In deze technologisch hoog ontwikkelde tijd is er van
zelfsprekend ook veel veranderd in de wijze van ver
voer. Onder andere is de stoomtrein vervangen door de
dieseltrein of soms de electromagnetische trein; dubbel
dekkervliegtuigen hebben plaats gemaakt voor
jumbojets; een van de laatste snufjes is een zeilboot met
drukknopbediening.
M
UI B B O B»
B E
Deze vernuftige en geriefelijke vervoer
middelen vindt men in de ontwikkelde
Westerse landen. Daarentegen handha
ven enkele landen nog obsolete trans
port-machines; zo zijn er nog vele
stoomtreinen in China, vooral op de
toeristische lijnen.
In ontwikkelingslanden staat het anders.
Hoewel ze geleidelijk verdrongen wor
den, ziet men in Indonesië nog geregeld
betjaks, tjikars en grobaks. De grote ste
den zijn praktisch vrij van deze antieke
vervoermiddelen - men kan ze terugvin
den in kleine steden en in het binnen
land. In de buurt van suikerfabrieken en
houtstapelplaatsen zijn bijvoorbeeld
lorries gemakkelijk te vinden. Deze
lorries worden gedeeltelijk getrokken
door kleine locomotieven en gedeeltelijk
door mankracht geduwd. Op overbe
volkt Java kan men zonder moeite krach
ten vinden voor dit soort grof werk.
Deze lorrie-duwers of lorrie-mannen
worden koelie dorong genoemd.
We gaan wat meer vertellen over het
wel en wee van zo'n eenvoudige, maar
blijkbaar nog onmisbare lorrieman. Het
is gebaseerd op een reportage in "Suara
Merdeka" van 24 oktober 1991
De lorrieman in casu heet Wajib - hij is
56 jaar oud en woont in desa Ngelam-
bangan, district Temayang, regentschap
Bodjonegoro. Toen de reporter hem
opzocht, was het weer erg heet en
droog vanwege de strenge droge tijd.
Ondanks de helse hitte blijft Wajib on
verstoorbaar zijn strijdkreet roepen:
"holopis kuntul baris, holopis kuntul
baris!". Deze yell helpt hem en zijn
mede-koelies om onvermoeibaar hun
zwaarbeladen lorrie voort te duwen.
Zo'n lorrie volbeladen met balken
djatihout heeft een bruto-gewicht van
ongeveer drie ton. De oude taaie Wajib,
zwartgebrand, ziet er niet sterk uit, is
wel pezig. Desondanks blijft hij, in sa
menwerking met mede-koelies, gestadig
voortduwen, terwijl het zweet in straal
tjes langs zijn lichaam stroomt en zijn
kolor-broek nat maakt.
De toeschouwer krijgt de indruk dat dit
werk een zware wissel trekt op de
spierkracht van de duwers. Doch Wajib
trekt zijn schouders op en zegt: "Niet
veel zaaks" en vertelt dat hij al veertig
jaren dit werk heeft verricht. Van het
Boswezen in Bodjonegoro heeft hij niet
lang geleden een blijk van waardering
ontvangen voor deze prestatie. Verder
zegt hij dat het duwen van een hout
lorrie het enige baantje is dat hem ligt.
Hiermee verdient hij zijn dagelijkse bo
terham of beter gezegd de dagelijkse
kendil rijst. Hij kan in de behoeften
voorzien van zijn gezin met vijf kinderen
en vijf kleinkinderen. Deze grote groep
mensen en mensjes wonen nog met hem
samen in één huis.
Zijn kinderen en kleinkinderen werken
ook als koelie dorong. Ze zouden liever
landbouwers zijn, maar er is geen geld
gende daling. Dus zo erg zwaar is het
niet, zegt Wajib.
De lorrie-koelies beginnen vroeg in de
ochtend met hun werk; ze verdienen zes
duizend rupiah per kubieke meter.
Hierbij is inbegrepen het opladen van
balken op de lorrie, het vervoeren en
het afladen van de stammen op de hout
stapelplaats.
Er gaan ongeveer vier kubieke meter in
een lorrie, die door vier tot zes mannen
geduwd wordt. Gemiddeld verdienen ze
per persoon vier tot vijf duizend rupiah
per dag. De koelie-dorong verdient
meer dan een landbouw-koelie, die ge-
middeld duizend
rupiah per dag maakt. Het operatie-ter
rein van de lorriemannen wordt wel ge
regeld verplaatst: ze volgen namelijk de
werkploegen die de bomen omkappen.
Hoe dan ook, het lot van de koelie-
dorong is beter dan dat van een land-
bouwwerker.Het Boswezen te Bodjo
negoro beheerst een gebied van meer
dan vijftig duizend hectare. Ze verwach
ten een productie van 54.750 kubieke
meter ter waarde van 15,4 miljard
rupiah. Meer dan tachtig procent van het
C<5>
m
om een sawah te kopen. Dus dan
maar in de voetstappen van hun vader
treden en lorrieman worden.
Zo op het eerste gezicht lijkt het alsof
voor het doen rollen van een volbeladen
twee-tons lorrie, Superman-achtige
energie nodig is. Dat is niet helemaal
waar zeggen de lorriemannen. De rail-
baan is namelijk zo aangelegd dat er
zachtglooiende hellingen en dalen zijn.
Dientengevolge kan zo'n zware
houtlorrie met een fikse vaart een daling
afrollen. De daaropvolgende stijging
wordt dan met de overblijvende snelheid
plus mankracht genomen tot de vol-
21
