XOTUS heeft weer een plekje.
Zo komt u bij XOTUS:
U bent weer welkom bij XOTUS voor al uw Indische
produkten. Weer volop verse bayem, kemangi, lom
bok, etc.
Nu nog meer planten maar natuurlijk in ieder geval de
melati, de pandan, de banaan, kemangi, kembang
sepatu, etc.
En een kopje koffie drinken en wat eten kan er natuur
lijk ook weer!
Nu nog makkelijker te vinden dan vroeger, volg de
routebeschrijving op bijgaande kaartje.
Met het openbaar vervoer:
Buslijn 132 vanaf Den Haag Centraal of Delft NS-station, uitstappen halte
Middelweg.
Met eigen vervoer:
A 13 afrit Delft-Noord/Nootdorp, richting Nootdorp volgen tot juist voorbij
Sportpark Brasserskade, dan rechtsaf de Middelweg, na 400 m rechts:
XOTUS Delft
Middelweg 1
Delft
015 - 146667
Postadres
XOTUS b.v.
Postbus 139
1630 AC Nootdorp
aandacht te vestigen op de achtergestel
de positie van de kleine bung, in de
hoop dat daarin verbetering zou komen.
Zijn toneelstukken moesten een bood
schap bevatten, of zelfs de toeschou
wers (direct) aansporen tot daden:
Ik heb het (tooneel) lief, om zijn lessen van
wijsheid, als het mij opwekt tot goeddoen of
tot een opstand tegen het kwaad.
Opmerkelijk is de laatste uitspraak:
Ik heb het (tooneel) lief, omdat het door
zijn hoogere gedachten vertrouwd maakt
met den Dood, en hem mij voorstelt niet als
een vijand, maar als een vriend.
Zo schemert er toch af en toe iets per
soonlijks door de aforismen.
Verschillende keren schrijft Victor Ido
over ouderdom en dood, zaken waar
hij, gezien zijn leeftijd, waarschijnlijk vaak
mee bezig was. Zo schrijft hij bijvoor
beeld:
De grootste vijand van den Mensch is niet
de dood, wel de ouderdom; den dood zou
hij nog kunnen braveeren en overwinnen,
maar tegenover de vernederingen en afta-
kelingen van den ouderdom staat hij mach
teloos.
Victor Ido, Hans van de Wall; de man
die Indië literatuur gegeven had, was
oud geworden. De aforismen die hij nog
schreef, waren misschien overpeinzin
gen, maar om eerlijk te zijn kunnen ze
mij niet echt boeien. Ze klinken oud en
moe, vergeleken met het prachtige werk
dat Victor Ido in Indië schreef. Dat
werk, vol romantiek en hartstocht, zegt
mij meer dan de aforismen die hij waar
schijnlijk toch vooral schreef om wat
geld te verdienen. Maar om het schriftje
met aforismen was het allemaal begon
nen. Het laat voor mij zien hoe een
Indische schrijver oud wordt en naar
Europa gaat. Wat hij daar nog schrijft,
heeft niet meer de warmte en glans van
zijn geboorteland.
Natuurlijk ben ik op zoek gegaan naar
het tijdschrift Het Tooneel. Ik wilde
zien hoe zijn aforismen daar stonden
tussen de stukken van zijn veel jongere,
Vlaamse collega's. Ook vroeg ik mij af of
er misschien nog méér was, of Victor
Ido nog andere dingen voor Het
Tooneel had geschreven. Maar ik heb
het niet gevonden, waarschijnlijk is het
tijdschrift in Nederland niet aanwezig.
Als ik nog eens in de buurt kom, zal ik
naar het Vlaams Theaterinstituut in
Antwerpen gaan. Waarschijnlijk zijn de
tijdschriften daar wel te vinden.
Het werk van Victor Ido staat de laatste
tijd weer meer in de belangstelling.
Reggie Baay, redactielid van het tijd
schrift Indische Letteren, sprak
onlangs tijdens een lezingenmiddag van
dat tijdschrift over het werk van Victor
Ido. Reggie Baay bereidt een dissertatie
voor over Victor Ido.
Literatuur
- Reggie Baay, 'Prinsen en Paupers: de sociaal-
economische situatie van de Indo-Europeanen
rond de eeuwwisseling aan de hand van enke
le journalistieke en literaire bronnen', in: Wim
Willems (red.), Bronnen van kennis over
Indische Nederlanders (Leiden 1991p. 45-59.
- Reggie Baay, 'Hans van de Wall (Victor Ido)
en het toneel in Indië rond de eeuwwisseling',
in: Indische letteren 8 (1993), nr. I (mrt.), p.
35-47.
RECTIFICATIE: Niet de moeder van Betsy Assé, maar de moeder van Hans van
de Wall (Ida van de Wall-Damwijk), had contact met de geesten. Zij deed geen
séances of iets dergelijks, maar raakte soms in trance, waardoor zij bijvoorbeeld
kon vertellen wie er in het graf in de tuin lag.
XOTl S
Afrit Delft Noord
Nootdorp
37
