HELIOTROOP - Zonnewende - Heliotropium.
Familie: Boraginaceae Ruwbladigen.
Heliotroop is een hal/heestertje afkomstig uit tropisch Amerika.
Er zijn ca. 250 verschillende soorten. Ze zijn ontstaan uit allerlei
variëteiten van de oorspronkelijke plant.
In de tropen en subtropen is Heliotroop een overblijvende plant.
In Indonesië groeien verschillende soorten, meestal in de bergen.
26
De wetenschappelijke naam Heliotropi
um is afgeleid van het Griekse woord
'helios' zon en 'trepein' wenden
of keren. De Heliotroop keert haar
bladeren en bloemen naar de zon.
Het geslacht Heliotropium wordt ook
wel eens tot een afzonderlijke familie
gerekend, nl. Heliotropiaceae.
De stengels van de Heliotroop zijn
rond en donkerpaars van kleur en be
dekt met witte donshaartjes. De don
kergroene fluweelzachte bladeren
staan afwisselend aan de stengel. Ze
zijn lancetvormig, iets gerimpeld en vrij
spits. Van onderen is het blad dofgroen
met duidelijke nerven. Het kort-
gesteelde blad is 7 cm lang en 3 cm
breed.
De bloempjes zijn donkerpaars, lila,
helder blauw of witachtig van kleur,
heel klein, 3 tot 5 mm. Ze ruiken
heerlijk naar vanille. Verschillende
hybriden hebben geen of weinig geur
meer. De bloemkroon is vijftallig en
vergroeidbladig en is tweemaal zo
groot als de kelk. De bloemen staan in
trossen of schichten dicht opeen.
Schichten wil zeggen in rijen naast el
kaar, afwisselend naar rechts en naar
links gekeerd. Aan de top zijn de
schichten opgerold. Bij het open gaan
van de bloemen ontrollen ze zich en
worden helemaal recht. De tweeslach
tige bloemen bezitten 5 meeldraden.
De stamper bestaat uit een bovenstan-
dig 4-delig vruchtbeginsel. De planten
bloeien zeer rijk. De vruchtjes zijn hele
kleine viernotige splitvruchtjes.
Er zijn laagblijvende soorten van 30 cm
hoog en soorten die tweeënhalve me
ter hoog kunnen worden; ook kunnen
er kroonboompjes van gekweekt wor
den, o.a. te zien in De Efteling.
Heliotroopplanten kunnen meer dan
40 jaar worden. In de Koninklijke tui
nen te Brussel, die één week per jaar
voor het publiek open zijn, groeien
heel hoge Heliotropen in lange serres.
De bloemen zijn flets lila en de verhou-
te stammetjes zijn zo dik als een pols.
De takken zijn buigzaam en slap, het
lijken wel klimplanten en ze zijn prach
tig om te zien.
Op de Antillen en in Suriname is het
een veel voorkomende plant (Heliotro
pium Indicum). Deze heeft slappe ei
vormige bladeren van I 5 cm lang. De
bloempjes zijn lichtpaars, de hele plant
is behaard. Men noemt de Heliotroop
'Kaka kan kan'. Het is daar een ma
gisch krachtig kruid (bakra - opo) en is
bekend om haar toverkracht. Het
schijnt te helpen om een examen goed
af te leggen; het brengt geluk.
In Brazilië is Heliotroop een bekend
volksgeneesmiddel. Thee getrokken uit
de bladeren helpt de urinelozing te be
vorderen. Het is een middel tegen astma
en bronchitis en tegen blaasontsteking.
Het blad wordt gebruikt op zweren.
Heliotropium Peruvianum komt uit
Peru en Chili.
Heliotropium Corymbosum is heester
achtig en kan 2 meter hoog worden.
Heliotropium Europaeum groeit in
Midden- en Zuid-Europa en is een
kruidachtige plant met afgeronde
bladeren.
Heliotropium Gruppen Koningin is
bestand tegen regen.
Heliotropium Marine is een laagblijven
de soort met donkerpaarse bloemen.
Heliotropium Bleu Bonnet heeft grote
donkere paarse bloemen en wordt ca.
60 cm hoog.
Heliotropium Arboréscens: arbor is
Latijn voor boom en arboréscens bete
kent 'op een boom gelijkend'. Deze
heester krijgt op oudere leeftijd een
houten stam en kan enkele meters
hoog worden. Het blad is vrij spits en
de fletsblauwe bloemen geuren sterk.
Tuin-Heliotroop