naar Lon
den, bezocht het grote Engelse nieuws
bureau Reuter en werd agent van Reu
ter voor Nederlands-lndië. Vervolgens
sluit hij met de pers in Nederland con
tracten af voor de leverantie van Indisch
nieuws. Hij werd in audiëntie ontvangen
bij de Koningin en de minister van Kolo
niën. Hij sloot telegram-contracten af
met de Nederlandse en Indische PTT en
toen sloot hij overeenkomsten met de
Indische dagbladen. Daarop sloot
Berretty contracten af met de grote bui
tenlandse persbureaux in België, Parijs,
Rome en Tokio. Na het afsluiten van al
die contracten had hij in Indië het mono
polie van de berichting voor het buiten
land.
Op 4 december 1920 werd het hoge,
witte Aneta-gebouw te Weltevreden in
gewijd.
Hoe zijn arbeid gewaardeerd werd door
de Nederlandse en buitenlandse regerin
gen bleek uit zijn onderscheidingen. Hij
was ridder in de Orde van Oranje-
Nassau, Officier in het Legioen van Eer,
Officier van de Duitse Rode Kruis Orde,
ridder in de Orde van de Witte Olifant
van Siam, hij droeg het grootkruis van de
WASAorde van Zweden, het grootkruis
van de hoogste Italiaanse orde en hij was
ook nog ridder in een Orde van Cam
bodja."!)
Dit alles en nog veel meer is te vertellen
over een man die heeft geholpen met de
ontwikkeling van Nederlands-lndië. Een
"Indische" jongen waar Indië trots op
was.
En wat schrijft dr. L.de Jong over
Berretty? Dit: "Aneta was de schepping
van een Indo-Europeaan met een
Italiaanse vader, D.W. Berretty. De mo
nopoliepositie welke hij opbouwde, als
mede geslaagde effectenspeculaties stel
den hem in staat een groot fortuin te
vergaren. Hij liet bij Bandoeng eerst een
kleine bungalcw bouwen, later een villa,
ISOLA geheten, "die uitgroeide", aldus
de journalist W.Ch.J. Bastiaans, "tot een
paleis, zoals de tuin uitgroeide tot een
uitgestrekt park met vijvers, fonteinen,
gondels uit Venetië en witte en zwarte
zwanen. Er waren terrassen en op de
autoboxen gerichte zoeklichten, waar
mee Berretty door een druk op de knop
in zijn werkappartementen.... de auto
aangaf die moest voorrijden. Het liefst
reed hij in zijn rode Rolls Royce. Er was
een interieur van enkel Carraramarmer
en Venetiaans glas, met meubelen uit
Frankrijk en Oostenrijk, kostbare en
zeldzame Perzische tapijten, een glazen
galerij waar doorheen een kabbelend
beekje stroomde... Er was een bar met
een filmzaal uit Amerika". (W.Ch.J.
Bastiaans: Figuren uit de Indische journa
listiek 1975), p.48).
Berretty kwam in '34 bij een vliegramp
om het leven. Nadien werd zijn villa
ISOLA de door ons in hoofdstuk I ge
noemde dependance van een Bandoengs
hotel. Aneta werd eigendom van een
combinatie van grote Nederlands-Indi
sche bedrijven: het kreeg een directeur
die onafhankelijk van de raad van com
missarissen zijn beleid kon bepalen. De
benoeming van die directeur moest
door het gouvernement worden goed
gekeurd".
Dit is wat De Jong in een voetnoot in de
rijksgeschiedschrijving over een man als
D.W. Berretty naar voren wenst te
brengen. Dit is wat de nationale ge
schiedschrijver het nageslacht slechts wil
meedelen. Niets over de man, niets over
zijn baanbrekende werk, maar alleen
over zijn, zeker voor die tijd, opmerke
lijke persoonlijke bezigheden.
Dit nu is een voorbeeld van onvolledige,
eenzijdige, negatieve en grievende ge
schiedschrijving.
I) Drie en dertig jaren op Java, deel 3
door C.W. Wormser.
Amsterdam z.j.
35
