EEN STILLE WERKER In 1958 schreef Henk Rath uit Tilburg een brief naar de plaatselijke afde ling van de Katholieke Volkspartij, waarin hij verzocht om een gesprek over zijn Indisch pensioen. Dat hij die brief had geschreven, was omdat ook toen Indische mensen politici vroegen om hun belangen te behartigen. En Henk Rath was overtuigd katholiek en meende in de KV.P. zijn poli tieke thuis te hebben. Dat bleek een misvatting te zijn. Op 6 maart ont ving hij het antwoord op zijn brief van de plaatselijke KVP-voorzitter en het is "aardig" om delen daaruit hier te citeren Als ik een vergelijking wil maken, moet ik uitgaan van Uw omstandigheden voorheen. En dan staat een ding vast, dat U zonder meer van slechter naar beter bent gekomen. Uit een land waar U niet meer wilde leven, bent U naar het land van vader gegaan. Van een betrekking bij de fa. v.Leeuwarden in een steeds onrus tiger land, bent U naar de Basis in Gilze gegaan in een land waar recht en orde is, en ook een eerlijke poging gedaan wordt lusten en lasten van dit leven onder de burgers met rechtvaardigheid te verde len. De angst van en om Uw gezin heeft plaats gemaakt voor het rustig wonen en verkeren met mensen die meestal wel vriendelijk willen zijn en behulpzaam. Voor deze veranderingen hebt U per soonlijke offers moeten brengen. Maar voor zo ver die financieel zijn vast te stellen zijn de offers die de Nederlandse burger voor U heeft gebracht veel gro ter. Voor U werd namelijk betaald (U en Uw gezin) door de Nederlandse staat een bedrag van 9727,38. Hiervan moet U, als ik goed ben ingelicht, maximaal 2.295,- terugbetalen.... maar in termijnen van twee gulden per maand, zodat U daar circa duizend maanden over kunt doen, dat wil zeggen dat U dat nooit ge heel zult kunnen doen, in verste verte zelfs niet. Daarbij komt nog dat te zijner tijd toch wel een streep door die reke ning gehaald zal moeten worden, want het incasseren van die twee gulden, gaat praktisch op aan alle soorten administratiekosten, want het loopt over een heel stel schijven en dus zal men er wel mee ophouden, over vijf of over tien jaar. U zult, als het over tien jaar is, dan van het hele bedrag dat voor U betaald namelijk bijna tienduizend gulden totaal 240 gulden terug hebben betaald. Met de rentestand van 1955, de tijd waarop het geld beschikbaar werd gesteld, zoudt U in die tien jaar 4.000 gulden rente heb ben moeten betalen, als het geld geleend was, in feite hebt U dan maar 240 be taald. Ik weet wel, het is geen schenking, maar ik kan U wel vertellen dat er millioenen mensen in Nederland zijn die elke schenking willen ruilen voor een dergelijk afbetalingsstelsel. Nee het is geen schenking, het is veel beter dan dat. En daarom, ben ik ervan overtuigd dat de Nederlandse belastingbetaler, naast het door U gebrachte persoonlijke offer, alles, maar dan ook alles gedaan heeft wat redelijker wijze gedaan kon worden om 1U een nieuw "vaderland" te geven, 2. U en vrijwel alle Nederlands- Indonesische vluchtelingen e.d. in hun nood tegemoet te komen" Henk Rath was niet blij met dit ant woord en liet dit de plaatselijke partij bons ook weten. Ontmoedigd was hij echter niet, integendeel. Hij ging gewoon zélf zijn belangen behartigen en vooral ook die van andere Indische mensen in zijn omgeving. Zoals dat ging in de jaren vijftig: Indische mensen ontmoetten el kaar en vertelden over hun moeilijkhe den. Geen geld voor schoolboeken, pen sioenen, eenzaamheid, taal enz. En Henk Rath is een mens die dat sociale in en over zich heeft, waardoor anderen ver trouwen in hem stellen. Vertrouwen dat niet werd beschaamd, want thuis toog Henk aan het werk. Hij schreef brieven en verzoekschriften, hij pleegde tele foontjes. Hij trok er met de fiets op uit om mensen te bezoeken, hij legde con tacten met instanties en kerken. Niet al tijd had dat alles resultaat, maar soms wel. Dan kon hij een familie geld geven voor schoolboeken, dan kwam er een ruimere woning, dan kwam er bezoek. Dat sociale had Henk Rath in Indië al. Met name op het gebied van kruiden was hij erg actief. Door zijn werk als tuinemployé op een onderneming en door het lezen van allerlei boeken kreeg hij steeds meer kennis van kruiden en hun toepassingen. Die kennis kwam vooral ook van pas in en vlak na de oor log toen medicijnen schaars waren. Ve len, vooral onder de Indonesische bevol king, heeft Henk Rath kunnen helpen. Dat helpen deed hij ook in de jaren na de soevereiniteitsoverdracht toen veel Indische mensen die in Indonesië waren gebleven maatschappelijk afgleden en be hoeftig werden. Henk werkte toen bij de Nederlandse Militaire Missie en in zijn vrije tijd zamelde hij geld en goede ren in om die onder de ar men te verde len. Op I januari 1954 werd Henk Rath ge arresteerd we gens ver meende activi teiten tegen de Indonesische staat. Dat was in de tijd van de processen tegen Jungschlager, Schmidt en anderen. Twee jaren heeft hij vastgezeten. Zijn vrouw en kinderen waren inmiddels naar Ne derland vertrokken en daarheen volgde hij hen in 1955. Tilburg werd zijn woon plaats en daar ontmoette hij andere Indische mensen. En op I september 1959 richtte Henk Rath samen met anderen de Ontspanningsvereniging voor Gerepatrieerden "De Trippelaars" op. Geen spannende naam voorwaar, maar wel een die gewoon aangaf wat de doel stelling was: het maken van tripjes om zodoende nieuwe ervaringen op te doen ter bevordering van de integratie en om de onderlinge band en saamhorigheid te versterken. De oprichters waren overi gens zo slim om de vereniging niet te be lasten met statuten en een bestuur. Dat alles zou toch maar leiden tot eindeloos gepraat in plaats van daden. Henk Rath werd gewoon aangewezen als dé man van de club en die verantwoordelijkheid heeft hij gedragen. Vele, vele malen heeft hij tripjes, reizen en bedevaarten georga niseerd en voor alle deelnemers zijn dat onvergetelijke dagen geworden. En nu, 1992, hoopt Henk Rath maar één ding: dat er een serieus iets of iemand zal ko men die "De Trippelaars" kan en wil overnemen. De vereniging bestaat nog steeds en het mag toch niet zo zijn dat deze vereniging straks met hem ter ziele gaat. Henk Rath werd op 10 mei 1917 in Piroe op Ambon geboren. Hij heeft een bewogen leven gehad. Als hij daarover vertelt, besef je hoezeer (Indische) jon geren in veel opzichten in Nederland ei genlijk alleen maar in de watten hebben gelegen en nog steeds liggen. Het voorgaande is niet het verhaal van Henk Rath, maar slechts een schets van een eenvoudig man met een hart voor zijn medemensen. Een Indischman in de provincie, een stille WERKER. RALPH BOEKHOLT Henk Rath 9

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 1992 | | pagina 9