GELEZEN.. GEHOORD ik eet een tijger The Crazy Rockers zonder, sober Nederlands dat ondertus sen haar handelsmerk is geworden. In haar hele oeuvre lijkt dit werk erop te wijzen dat Paula Gomes aan de tijger van de oorlog en bersiap heeft weten te ont snappen om haar Indië te presenteren. Gelukkig dat de Tijger 'maar' een kinder boek is en gelukkig dat Paula 'maar' een eerste generatie Indisch schrijfster is. Anders waren ze allang door het offi ciële Nederlandse literatuurwereldje binnengehaald, met alle desastreuze ge volgen van dien zoals een gênante boek presentatie op de laatste 15 augustus herdenking in Den Haag of vreemde 'Slipirtje' met honden van betekenis. In de luwte van de Nederlandse literatuur kritiek heeft Paula Gomes zich kunnen ontwikkelen tot een schrijfster van for maat. En iedereen die haar in levenden lijve ontmoet (heeft), kan niet anders dan deze constatering hartgrondig bea men. Waarvan actie. door Paula Gomes Het oeuvre van Paula Gomes is niet om vangrijk. Na haar debuutnovelle Het ezeltje uit 1965, waarmee ze de Herman Kuilenburgprijs won, publiceerde ze in ruim 15 jaar slechts vier kleine romans: Soedah, laat maar (1975), Het kind met de clownspop (1987), Wie in zijn land niet wonen kan (1988) en De bellebom (1990). Al het werk van Paula Gomes gaat over Indië, of liever gezegd over het gemis van Indië, over het waarom daarvan en het antwoord dat uitblijft. Het werk gaat ook over de gevolgen van dat gemis: de ontheemding, de onthechting, de onbe grijpelijkheid ervan; het onbegrepene waarop geen uitleg komt. Ik eet een tijger is een boek voor kinde ren van rond de tien jaar, maar de the matiek is dezelfde als in de romans voor volwassenen. Niet dat Paula Gomes jonge lezertjes opzadelt met te zware kost. En helemaal niet dat ze op haar hurken gaat zitten om de oorlog, de bersiap, of de emigratie naar Nederland aan een nieuwe generatie uit te leggen. Nee, ze vertelt het eigentijdse verhaal van Mathijs, kind van gescheiden ouders, die met zijn Indische opa mee mag naar Indonesië om de reis na te reizen die opa en oma eens - bijna een halve eeuw geleden - samen gemaakt hebben. Opa hoopt zijn gelukkige tijd met oma Gracie te kunnen herbeleven en zo zijn heim wee te stillen. En Mathijs hoopt dat opa op reis wel wil vertellen waarom zijn va der is weggegaan. Zowel opa als Mathijs ervaren door de reis dat sommig verlan gen niet te stillen is, dat sommige wen sen nu eenmaal niet uitkomen, ook al spreek je ze niet uit. Want vroeger be staat niet meer, voor opa niet en ook niet voor Mathijs: Gracie is dood en papa komt niet meer terug. Waarom? "Er gebeuren dingen en we weten niet waarom". Toch is de Tijger geen somber boek. Mijn kind van 10 genoot enorm van Mat hijs' reis en had mét Mathijs met opa hoopjes lol. En bovendien is Indonesië een land dat - in Paula Gomes' optiek - toch wel een paar antwoorden in petto heeft, al zijn die dan niet van de soort waarop Mathijs (of opa) had gehoopt. Zo leert Mathijs (het verhaal van) de gogor kennen, de aap die door de an dere apen is aangewezen als offerdier voor de tijger. De slimme gogor weet de tijger steeds weer te ontvluchten maar hij vereenzaamt, want terug gaan naar de groep kan hij ook niet. Mathijs hoort ook over de eenzame vis ser van het Toba-meer. En aan de voet van de Tangkuban Perahu vertelt opa het verhaal van prinses Dayang Sombi die de goden gehoor zaamt, haar man verliest en haar zoon van zich af moet stoten. Waarom? Is het waar? Niemand weet het. En toch wordt het verteld. Toch ge beurt het. Offers voor de goden of voor de tijger. Maar niet noodzakelijk slacht offers! De vulkaan spuwt vuur al is hij geen mens meer; de visser zoekt, al heeft hij verdriet en gogor overleeft, al is dat bui ten de groep die hem verstoten heeft. De verhalen maken Mathijs verdrietig maar ze troosten hem ook. Aan het eind van de reis weten Mathijs en opa: een tijger kun je niet opeten, dat is groot spraak. Maar je kunt wel aan hem ont snappen. Ik eet een tijger is geschreven door een bijzondere Indische auteur. In een bij- "Story of The Crazy Rockers, from the original mastertapes", is een CD voor de ware Indo-Rock freak en de Crazy Rockers fans. Alle bekende nummers (o.a. Carioca, Giddy Up, Highschool Blues) van deze band staan er op en zijn voorlopig aan de vergetelheid ontrukt. De CD is te bestellen door overmaking van 39,95 plus 3,25 porto op postbankrekeningnr 15 69 279 tnv Ligt- voet Grammofoonplaten, Kopermolen 42, 23 17 PB Leiden o.v.v. "CD Crazy Rockers". Twee dingen naar aanleiding van deze CD. Ten eerste: Indo-Rock was Indo- Rock. Een tijdperk. Een sfeer. Een stijl. Wie dat alles heeft meegemaakt, zal deze muziek altijd blijven koesteren. Vanwege de herinnering, de jeugd. De kwaliteit van de muziek is zeker niet pri mair en zo zou het eigenlijk moeten blij ven. Echter, je ontkomt er toch niet he lemaal aan om een moderne geluids drager als een CD ook objectief te be luisteren en dan kan het zijn dat je in alle EDY SERIESE Ik eet een tijger door Paula Gomes, uitgeverij Leopold Amster dam, 1992, 92 pag., pb, 24,90. Verkrijgbaar bij boekhandel Moesson. eerlijkheid moet zeggen dat de muziek soms weinig voorstelt. En dat omtrent de kwaliteiten van de muzikanten meer Dichtung dan Wahrheit bestaat. En die constatering is dan het nadeel van releases op CD. Maar aan de andere kant: er zijn nummers uit die tijd die het bepaald wèl verdienen om nog heel lang beluisterd te worden. Ten tweede dan, maar dit is een beetje flauw: het circuit van de handel in de ori ginele singles van Indo-bands begint door de releases op CD danig te wankelen. Het blijft aardig om als verzamelaar een 'eerste druk' te pakken te krijgen, maar de noodzaak om grof geld neer te moe ten tellen voor een bepaald nummer komt gelukkig steeds meer te vervallen. R.B. The Crazy Rockers; linksvoor Eddy Chatelin, (foto uit "Rockin' Ramona) 37

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 37