mm
-
Wm
1.4 Nieuwsbronnen
De belangrijkste bron voor het
Indonesische -maar ook voor een deel
het buitenlandse-, nieuws was het pers
bureau "Aneta". Aneta( Algemeen
Nieuws en Telegraaf Agentschap) was
op I april 1917 opgericht door D.W.
Berretty. Al voor de oorlog was Aneta
het belangrijkste persbureau van Neder-
lands-lndië, een positie die zij ook na de
soevereiniteitsoverdracht behouden
heeft. Tijdens de onafhankelijkheidsstrijd
werd het Indonesisch persbureau
"Antara" opgericht, maar dit bureau
heeft voor de buitenlandse kranten in In
donesië nooit de plaats van Aneta kun
nen over nemen. Ook veel Indonesische
kranten bleven naast Antara, Aneta als
informatiebron gebruiken. Als de
"Nieuwe Courant" een bericht van
Antara overnam werd de naam van
het persbureau altijd tussen aanha
lingstekens geplaatst waardoor de
mening van de redactie over de be
trouwbaarheid van de bron duidelijk
was.
In mei 1951 kwam Aneta in
Indonesische handen en heette vanaf
dat moment P.I.Aneta (Persbiro
Indonesia). In die tijd was er ook de
discussie gaande binnen nationalisti
sche kringen om P.I.Aneta door
Antara over te laten nemen. De be
langrijkste reden hiervoor was dat
volgens sommigen Aneta niet
regeringsgezind genoeg was, of zoals
de Indonesische regering het formu
leerde: Het nationaal persbureau
moet geen berichten publiceren die
nadelig zijn voor de staat of het stre
ven van het Indonesische volk in
deze tijd van opbouw in de weg
staan." Natuurlijk koos de "Nieuwe
Courant" in deze kwestie de kant
van Aneta. Mevrouw Führi schreef in
haar redactionele kolom dat men bij
de opbouw van de jonge natie meer baat
had bij een "positief kritische houding"
ten opzichte van het regeringsbeleid dan
het "chauvinistisch klakkeloos" opteke
nen van wat de regering dicteerde.
Daarnaast kon Aneta doordat zij bezit
was van alle dagbladen veel efficiënter
werken dan Antara dat particulier bezit
was.
Andere nieuwsbronnen waren de inter
nationale persagentschappen als Reuter
en het A.F.P. Voor kort nieuws uit Ne
derland had de "Nieuwe Courant" een
afspraak met de redactie van "Telegraaf'
die eenmaal per week allerlei kranten
knipsels uit Nederlandse kranten op
stuurde.
De naam van de informatiebron werd
echter nooit vermeld. De "Nieuwe Cou
rant" betaalde de persagentschappen om
geen informatiebron te hoeven vermel
den. Eenzelfde regeling had de krant ge
troffen met haar medewerkers. Alleen
boven artikelen van een correspondent
in een andere stad of in het buitenland
werd "van onze (speciale) correspon
dent" vermeld.
De foto"s in de krant werden verstrekt
door Reuter of het A.F.P. Foto"s uit
Soerabaia en omstreken werden gele
verd door Draculic, een free-lance foto
graaf die ook aan andere Soerabaiasche
kranten leverde.
1.5 Lezerspubliek
De oplage van de "Nieuwe Courant" be
liep in de 10.000. Het grootste deel van
de lezers was geabonneerd op de krant.
De krant werd niet alleen in Soerabaia
veel gelezen, maar in heel Oost-Java.
Voor de lezers buiten Soerabaia was er
een streekeditie die om I uur uitkwam,
om 3 uur verscheen de stadseditie voor
de bewoners van de krokodillenstad.
Zoals al eerder geschreven, was de
"Nieuwe Courant"(zij het onder een an
dere naam) al decennia lang een veel ge
lezen krant door Nederlanders in en
buiten Soerabaia. Toen na de oorlog en
later na de soevereiniteitsoverdracht de
meeste totok Nederlanders naar Neder
land vertrokken waren, bestond het
lezerspubliek van de krant in het begin
vooral uit Indische Nederlanders en ho
ger opgeleide Chinezen. In de loop
van de jaren 50 kwamen daar echter
steeds meer Chinezen,en ook
Indonesiërs bij. Toch bleef de krant tot
het laatst niet als Nederlandse, maar als
Indische krant, bekend staan. Dit is voor
een groot deel natuurlijk ook te danken
aan de hoofdredacteuren van de krant,
Mevrouw Führi en de Heer Heil, die
voortdurend opkwamen voor de belan
gen van de Indische Nederlander.
1.6 Andere kranten in Soerabaia
Naast de "Nieuwe Courant" kwam er
voor Soerabaia en omstreken nog een
andere Nederlandstalige krant uit: "De
Vrije Pers". De samenwerking met deze
krant werd door oud-hoofdredacteur
Heil getypeerd als collegiaal maar niet
vriendschappelijk. Een gemakkelijkere sa
menwerking bestond er met de
Indonesische kranten als de "Surabaya
Post", "Harian Umun" en de "Suara
Rakjat". De verhouding met de
"Trompet Masjarahat" lag moeilijker,
aangezien deze krant een communis
tische inslag had en meerdere malen
van leer trok tegen de Nederlan
ders. De samenwerking met de
Chinese kranten als de "Perwata
Soerabaia" en de "Perdamaiana" was
over het algemeen goed te noemen.
Uit andere (over het algemeen Ne
derlandse) kranten uit Java werden
wel eens stukjes overgenomen.
(Uiteraard met bronvermelding.)
II INHOUDELIJK
II. I De opbouw van de krant
De krant telde krachtens een
overheidsmaatregel slechts vier
pagina's. Alleen bij hoge uitzondering
(bijvoorbeeld op 31 december) had
de krant meer pagina's tot haar be
schikking terwijl in tijden van papier
schaarste men niet meer dan twee
pagina's mocht vullen.
Pagina I:
- belangrijk binnen-en buitenlands
nieuws
- een kolom redactioneel door Me
vrouw Führi
- soms een cartoon (tekenaar Samson?)
- rubrieken:
- "Nieuws uit Nederland"; klein Neder
lands nieuws
- "Venster op het leven" door Mevrouw
Führi (niet dagelijks) Anecdotes uit het
leven van een Soerabaiasche jonge, zelf
standige vrouw, Ninotschka. Vaak wer
den hierin actuele zaken op een luchtige
manier behandeld.
(lees verder volgende pagina)
Mevr. A.H. Führi-Mierop
39
