REIZEN-OP-MAAT
naar INDONESIË
MALEISIE
THAILAND
{SSS*?.-.
Nusa Inajl
I
NUSA INA is uw specialist voor
REIZEN-OP-MAAT tegen betaalbare prijzen en
geeft deskundig advies.
NUSA INA staat voor kwaliteit, privacy en
betrouwbaarheid.
Vraag naar onze nieuwe
Reisbrochure 92 .4kV «-»»
Reizen
Laan van Meerdervoort 326 A 2563 AM Den Haag Tel. 070-363 39 23
35
Handbrandspuit
kasteel werd met moeite door de
V.O.C.soldaten afgeslagen, terwijl een
groot Javaans leger de stad van de land
zijde kwam bedreigen.
De nieuwe stad doorstond met succes
haar eerste vuurproef, want na een be
leg van enige maanden trok het door
ziekte en hongersnood geteisterde leger
van de vorst van Mataram weer af. Door
de beschietingen van het Javaanse leger
was de kerk in de stad in brand geraakt
en werd verwoest. Dit gaf aanleiding
voor de eerste brandweerkeur (veror
dening) van Batavia, die bepaalde dat in
de stad men in steen moest bouwen en
de gebouwen pannen daken moesten
hebben. Een financieele regeling werd
getroffen om het bouwen van stenen
huizen te bevorderen door een aanzien
lijk lage rente te vragen op geldleningen
voor het bouwen van die huizen.
Toch verliet een aantal minder-draag-
krachtigen de ommuurde stad om hun
woning in de nu weer veilige
ommelanden van Batavia in hout en
bamboe op te trekken, bouwmaterialen
die volop en goedkoop te verkrijgen wa
ren. In 1650 was Batavia afgebouwd.
Inmiddels waren er in de stad wijk
meesters ingesteld die mede tot taak
hadden om toezicht te houden op de
blusmiddelen, zoals leren emmers, haken
en ladders die elke huiseigenaar moest
aanschaffen en onderhouden. Deze wijk
meesters stonden onder commando van
de Baljuw, een soort hoofd van de poli
tie. De brandweerzorg van de V.O.C.
bleef beperkt tot het uitvaardigen van
brandpreventieve maatregelen. Het blus
sen van branden was een zaak voor de
burgers, evenzo als dit in de Neder
landse steden in die tijd het geval was.
Nadat de Gouverneur-Generaal Joan
Maetsuycker 1653-1678) door de He
ren XVII van de V.O.C. was aangesteld,
vernemen we iets meer over de brand
weerzorg in Batavia.
Maetsuycker was een bekwaam jurist en
om die reden was hij als G.G. aange
steld. Hij redigeerde de Bataviaase statu
ten en daarmede ook de brandweer
keuren.
In 1659 werd in deze keuren voor het
eerst gesproken over "waterspuyten en/
of gieters", er moeten toen dus blus-
gereedschappen zijn geweest, die iets
meer waren dan een blusemmer. Blijft
de vraag wat die gieters waren. Acht jaar
later lezen we in de keuren over een
"seeker nieuw gemaekte water- ofte
brandtspuyt". Nu weten we zeker dat
daarmee bedoeld wordt de handbrand
spuit, die de Neurenberger smid Johann
Hautsch uit had gevonden en die later in
een wat verbeterde versie op de markt
werd gebracht door de "meester van
Dordrecht", Jan Jansz Hudde.
De Hautsch-spuit was een vrij log en
zwaar apparaat om te vervoeren.
Meestal geplaatst op een slede moest
het door twee paarden getrokken wor
den. Het gemiddelde aantal personen dat
nodig was om het apparaat te bedienen
was ongeveer 28 man.
De spuit bestond uit een grote houten
of metalen bak, rond of rechthoekig van
vorm, waarin twee zuigperspompcylin-
ders geplaatst waren en waarvan de
zuigerstangen op en neer bewogen wer
den door een soort metalen wip waar
aan elke kant een aantal pompers ston
den die door de wip op en neer te be
wegen de pompen in werking stelden.
De bak moest worden gevuld met wa
ter, dat met emmers uit de dichtsbij-
zijnde gracht werd gehaald. Het water
uit de bak werd door de zuigperspomp-
cylinders geperst naar een metalen
waterkanonnetje, dat op het blustoestel
geplaatst was en waarvan de waterstraal
door een spuitgast op de vlammen werd
gericht.
Uiteraard moest de zware pomp ge
plaatst worden voor de ramen van het in
brand staande gebouw, met het gevaar
dat de gevel of de dakpannen naar bene
den vielen, waardoor de spuitgasten ge
wond konden raken. Brand achter in een
gebouw kon niet geblust worden want
heel ver spoot het waterkanonnetje zijn
waterstraal niet. Maar het was beter dan
met emmertjes water de brand te blus
sen.
In hetzelfde jaar dat er over deze
(lees verder volgende pagina)
