BOEDDHA en SHIVA op JAVA in Deze tweede tentoonstelling, die onder de overkoepelende titel 'Insulinde in Lei den' in het Rijksmuseum voor Volkenkunde is te zien, zou reeds in een vorig nummer van Moesson besproken worden (zie Moesson, 36ste jaargang no. 10 van 15 april 1992). De bedoeling was, dat ik hierbij ook de gids zou betrekken, die speciaal voor deze tentoonstelling was geschreven. Bij de opening in februari was deze gids nog niet voorhanden. Het leek daarom beter nog even met mijn artikel te wachten. Maar toen ik op 8 meijl. voor een bespreking in het Leidse museum moest zijn, bleek de gids nog steeds niet verschenen. Wel vreemd om het publiek zo lang de nodige informatie te onthouden omdat het hier om een ten toonstelling gaat, die wat extra begeleiding best kan gebruiken. Beeld van Brahma van het Diëngplateau Het schijnt, dat de gids in juni zal ver schijnen, dus er is nog hoop voor de toekomstige bezoekers. Hoe dan ook, ik ben die dag toch maar naar boven ge gaan, om heel intensief op de tentoon stelling zelf, aantekeningen voor dit arti kel te maken, omdat ik vond dat ik niet langer kon wachten. Is het toeval, dat ik juist op die dag rondliep tussen voor werpen uit het Hindoe-Javaanse verle den, dat bij uitstek het jarenlange werk terrein is geweest van Prof.Dr. A.J. Ber- net Kempers, waarvan ik de overlijdens advertentie (gestorven op 2 mei jl.), juist die avond tevoren in de krant had ge zien? Mijn bezoek aan deze tentoonstel ling kreeg nu het karakter van een stil eerbetoon aan de man van 'Borobudur, mysteriegebeuren in steen' en 'Ancient Indonesian Art', waarin hij als hoofd van de Oudheidkundige Dienst steeds van zijn grote liefde voor en kennis van de Javaanse oudheden getuigde. Zonder enige twijfel is hij de nestor geweest van de huidige generatie Indonesische ar cheologen, die nu werkzaam zijn bij het Direktorat Perlindungan dan Pembinaan Peninggalan Sejarah dan Purbakala (Di rectoraat voor de bescherming en het herstel van historische en oudheid kundige monumenten). Neen, deze con frontatie met Boeddha en Shiva, hier op deze zaal, op deze dag, was beslist geen toeval. De tentoonstelling behandelt in kort be stek de hoofdpunten van het Boed dhisme en Hindoeïsme, zoals deze beide religieuze stromingen van de 8ste tot de 15de eeuw op Java gestalte hebben ge- 29 steld, werden gebruikt. Wat nu opge steld is, behoort, op een enkele uitzon dering na, tot het kleingoed: de kleinere beelden, reliëffragmenten, architectuur onderdelen. En tot de kleinkunst: bron zen beeldjes en sieraden. Dus deze keer niet de overweldigende topstukken, die als unica wereldberoemd zijn geworden (en onlangs nog te zien zijn geweest in Amsterdam). Maar juist meer het ge wone, vertrouwde, als een onderdeel van het dagelijkse leven van de toenma lige Javaanse samenleving. Dit is de grote charme, die het geheel uitstraalt. Alle lof voor deze presentatie, die in de eerste plaats uitgaat naar de da mes Dr. Hedi Hinzler en Dr. Marijke Klokke, beiden als weten schappelijk medewerkers in de Historische Archeologie en Klas sieke Archeologie van Zuidoost- Azië, verbonden aan de Leidse Universiteit. Zij werden bij het voorbereidende werk geassis teerd door de studenten Laszko van Kessel en llda Kouwer. Maar ook de vormgevers hebben hun best gedaan. Alles is heel sober gehouden. De dunne, grijsblauwe gordijnen voor de hoge ramen la ten een gezeefd licht door en de hoofdkleur van de achtergrond panelen is zeegroen. Bijzonder rustgevend en sfeerbepalend. De stenen beelden zijn gegroepeerd op lage podia, waar men omheen kan wandelen en de kleinere kost bare objecten bevinden zich in wand- en legvitrines. Als verbin- kregen. Zowel in tempelbouw en stenen beelden van goden, Boeddha's, vergod delijkte vorsten en tempelwachters, als in rituele objecten in de vorm van bron zen en zilveren altaarbeeldjes en voor werpen voor werelds gebruik, als siera den. Voor dit alles heeft men kunnen putten uit de voorraden van het mu seum; en uit het bruikbare materiaal werd een selectie gemaakt. Want niet al les kwam hiervoor in aanmerking. Slechts de gave, ongeschonden exempla ren, waarvan identiteit en herkomst met enige zekerheid konden worden vastge- Beeld van Brahma van Prambanan

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 29