ONZICHTBAAR
BIJ DE VOORPLAAT (Foto: H. van Lawick van Pabst)
Hitte en stilte. Alleen een toerist is op dit middaguur actief
en schiet een plaatje voor thuis, opdat hij zich straks in dat
grijze en koude kikkerland via dit plaatje weer herinnert
hoe het hier was.
INDISCH
DOCUMENTATIE
CENTRUM
VERZAMELAAR
vraagt te koop:
STICHTING
HULP
AAN
LANDGENOTEN
INDONESIË
Denk aan uw landgenoten in Indonesië
voor wie het leven een grote zorg is.
Stichting
HALIN
Nassau Zuilensteinstraat 9
2596 CA DEN HAAG
Tel. 070 - 324 54 67
GIRO 308
De mensen op deze foto zijn onzicht
baar. Ze zijn er wel, in huis, slapend op
de balé-balé, moeder misschien nog in de
dapur bezig. Ze kunnen zichzelf zijn,
onopvallend, onzichtbaar voor de buiten
wereld.
Ooit zong iemand dat als hij een succes
vol man zou worden, hij onzichtbaar zou
willen zijn. Hij zou dan niet mee hoeven
te doen met alles wat bij succes hoorde.
Hij zou zichzelf kunnen blijven, stilletjes,
onopvallend, gewoon als ieder ander
mens. Een prachtige gedachte en het is
hem redelijk gelukt, misschien omdat hij
ook maar redelijk succesvol is geworden
en niet zoals hedendaagse supersterren
die miljoenen verdienen en voetbalsta
dions vol publiek over de hele wereld
trekken.
Een beetje succesvol willen we allemaal
wel zijn. Of we er nou in willen slagen
om een goede moeder voor onze kinde
ren te zijn, een manager van het bedrijf
of een lid van een voetbalelftal en mis
schien is ons streven wel om lekker en
goed Indisch te kunnen koken of om
mooie gedichten te kunnen schrijven.
Hoe succesvoller we zijn in het één, hoe
Het Indisch Wetenschappelijk
Instituut (tel. 070 - 354 55 01)
en het
Indisch Familie Archief
(tel. 070 - 351 26 02)
samen het
Het adres is Prins Mauritslaan 36;
2582 LS Den Haag en de opening
stijden zijn maandag t/m donder
dag van 0.930 - 14.00 uur. Boven
dien elke eerste zaterdag van de
maand van 10.00-12.00 uur.
moeilijker het wordt om op een ander
terrein ook te scoren. Een vrouw die
een goede moeder is voor de kinderen,
kan hopeloos zijn wat haar financiële uit
gaven voor het huishouden betreft. Een
man die succes in zijn baan heeft, kan
ongelukkig zijn op het terrein van de lief
de.
Waar we in uitblinken, daar kennen
mensen ons van. Dat is enerzijds leuk,
maar als we voor onszelf méér of eigen
lijk iets anders willen en dat kenbaar
maken, kijken mensen ons vreemd aan;
"Je hebt toch al een goede baan; je bent
toch al een goede moeder; je kunt toch
de sterren van de hemel koken, wat wil
je nog meer?"
Het valt niet mee om jezelf te zijn. Ga ik
bijvoorbeeld naar een tentoonstelling in
een museum dan ben ik redelijk onzicht
baar: ik ben zo maar een bezoeker, ik
maak deel uit van de tientallen of hon
derden geïnteresseerden in die tentoon
stelling. Maar kom ik in zo'n museum
iemand tegen die ik via Moesson ken,
dan ben ik voor die persoon iemand van
het tijdschrift Moesson. Kom ik toevallig
familie van me tegen dan ben ik een fami
lielid. In die gevallen ben ik niet langer
onzichtbaar en vervul ik de rol die men
sen van mij verwachten. Ik ben nog maar
deels mezelf: ik ben mezelf in de rol
waarin mensen mij kennen. Enerzijds wil
len we onszelf zijn door ons te kleden
zoals wij dat willen, door onze mening te
verkondigen en dus juist anders zijn dan
al die andere mensen; anderzijds willen
soms juist niet opvallen, willen we niet
dat men dingen van ons verwacht en wil
len we onzichtbaar zijn. Op straat, in een
winkel, kijken we expres een andere
kant uit als we niet met iemand gecon
fronteerd willen worden, als we iemand
willen ontwijken omdat we op dat
moment net geen zin hebben in een
praatje met die persoon. We willen dan
onzichtbaar zijn omdat een ontmoeting
op dat moment slecht uitkomt, want nie
mand kan continue klaar staan voor wie
dan ook. We roepen wel: 'als er iets is,
kom maar, je kunt bij mij altijd terecht',
maar stel dat iedereen tegen wie we dat
zeggen ook daadwerkelijk langs zou
komen of op zou bellen: geen moment
voor onszelf zouden we over houden.
Op vakantie in het buitenland is het ook
niet altijd mogelijk om onzichtbaar en
jezelf te zijn. Voor de inwoners van het
land ben je een toerist (uitgezonderd zij
die in sommige oorden worden aange
zien als behorend tot de autochtone
bevolking), toeristen hebben geld en
daarom ben je een potentiële klant voor
souvenirs, huur van een auto, scooter,
motorfiets, een boottrip en andere ple
zierigheden in het leven. Ook vergt het
enige oefening om onzichtbaar in de
natuur aanwezig te zijn en de rust niet te
verstoren want dieren hebben ons al
gauw in de gaten. Onzichtbaar zijn is dus
een hele kunst.
De toerist die deze foto heeft gemaakt is
onzichtbaar. Hooguit zijn reisgenoot was
bij het schieten van dit tafereel in zijn
nabijheid, maar als hij alleen op deze plek
was, dan was het hem gelukt om
onzichtbaar te zijn. Niemand had hem
gezien en hij kon zichzelf zijn. Op het
moment dat de camera klikte was hij
geen vader, oom, neef, broer, levens
partner, zoon, kleinzoon. Hij was geen
lid van een vereniging, geen vrijwilliger
bij een stichting, geen werknemer, geen
Moesson-abonnee, geen buurman. Hij
was een toerist, een bezoeker in het
land waar zijn voorouders vandaan kwa
men en een fotograaf zonder verplichtin
gen tegenover wie dan ook, onzichtbaar,
anoniem en waarschijnlijk erg gelukkig.
MADELEINE GABELER
beelden, maskers, schilden,
textiel uit Nw. Guinea,
Borneo, Celebes en
Molukken.
F.J. Faber: tel. 020 - 627 94 22.
2
