KRONEN,
O
symbolen van macht en waardigheid
Deze letterlijk en figuurlijk schitterende expositievertelt de boeiende ge
schiedenis van het ontstaan, functie en gebruik van deze hoofdsieraden in
heden en verleden. Reeds in de oudheid werd gebruik gemaakt van kronen,
hetgeen wordt aangetoond door archeologische vondsten, grafvondsten in
Egypte, Peru en Mesopotamië), vorstelijke en kerkelijke schatten. Waar
schijnlijk zijn sommige kronen voortgekomen uit bloem- of bladerkransen,
gevlochten uit de bladeren van bomen die gewijd waren aan bepaalde go
den. De krans als symbool van publieke erkenning voor burgerlijke, poli
tieke en militaire verdiensten in het oude Griekenland en later in Rome is
welbekend.
De kroon van de Sultan van Gowa (Goa), Zuid-Sulawesi, In
donesië. Van deze kroon, die zich momenteel bevindt in het
museum Pusat in Jakarta, kan de oorsprong noch het ge
bruik worden vastgesteld. De kroon, die de vorm heeft van
een ronde hoed met rand, is samengesteld uit metalen, met
goudblad overtrokken. De platte banden zijn over elkaar ge
legd en laten open vlakken over. Misschien was het ooit een
kroon, die door een vorst gedragen werd op momenten dat
de kroningskroon niet beschikbaar was, of droeg hij het sie
raad op weg naar zijn kroning. Wellicht ook diende de kroon
als herkenbaar object op het hoofd van de Radja wanneer hij
ten strijde trok en een ieder de aanvoerder in hem zag.
(foto René Brus)
32
Op 4 december 1985 begonnen in het
sultanaat Perak festiviteiten naar aan
leiding van de troonsbestijging van
Zijne Koninklijke Hoogheid Azlan
Muhibbuddin Shah. Ruim drie weken
zouden er vrijwel dagelijks ceremoniën
gehouden zijn in en rondom het paleis
Iskandaria te Kuala Kangsar, met als
hoogtepunt de officiële troonsbestij
ging van de 34ste Sultan van Perak op 9
december, waarbij verschillende voor
werpen behorende tot de regalia over
handigd werden, die de Sultan bij zijn
installatie moet dragen. Deze regalia
bestaan uit het rijkszwaard Chura Si-
Manjakini, een paar gouden armbanden
(pontah bernaga), voorstellend een
draak met juwelen kroon, een gouden
keten, waarvan de schakels de vorm
hebben van bloemen van de cocospalm
(rantai bunga nyior), de talisman, waar
van wordt gezegd dat deze een ver
steende dauwdruppel is (mestika
embun) en een zilver verguld zegel, dat
boven het rechteroor van de Sultan
wordt bevestigd.
Op de foto de Sultan (die in 1989 werd
gekozen tot negende staatshoofd, Yang
di Pertuan Agung, van Maleisië) en de
Sultana Raja Permaisuri Bainun.
(foto René Brus)
Het boek is geschreven door de edel
smid René Brus en uitgegeven door de
"Bataafsche Leeuw" in Amsterdam.
De unieke expositie is te zien vanaf 22
mei t/m 30 aug. 1992 in het Museon,
Stadhouderslaan 41Den Haag, tel. 070-
3381338, openingstijden dins, t/m vrijd.
10-17 u., zaterd., zon- en feestd. 12-17 u.
De symbolische waarde van kronen als
hoofdsieraad bijvoorbeeld bij koningen
en priesters, is tot op de huidige dag blij
ven voortleven. Daarnaast spelen ze in
het dagelijkse leven een belangrijke rol:
ze zijn te vinden op wapenschilden, mun
ten, medailles, logo's van met name Ko
ninklijke bedrijven, in spreekwoorden en
gezegden, in theater- en dansvoorstel
lingen, en bij miss-verkiezingen.
De oorsprong van het gebruik van kro
nen ligt verborgen in de nevelen der his
torie. Vermoedelijk is deze te vinden in
de opkomst van hiërarchische samenle
vingen, toen vorsten en andere hoog
waardigheidsbekleders zich in kleding en
(hoofd) sieraden gingen onderscheiden,
om rang en stand aan te geven.
Naast meer dan vijfentwintig originele
kronen en diademen worden replica's
uit vele landen, waaronder Indonesië en
Maleisië, getoond. Zo zijn naast "The
Imperial State Crown" van Koningin
Victoria, de kroon van de vorst van
Lichtenstein, de "Hertogshut" en votief-
kronen uit Spanje, die door Koningin
Isabella II in 1852 aan het klooster van
Atocha werden geschonken, te bewon
deren.
Daarnaast is er een informatief gedeelte,
dat uit vijf onderwerpen bestaat, te we
ten: van lauwerkrans tot kroon; kronen
in vele vormen; over
kronen en koningen;
voor priesters en kerk
vaders; kronen voor
het gewone volk (o.a.
dans- en theaterkro-
nen) en kronen en hun
makers.
Tijdens de tentoonstel
ling zijn op bepaalde tij
den activiteiten te bele
ven die betrekking heb
ben op de vervaardiging
van kronen, zoals de
monstraties van het slij
pen van edelstenen.
Speciaal voor kinderen
zijn er diverse mogelijk
heden om zich "vorste
lijk" te amuseren.
Ter gelegenheid van de
tentoonstelling ver
schijnt onder de titel
"Kronen van de We
reld" een boek, waarin
kronen als symbolen
van macht centraal
staan. Het is verkrijg
baar tijdens de duur van
de tentoonstelling in de
winkel van het Museon
en kost 34,50.
