Javaanse brieven pQt Te koop gevraagd Wie in 1991 in De Volkskrant de co lumn "Java" van Kees Ruys heeft gelezen, zou denken dat "Javaanse brieven" een bundeling van deze columns was. Helaas. Ofschoon ik zijn columns van elk ca. 1/5 krantepagina niet mag vergelijken met dit boek van meer dan 250 pagina's, moet het me toch van het hart dat de columnist Ruys met zijn beschouwingen op afstand en met gevoel me meer aan spreekt dan Kees met zijn "Javaanse brieven", wiens brieven -als ik die in deze vorm zou ontvangen- ik op een ge geven moment niet meer verder zou le zen omdat de woorden en daden van Kees Ruys op den duur gaan vervelen. Iemand die Ruys z'n Java-column niet kent, zou bij het zien van de titel van het boek kunnen denken aan brieven, ge schreven door een Javaan en vertaald door Kees Ruys. Het betreft hier echter brieven, geschreven door Kees Ruys, vanaf Java. Met "Javaanse brieven" is Kees Ruys iemand die weliswaar over In donesië schrijft, maar hij had net zo (verv. "Indië, bootreis herinneringen..") "Conté Biancamano" meet wel 23.255 bruto register ton, terwijl de "Johan van Oldenbarnevelt" het niet verder brengt dan 19.428 b.r.t. Het verschil levert met gemak de K.P.M.-er "Melchior Treub" op, velen Uwer welbekend. De "Esperia" is nog juist iets groter dan de "Jan Pieterszoon Coen". Wij zouden nog kunnen wijzen op meer onjuiste of wonderlijke onderschriften, verwisselde teksten, foute namen (bijv. "Plantius") en andere ongerechtigheden, doch dat lijkt ons niet nodig. Het zal U duidelijk zijn, dat het hier besproken boek niet met een korreltje, doch met een lepel zout moet worden gelezen. Het moet met veel haast en slordigheid in elkaar gezet zijn: van "grote zorgvul digheid" daarbij is weinig te merken. Bij zonder jammer: een goed boek op dit terrein zou zeer welkom zijn. De Indi sche boekenmarkt floreert, de "boot reiziger oude stijl" komt echter te kort. Mocht U het boek - dat bij een heel vluchtig doorbladeren niet onaardig schijnt - zonder te veel averij aan Uw kennis van zaken en ervaring hebben doorstaan, zou het U dan toch de vrij stevige prijs van 59,50 waard zijn? MR. N.A.TH.G. ARRIËNS "Indië-Bootreis, herinneringen 1920-1940"door Hans Boomsma en J. B. Mangé, 1991, Bureau voor Bedrijfshistorisch Onderzoek goed over ieder ander Derde Wereld land met haar prostituées, profiteurs en overige zonderlinge figuren kunnen schrijven. Volgens Nusantara (een ter gelegenheid van de Boekenweek eenmalig uitgegeven tijdschrift over literatuur en cultuur in Indonesië naar een idee van Ed. du Per ron) gaat "Javaanse brieven" over een land waar "tijd en ruimte zijn opgehe ven" en waar waarheden volkomen af wezig zijn. Prachtig geformuleerd, maar wat is hier van waar? Mijns inziens zijn tijd en ruimte opgeheven in een omgeving waar niets is te merken van de westerse deca dente invloeden anno de eind jaren tach tig maar door het hele boek heen proeft de lezer duidelijk wanneer, waar en in wat voor hoedanigheid Kees en de men sen in zijn omgeving zich bevinden. Als waarheden in het land volkomen afwezig zouden zijn, zijn de gebeurtenissen zoals Ruys ze beschrijft niet de werkelijkheid? Hoe absurd, bizar of niet te bevatten ze voor een westerling ook zijn, het is de realiteit, het is waarheid. "Vanuit Indonesië verstuurt Kees Ruys vier Javaanse brieven aan de raadsel achtige Cisca, een jonge Nederlandse vrouwde schrijver verhaalt haar van de angsten die hij uitstaat.... van zijn vriendschap met popidool Rhoma Irama.... van boekhandels zonder litera tuur. Ontroerend is het verslag van de liefde die Ruys opvat voor het analfabete meisje Sulawati.... de kloof tussen hun beider culturen blijkt onoverbrugbaar. Hoe moeilijk het voor westerlingen en Indonesiërs nog steeds is hun houding tegenover elkaar te bepalen en niet te vervallen in oud-koloniale omgangsvor men, blijkt uit groteske gebeurtenissen. Javaanse brieven is een fascinerend boek over Indonesië en haar inwoners, die op de drempel van de 2 Iste eeuw aarzelen tussen de ambities van een regionale grootmacht en het behoud van een para dijs op aarde", aldus de tekst op de ach terkant van het boek. Wat is hiervan waar? In het begin is het aardig om over Kees z'n avonturen op Java te lezen en zal een leeftijdgenoot van Ruys (1956) af en toe in de lach schieten om zijn jongenspraat. Maar op den duur worden het geklaag over zijn tekortkomingen, de gedachten over sexuele verlangens van de man en de woorden die hij wijdt aan zijn "daden" vervelend. Niets laat Ruys aan de fanta sie over: het is alsof de lezer zich door een in goedkope taal geschreven en lang dradig manuscript voor een C-film wor stelt. door verzamelaar schilderijen uit Ned.-Indië van o.a. G.P. Adolfs, Frits Ohl, P.A.J. Moojen, W. v.d. Does, Jan Frank, H. van Velthuysen, A. Breetvelt en anderen. Tel. 01829 - 3492 "Ontroerend is het verslag van de liefde...". Weinig ontroering bij deze le zer. En over "hoe moeilijk het is voor westerlingen en Indonesiërs hun houding tegenover elkaar te bepalen": Kees Ruys mag de houding aannemen die hij wil, hij is een toerist, een jonge Nederlander in het Indonesië van nu, zonder connecties met het Indië van toen, dus wat zit hij toch 261 bladzijden lang te zeuren? "Een fascinerend boek....": slim gevonden woorden om de verkoop ervan te sti muleren. Voor mij is "Javaanse brieven" een jongensboek dat zich afspeelt op Java, met jongenspraat over vrouwen en over belevenissen die de arme jongen boven z'n pet gaan. Wie echter iets heeft met het land en volk van Indonesië zal dit boek zuchtend en steunend uitle zen en kan zich ergernis besparen door het niet te lezen. MG Javaanse brieven door Kees Ruys, 261 pag., uitgeverij van Oorschot, prijs: 34,90. Ons reservefonds voor moeilijke dagen! Moesson wil geen subsidie. Het wil voor bestaan alleen als U dat wilt. Met uw steun poekoelen wij teroes! Hieronder laten wij onder hartelijke dank zegging aan alle schenkers, de verantwoor ding volgen van de giften die zijn binnenge komen voor het reservefonds voor Moes son over maart 1992 J. Anthonis (jan.'92) 10,-; P. Baudoin e/o Mw. Ch. Wensel 15,-; A. Buro 10,-; A. de la Croix-Schiffer 15,-; J.J. Duret 25,-; R.B. v. Duuren 10.-; H.Gouw 20,-; T. Heijman 10,-; J.C.L. Jansz 10,-; R. Mariouw 70,-; A.H. Overdijkink 25,-; C.W. Panhuyzen Fraeyhoven 45,-; H. de Quant 10,-; G.F. Ruitenbach 6,25; P. Vos 30,-; J. Willem- sen Serckx 10,-. Totaal ontvangen in februari 1992 voor PTP 321,25 Totaal ontvangen in februari 1992 voor Bruine Bus 1.154,05 12

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 12