dragonderlijfwacht van de Soesoehoenan van Soerakarta.
Hierdoor knoopt hij banden aan met het Solose hof en
wordt landhuurder van de Soenan. Zijn zoon Johannes
Augustinus is de grootste Europese landhuurder van de
Vorstenlanden. Op Ampel, gelegen tussen Bojolali en
Salatiga, dat hij tot grote bloei weet te brengen, wordt voor
al koffie verbouwd. Tussen Dezentjé en de opgezetenen van
Ampel, aan wier welzijn hij zich veel gelegen liet liggen,
bestaat een hechte band.
Zijn vierde echtgenote is Raden Ajoe Tjondro Koesoemo,
een prinses uit de Solose kraton. Mede dank zij Dezentjé's
invloed aan het hof blijft de Soenan in de Java-oorlog trouw
aan het gouvernement. In deze oorlog steunt Dezentjé het
gouvernement met een door hem opgericht corps. Door
huwelijken is de familie Dezentjé geparenteerd aan andere
bekende families in de Vorstenlanden: Weener, Deux, Engel,
Doppert, Weijnschenk, Dom, Clifford Cocq van Breugel,
Portier.
1848
Herziening van de Nederlandse grondwet in liberale zin.
Aanzienlijke vergroting medezeggenschap van de volksverte
genwoordiging in koloniale aangelegenheden. Opperbestuur
over de koloniën niet meer bij uitsluiting bij de koning, algeme
ne reglementen op het beleid in de koloniën moeten bij de wet
worden vastgesteld.
Op 22 mei 1848 had in Batavia het zg. 'Harmonie oproer'
plaats, een bijeenkomst van Indo-Europeanen en in Indië gebo
ren Nederlanders in de sociëteit De Harmonie. Gevraagd
werd om intrekking van het 'Delfts prerogatief, een door
minister van koloniën Baud uitgevaardigde maatregel, waarbij
de hogere rangen bij de Indische bestuursdienst alleen voor
afgestudeerden van de Indische Academie in Delft openston
den. Bijeenkomst zonder incidenten, geen werkelijk oproer.
1862-1866
Fransen van de Putte, minister van koloniën. Tal van belangrij
ke maatregelen voor de ontwikkeling van Indië: afschaffing van
verplichte levering van kruidnagelen en muskaatnoten (1863),
verbetering van toestanden bij de gedwongen suikercultuur
(1863), Indische comptabiliteitswet, waardoor de Indische
begroting voortaan bij de wet wordt vastgesteld (1864),
Indische tariefwet (1865), afschaffing van de gedwongen cultu
res van indigo, thee, tabak en kaneel en van de (zeer zware)
blandongdiensten (diensten in de gouvernements djatibossen)
(1865-1866), afschaffing cultuurprocenten, moderne organisa
tie van de posterijen (1862), regeling opleiding Indische ambte
naren, concessie spoorlijn Batavia-Buitenzorg.
1869
Opening van het Suez-kanaal brengt snellere verbinding met
Europa.
1870
Minister De Waal van koloniën brengt de Suikerwet en de
Agrarische Wet tot stand. Geleidelijke afschaffing van de
gedwongen suikercultuur maakt in 1892 plaats voor geheel
vrije cultuur. Ook gedwongen koffiecultuur geleidelijk afge
schaft, in 1915 laatste restant (het Preanger-stelsel) verdwe
nen. Einde van het Cultuurstelsel, na 1877 geen batig slot
meer. Agrarische Wet: bezitsrecht op de grond van de
inheemse bevolking beschermd, verbod van vervreemding aan
niet-inheemsen, wel verhuur en erfpacht van woeste gronden
aan Europese ondernemers voor niet langer dan 75 jaar.
1851-1856
Duymaer van Twist G.G.
Verlichting van de lasten van
de inheemse bevolking door
afschaffing van de pasar- en
warongbelasting.
1858
Siak-traktaat. Het sultanaat
Siak Sri Indrapoera erkent de
Nederlandse soevereiniteit
waardoor Oost-Sumatra
onder Nederlands oppergezag
komt.
I860
De eerste middelbare school
in Indië wordt opgericht:
Gymnasium Koning Willem III
(K.W.III) in Batavia
Afschaffing van de slavernij.
Het residentshuis in Serang, waarin de resident Brest van Kempen woonde, de directe chef
van Multatuli, naar een tekening van Van de Velde uit 1836.
31
