Tot slot
Herdenkings-enveloppen
in vier-kleuren druk.
OPHEFFING KNIL
26 JULI 1950
HERDENKING
15 AUGUSTUS 1993
te 's-GRAVENHAGE
Reünie te "Bronbeek" v/d
GADJA-MERAH
3 JUNI 1993 TE ARNHEM
hadden ze ook geen maatschappelijk wer
kers genoeg. Laat staan dat ze met cultuur
rekening konden houden. Het was al moei
lijk genoeg om ze te huisvesten, te eten en
te drinken, om het reilen en zeilen bij te
houden. Je kon onmogelijk rekening houden
met cultuur. Wat nu gebeurt: je houdt met
alles rekening. Forget it."
My Blue Heaven
Deze speelfilm vertelt het verhaal van
het Indische gezin Benoit dat een Indisch
restaurant begint en daardoor in conflict
komt met een aantal Hollanders. In ver
schillende recensies is waardering
getoond voor de "warmte" in deze eer
ste "Indische" speelfilm en voor de
prestaties van de Indische spelers.
Daarnaast was er veel kritiek op de
onwaarschijnlijke afloop, op alle mogelij
ke details en vooral op het geschetste
beeld van "de" Hollanders. L.M.
Schipper schreef bijvoorbeeld in
Moesson jg. 35 nr. 12: "Meer fundamen
teel is echter mijn kritiek op de visie van de
regisseur, de heer Ronald Beer, op de
Hollandse gemeenschap. Onbeschoft, hand
tastelijk, gewelddadig, zelfs moordzuchtig,
racistisch en heftig discriminerend tegenover
de Indische gemeenschap in Nederland, in
de figuur van de familie Benoit. Dat beeld is
vals. Niet omdat er geen Indische mensen
zijn geweest, die in Nederland wel eens, en
soms zelfs vaak en schrijnend, geconfron
teerd zijn geweest met onbeschofte voor
oordelen, afwijzingen en neerbuigend
gedrag. De film suggereert echter dat zon
houding bij de Hollandse bevolking gemeen
goed was. Dat is onjuist, misleidend en doet
geen recht aan deze bevolkingsgroep.
Sterker nog: Deze voorstelling van zaken
getuigt van discriminatie en racisme en dat
mag de heer Beer worden verweten." In dit
verband is het interessant dat vooraf
gaande aan de televisievertoning van My
Blue Heaven op 30 december 1992 op
het scherm de tekst "NCRV cyclus
racisme" verscheen; zonder verdere uit
leg.
Schippers reactie is begrijpelijk als je
ervan uitgaat dat Beer heeft geprobeerd
realistisch te zijn, ofwel: de historische
werkelijkheid objectief te verbeelden.
Maar heeft hij dat wel geprobeerd? Je
kunt het ook anders bekijken. In decem
ber 1992 stond in VARA-TV-Magazine:
"My Blue Heaven is een komedie voor het
hele gezin."
Een minder ondoordachte interpretatie
is van J. Roodnat (NRC/Handelsblad, 20
december 1990): "In My Blue Heaven zijn
de meeste Hollanders als karikaturen neer
gezet: de film vertegenwoordigt het point of
view van de net aangekomen Indo's en van
hen valt geen gevoel voor nuance te ver
wachten. Komen zij in een café dan zien zij
zich omringd door zwaar ademende, zwe
tende, handtastelijke drankorgels en dweile-
rige blondines op leeftijd. Een bovenmeester
is een potsierlijke kwal, een buurvrouw een
glurend wijf in een peignoir met een bespot
telijk schoothondje., en iedereen weet wel
een 'mop' met racistische strekking.
Roland Beer verlaat spoedig het realisme
dat werd ingezet met het Polygoonjournaal
voor smakelijk melodrama dat, uiteraard,
culmineert in gevecht en gevrij. Beer houdt
zich aan de conventies van dat genre, zijn
cameraman ook en de componist van zijn
filmmuziek ook."
Als je de film zó bekijkt, dan kan een
leraar zijn leerlingen een aantal van
genoemde vaardigheden laten beoefe
nen, bijvoorbeeld op de volgende
manier:
Opdracht. Hieronder staan gesprekken
uit het begin van My Blue Heaven.
a. Door welke opvattingen, waarden en
belangen laten de Indische mensen zich
leiden?
b. Door welke de Hollanders?
c. Bedenk van elke scène welke dingen
volgens jou feiten (waarvan we aanne
men dat ze echt zijn gebeurd) zijn:
d. en welke dingen meningen.
e. De filmmaker geeft een weinig realis
tisch beeld van Hollanders. Bedenk een
reden waarom.
Gesprek I:
Pensionhoudster: "Zo, u zult zich
natuurlijk moeten aanpassen, dat snapt u.
En dat is dan de badkamer. Ook voor
hier gelden een paar regels: Baden, I x
per week en niet langer dan 20 minu
ten."
Meisje: "Maar in Indië zijn we gewend
om 2 x per dag te baden."
Pensionhoudster: "Zoals ik al zei, wij zijn
hier niet in Indië en als het u niet bevalt
moet u maar teruggaan."
Gesprek 2:
Bovenmeester: "Hij heeft in Indië op
school gezeten. Wat kan je nou leren op
een kampongschool? Rijst stampen, pijlen
snijden. In mijn tijd leerden die Inlanders
tenminste wat. Tegenwoordig weten ze
niet eens meer waar Munnikenburen
ligt."
Zoontje Benoit: "Dat ligt in Friesland,
meneer."
Gesprek 3:
Vader Benoit: "Mogen wij een biertje en
een paaitje, alstublieft?"Caféhouder:
"Wat is dat voor taal?"
Vader Benoit (wijzend): "Dat is een
paaitje."
Caféhouder: "Dat is jenever. Nou zeg
dan: je-ne-ver!"
Zoon Benoit: "Waarom zeg je nou niet
jenever, pa? Wij zijn in Holland. We
moeten Hollands worden."
Vader Benoit: "Word jij maar Hollands,
jongen. Ik blijf Indisch."
Gesprek 4:
Cafébezoeker I"Sinds wanneer schenk
jij aan ploppers?"
Cafébezoeker 2: "Wat zijn ploppers?"
Cafébezoeker I"Dat bruine tuig
natuurlijk, kuttekop!"
Zoon van caféhouder: "Ik zie geen bruin
tuig."
Door een aantal eerder door mij behan
delde oorzaken (Moesson jg. 36 nr. 3
t/m 6) krijgen Indische Nederlanders nog
steeds niet zo heel veel aandacht in het
onderwijs. Ik hoop dat mijn artikelen hun
weg vinden naar leraren en schoolboek
schrijvers die daaraan iets willen doen.
Misschien worden zij op een idee
gebracht als Moessonlezers een foto
kopie aan hun schoolgaande kinderen
meegeven. Intussen ga ik door met het
signaleren van alles wat bruikbaar is om
Indische Nederlanders als thema in het
onderwijs te behandelen.
en
en
Alle uitgaven met speciale frankering
en PTT stempel.
Prijs per serie van 2 env. 8,50 de
3 serie's met GRATIS Carnet 25,-.
Te bestellen via giro 5232808
tnv F. Noordsij,
Amersfoort
Ariaweg 82, 3816 H.L.
27
