'HIER OF ELDERS,
'T IS HETZELFDE LEVEN',
een regel uit bet gedicht 'Bezinning' van de dichter J.C. Bloem.
Een dichtregel voor alle tijden. Geschreven voor uw leven; voor mijn leven.
Hetzelfde leven van onze geboorte tot onze dood. Hier, daar, of elders. Het
blijft ons leven. Het leven gaat met ons mee, het gaat met de tijd mee. Wat
heb je van het leven gemaaktWat ermee gedaan? Was er winst? Verlies?
Goed en kwaad. Waarheid en leugen. Geluk en pech.
door J.A. Stolk, huisarts
Al die zaken, al die dingen, zijn een deel
van het leven. In elk leven komen zij
voor en het gaat niet zo maar aan je
voorbij. Het vormt je als mens. Het
maakt je geestelijk sterk maar het kan je
ook psychisch ruïneren. Een dichtregel
geschreven voor de ouderen onder ons.
Althans, zo lijkt het wel.
Oud worden, betekent de chaos te heb
ben overleefd. De chaos is, hoe dan ook,
aan je voorbij gegaan. Je bent oud ge
worden en dan volgt de afrekening. De
afrekening van een oud leven. Zo'n afre
kening zal, hoe kan het anders, chaotisch
zijn. Maar fret zal ook een grote opluch
ting geven warit voor al die chaos heb je
geen verantwoording meer.
Fysiologisch is ons leven een goed geor
dende, zeer overzichtelijke opeenvolging
van gebeurtenissen. Fysiologisch kun je
ons leven-grofweg in drie fasen verdelen:
jeugd, volwassenheid en ouderdom.
Over de ouderdom wil ik het in dit arti
kel voornamelijk hebben. Ouderdom be
tekent zoveel als het laatste stadium van
ons leven, dan volgt onherroepelijk het
einde en dat is - in alle oprechtheid
meen ik dat - een eerlijk deel voor ie
dereen. Niet eerlijk kan het worden ge
vonden voor diegenen die door ziekte of
ongeval jong gestorven zijn. Maar ook in
deze gevallen is het een deel van het le
ven. Dat leven, dat je geleefd hebt, een
lang leven, of een heel korte, zal met de
rekening klaar staan op het eindpunt.
Hoe heb je het ervan afgebracht?
Voor je eigen geweten en voor al die
mensen met wie jij je leven hebt ge
deeld, wordt het eindrapport opge
maakt.
Onontkoombaar en soms genadeloos.
Toch een batig slot, voor u, voor mij?
Geen idee. Vermoedens heb ik wel en u
wellicht ook. Zoals eerder gezegd, over
oude mensen zal ik het nu hebben.
Ook hier ben je fysiologisch snel uitge
praat. Zo simpel als je een mensenleven
fysiolofisch uit de doeken kan doen, zo
moeilijk, zo ingewikkeld en soms
ondragelijk wordt dat leven in een so
ciale en maatschappelijke context. Die
samenhang is (meestal) de chaos in ons
léven. Fysiologisch is de samenhang heel
methodisch en goed overzichtelijk, ook
dit is reeds gezegd. Bij die fysiologische
hoofdstukken van ons leven komen
steeds weer nieuwe en verbeterde
hoofdstukken en ook deze zijn altijd net
jes gerangschikt. Vandaag kunnen wij
elkë fysiologische nieuwigheid van onze
geboorte tot onze laatste ademtocht in
kleuren en eventueel in HD-tv elke dag
in de huiskamer, of in de slaapkamer te
zien krijgen, zo wij dat wensen.
Ik kijk naar dat stomme ding in mijn ga
rage, waar ik sinds onheuglijke tijden,
verstopt voor de anaks, wat rustig kan
peinzen en werken. Nog even en dan
bekijken wij al die nieuwigheid in drie di
mensies. Holografisch moet dat in mijn
garage een fantastisch spektakel worden.
Ik had het over "dat stomme ding", dat
neem ik nu dan hierbij terug.
Wonderen van de wetenschap! Apa lagi?
De chaos! Een mensenleven is lichaam
en geest. Ja, maar dat komt later en de
chaos is zo vaak geen eigen schuld.
Nu dus eerst de biologische veranderin
gen die met de leeftijd samenhangen. Die
veranderingen worden beïnvloed door
erfelijke factoren en invloeden vanuit de
ogmeving, van buitenaf dus.
Het fysiologisch veranderingsproces, de
normale tand des tijds, heeft gevolgen
voor de functionele achteruitgang van
het lichaam, wat zoveel betekent als de
functionele achteruitgang van de orga
nen.
Laat ik er een paar noemen.
De huid gaat rimpels vertonen, de
turgor van de huid, de spankracht neemt
af, zweetklieren atrofiëren. De ogen
gaan achteruit, er is een verminderde ac-
comodatie, we worden "verziend", de
presbyopie plaagt de ouderen en tot
overmaat van ellende kan de lens troe
bel worden, het cataract.
De oren kunnen hoge tonen veel minder
waarnemen en er is een overgevoelig
heid voor harde geluiden, de presbya-
cusis.
Het hart en vaatstelsel doet het niet
meer zo goed. Het hart kan niet meer
adequaat reageren op stress-situaties.
Het vaatstelsel verliest z'n elasticiteit.
De doorbloeding van de organen schiet
tekort.
De longfunctie wordt minder. Na je zes
tigste zou ik het maar uit het hoofd laten
nog eens een keer te proberen één van
de acht hoge toppen van de Himalaya te
beklimmen. Helaas laat ook het maag- en
darmstelsel op die hoge leeftijd ons in de
steek. Het Bourgondische leven zit vol
amendementen. Ons hormonaal systeem
draait op een laag pitje wanneer wij
ouder zijn geworden. Een verminderde
glucosetolerantie is tot daar aan toe
maar het ten dele uitvallen van ons
endocrienapparaat kan reden zijn voor
veel ergernis en verdriet.
Het CZS laat ons ook al in de steek. Een
verminderd reactievermogen is heel ver
velend, maar verlies van geheugen is een
ramp.
We worden slapeloos.
De ontroering is niet meer beheersbaar.
Daar komt bij al die soesah van oude
mensen ook nog bij dat zij minder ambu
lant worden.
De 'botmassa's' worden broos. De ge
wrichten arthrotisch en pijnlijk.
De spiermassa's nemen af.
Noem dat nu maar eens methodisch en
overzichtelijk, dat fysiologische beeld van
de oude mens en toch is het zo.
Wat ik de chaos heb genoemd zal in
deze periode soms stijgen tot
onontwarbare verschrikkingen en ver
warring.
De weerstand tegen ziekte wordt min
der op latere leeftijd. Er is een gestegen
gevoeligheid voor het optreden van in
fecties en neoplasmata
wat een ander woord is voor kanker.
Met het minder worden van de fysieke
kracht loopt ook de psychische span
kracht met gelijke tred terug.
Verlies van baan door pensioenering, het
overlijden van familieleden en vrienden,
cs>
23