S GEHOORD
Hawaiian CD
Herdenkingsuitgave
PEARL HARBOR, VIJFTIG JAAR LATER
twee weken moest ik het land uit om
het visum te kunnen verlengen. Ik ben
toen heel boos geworden. Ik had een re
turn-ticket in mijn zak en het bewijs dat
ik alleen maar het bedrijf kwam checken
en zeker niet van zins was daar te blij
ven. Maar dat mocht allemaal niet baten.
Ik heb ze voorgehouden dat zonder fi
nanciering de werf moest worden geslo
ten, 500 arbeidsplaatsen weg is niet mis,
maar niks hielp. Voor hen was ik Indone
siër en dat was een economische drei
ging, aangezien in die tijd veel Indone
siërs hun land ontvluchtten richting Ma
leisië. Na twee jaar is de werf toch ge
sloten. Ook op vliegvelden wordt ik er
vaak uitgepikt, door mijn uiterlijk. De
discriminatie is toch voelbaar aanwezig.
Zelfs nu met mijn Nederlandse pas
poort, al reis ik met een delegatie van al
leen maar 'blanken', ze moeten mij altijd
dubbelchecken. In Europa, vooral Duits
land en uiteraard Amerika en Australië.
Eigenlijk aan alle grenzen. Vroeger was
dat veel minder.
Ik weet nog wel toen ik als student in de
tram zat, hoe een dronken man mij be
gon uit te schelden voor bruine enzo
voort. Een Nederlandse man kwam naar
me toe en zei me dat ik er boven moest
staan. Waarom? vroeg ik hem. Ik moest
verschrikkelijk lachen en zei: 'welnee, die
moet je eigenlijk gewoon op zijn gezicht
slaan, dan ben je er van af.' Dat heb ik
niet gedaan trouwens. Bij Hoogovens
waar ik met afwisseling gewerkt heb, te
genwoordig zit ik bij Hoogovens Alumi
nium in Amstelveen, heb ik ook een
staaltje meegemaakt van bureaucratie. In
1976 stond ik te boek als buitenlander,
leder jaar kregen alle buitenlanders een
oproep voor TB-controle. Zelfs na drie
brieven van de medische dienst ben ik
niet gegaan. Ik vond het belachelijk, want
na 25 jaar Nederland was het onzin. Er
werd toen gedreigd met ontslag, want
de medische dienst maakte geen uitzon
deringen of je nou loopjongen of direc
teur was. Uiteindelijk hebben we de zaak
geregeld en er hard om gelachen. Het
werd mij ook duidelijk hoe men op ui
terlijk oordeelt toen ik jaren geleden,
overdag, Restaurant Garoeda in Den
Haag op de Kneuterdijk binnenstapte
om een diner te regelen voor een
vriendje van me dat promoveerde. Hij
kwam van oorsprong uit Padang dus
Indisch eten leek me wel in stijl. Ik had
een spijkerbroek aan en een oud jack. Ik
vroeg aan de ober de baas te spreken.
De ober kwam terug met de mededeling
dat de baas mij niet wilde spreken en als
ik een baantje wilde, moest ik achterom
om me aan te melden. Zo zie je maar, al
had ik een volle portemonnaie op zak,
zonder driedelig grijs moest ik eerst uit
gebreid uitleg doen van mijn goed be
doelingen en dat zij geld aan mij konden
verdienen. De veranderde opstelling van
de Nederlander tegenover de gekleurde
medemens is merkbaar. Een groeiende
vorm van discriminatie. Niet dat ik er
een probleem mee heb, het is meer een
observatie."
"In 1978 zijn we voor het eerst met het
hele gezin naar Indonesië gegaan met va
kantie. Dewi was toen 16 jaar en Esmé
12. Met opzet hebben Stannie en ik ge
wacht tot zij een leeftijd hadden waarop
ze dingen bewust konden meemaken.
Van te voren hadden ze zich niet echt
verdiept in de cultuur van Indonesië.
Wel mijn verhalen aangehoord. Het zijn
twee hele verschillende kinderen. Dewi
ziet er Indisch uit. Zij vond Indonesië
heerlijk maar zal er nooit gaan wonen.
Esmé daarentegen heeft een minder
Indisch uiterlijk dan haar zus,maar is heel
Oosters, mystiek op het emotionele
vlak. Heeft interesse voor haar achter
grond, vraagt veel. Zij vond Indonesië
ook heerlijk maar er is een dimensie
meer bij haar, een gevoel van verbon
denheid."
Dewi en Esmé zijn allebei trots op hun
vader en hun Indonesische afkomst, die
duidelijk een deel van hen is. Inmiddels is
de familie voor een tweede keer in Indo
nesië geweest. Hebben een groot deel
van het land doorgereisd. Vooral
Muziek zonder pretenties. Dat zou ik
willen zeggen van de CD "You'll be
welcome on paradise isle" van de en
sembles Golden Hawaiians en Hawaiian
Entertainers, beide onder leiding van Vic
Gout. Deze CD met 17 nummers (o.a.
Lehua Nani, An Island Serenade en Kula
Lu) geeft geen muzikale hoogstandjes
maar wel sfeer. De stijl doet denken aan
die van de Kilima's maar dan beter en
dat komt niet in de laatste plaats door
de vocale bijdragen van Kim en Eve
(Pownall). Kortom: sweet music for
pleasure. Verkrijgbaar bij Boekhandel
Toko Moesson. Prijs 35,-.
RB
Sumatra heeft hun hart gestolen. In
Atjeh zijn ze nooit geweest. "Later,"
zegt Achwar, "Later als de eerste gene
ratie niet meer is, gaan we daar eens kij
ken. Lijkt me verstandiger dan nu te
gaan. Ten eerste zijn er veel, heel veel
courtesy calls, allemaal verplichtingen en
mijn kinderen, Stannie en ik ook trou
wens, zijn voor dat deel van de familie te
Europees, dat wordt niet begrepen
hoogstwaarschijnlijk. Stel dat ik daar
straks zit met Esmé of Dewi, op de
grond, op 'audientië' om het zo maar te
noemen en ik vraag een sigaret aan één
van hen. Thuis gooien ze me het pakje
toe. Stel dat zoiets daar gebeurd???? Dus
later, lijkt me beter."
Hij is Nederlander. Waar.
In hart en nieren? Ook waar?
Je achtergrond, je geleefde leven, zoiets
blijft een deel van je. Het is gelukkig
merkbaar aanwezig!! 'Ja' is 'ja' of 'nee'?
Who knows? In ieder geval geeft het
Achwar een extra dimensie.
STICHTING
HULP
AAN
LANDGENOTEN
INDONESIË
Denk aan uw landgenoten in Indonesië
voor wie het leven een grote zorg is.
Stichting
HALIN
Nassau Zullensteinstraat 9
2596 CA DEN HAAG
Tel. 070 - 324 54 67
GIRO 308
Het Comité Pearl Harbor heeft een herdenkingsuitgave gepubliceerd, naar
aanleiding van de enige in Nederland gehouden vijftig-jarige Pearl Harbor her
denking. Hierin zijn gebundeld de toespraken, gehouden tijdens de herdenking
en een impressie van de tentoonstelling over dit onderwerp, die te zien is ge
weest in de Verzetsmusea van Gouda en Leeuwarden. Tevens is er een video
band samengesteld van de herdenking op 8 december 1991.
Het boekje is verkrijgbaar bij Boekhandel Moesson.
64 pag. - 12 illustraties - prijs 8,-.
De videoband is te bestellen door overmaking van 35,- (incl. portokosten) op
gironummer 0785482 t.n.v. Comité Pearl Harbor te Rotterdam, o.v.v. Video
band.
9
