GELEZEN.
A.E. Kawilarang
Officier in dienst
van de Republiek
Indonesië
OPROEP AAN ALLE
MOESSON-LEZERS EN
-ABONNEES IN DE U.K.
A.E. KAWILARANG
REPUBLIEK INDONESIË
afsluiten met een nader ingaan op zijn, in
de inleiding gemaakte bewering dat het
merendeel van de mensen, die de
Japanse bezetting hebben ervaren, vin
den dat de misdaden van Nippon onver
kort geschiedenis leerstof moeten zijn
voor de Japanse schooljeugd. Voor de
Indovidu hoeft het niet. Ook de misda
den van de Oost-Indische Compagnie in
Een oorspronkelijk in het Indonesisch
verschenen werkje bestaande uit mede
delingen welke zijn opgetekend door
Ramadhan KH is vijf jaar later (mei
1993) in het Nederlands verschenen.
In het boek, dat voor de helft is gewijd
aan de strijd tegen de Nederlanders na
de oorlog, treft men geen opzienbaren
de onthullingen aan. Toch is het in
zoverre best de moeite van het lezen
waard en wel om tweeërlei redenen.
Allereerst omdat er een Indonesisch
patriot aan het woord is, die zich rond
uit en op geheel westerse wijze van den
ken en praten manifesteert. Een logische
zaak: Lex Kawilarang, telg uit een ge
slacht uit de Minahassa, is de zoon van
KNIL-luitenant-kolonel A.H.H. Kawila-
de Molukken - de Hongi tochten - hoe
ven van hem geen geschiedenisstof voor
de Nederlandse schooljeugd te zijn, net
zo min als de ellende van de Atjeh oor
log. Ook een uitleg van wat het cultuur
stelsel inhield hoeft niet in de geschie
denisboeken, ook niet hoeveel ellende
die belasting het inlandse volk heeft
bezorgd en hoeveel geld ermee voor de
rang die als Nederlands officier en
krijgsgevangene der Japanners in sep
tember 1944 om het leven kwam bij de
torpedering van het schip dat hem en
vele anderen naar elders afvoerde. En
verder is het zeker curieus om over
deze gewapende strijd tegen de Neder
landers iets te vernemen 'vanaf de ande
re kant van de heuvel'. Daarbij blijkt
nergens van haat tegen de Nederlan
ders, hoewel alles overigens vanuit de
denkwijze van de Republiek wordt beke
ken. Ook na de overdracht van de soe
vereiniteit: zowel de affaire (Andi Azis)
en nasleep daarvan in Makassar 1950)
als ook de verovering van de Zuid-
Molukken, later in 1950/1951. Dat
Kawilarang in Ambon tegen de RMS het
bevel voerde weet niet iedereen. De pas
opgerichte Indonesische krijgsmacht
(later TNI) had in de aanvang nog maar
nauwelijks ervaren oudere officieren.
Aangezien daarin toch voorzien moest
worden, kregen (onder meer) de gewe
zen Indonesische KNIL-officieren en
cadetten van de Bandoengse vooroor
logse officiersopleidingen (KMA en
CORO) alle kansen. Zo ook Kawilarang:
hij was na het behalen van het HBS-
diploma in Bandoeng eerst bij de CORO
geweest en toen als cadet op de
Bandoengse KMA opgenomen. Na de
capitulatie van 1942 ontvluchtte hij het
Japanse gevangenkamp. Ondanks het feit
dat de Kempetai hem een paar maal te
pakken kreeg, wist hij verder uit de han
den van de bezetter te blijven.
Na zijn optreden in Oost-lndonesië
kreeg Kawilarang eind 1950 als kolonel
het bevel over de in West-Java geleger
de Siliwangi-Divisie en moest toen de
opstandige Darul Islam bestrijden. Na
enige jaren nam zijn afkeer toe van het
bewind van president Soekarno; er
begon onrust te ontstaan in de strijd
krachten. In 1958 (hij is dan militair
attaché in Washington bij de ambassade
van Indonesië) verliet Kawilarang teleur
gesteld vrijwillig de militaire gelederen.
Hier eindigt het verhaal.
Bekend is dat hij nadien de zijde koos
van de separatistische beweging in
West-Sumatra en Noord-Celebes
(Permesta/PRRI). Ondanks deze openlij-
Nederlandse schatkist is verdiend.
Eén van de motieven van zijn - "van mij
hoeft het niet" - is, dat hij de kinderen
van foute ouders, hier en daar, niet wil
opzadelen met fouten van hun ouders.
Maar het belangrijkste motief is wel, dat
de geschiedenis de Indovidu geleerd
heeft, dat mensen niets leren van de
geschiedenis.
ke rebellie is hij na het verloop dezer
opstand weer in genade in Jakarta geac
cepteerd, wegens zijn grote verdiensten
voordien. Wel moest hij verder zijn
loopbaan in het particuliere voortzetten.
Hij komt nog geregeld In Nederland en
heeft dan goede contacten met zijn
Nederlandse ex-klasgenoten van de
Bandoengse HBS,CORO en KMA.
Om eerder aangehaalde redenen is het
boek zeker interessant. Veel details zou
den best weggelaten kunnen worden.
Maar het is opgewekt en 'fris' geschre
ven, iets wat men niet al te vaak vindt in
de Indonesische literatuur. De lezer kan
er geheel mee akkoord gaan dat Kawila
rang de kant van de Republiek koos; zo
meende hij zijn vaderland in de nieuwe
omstandigheden het best te kunnen
dienen. Was er geen oorlog geweest,
dan was ook hij officier in het KNIL
geweest; ook dan zou hij het land goed
hebben gediend. Zo eenvoudig ligt dat.
Het is een paperback in klein formaat
geworden, 249 pagina's, soms wat frag
mentarisch.Een twintigtal foto's en
enkele niet altijd duidelijke schetsen.
C.A. HESHUSIUS
A.E. Kawilarang
Officier in dienst van de Republiek
Indonesië
249 pag- pb - prijs f 32,50
Met alle abonnees, lezers en medele
zers van Moesson zou ik graag in
contact willen komen! Misschien is
het mogelijk om 'Club Moesson U.K.'
te vormen.
Reacties graag naar: Adriaan Blocks, 6
Westbury Drive, MARPLE, Cheshire
SK6 6EG. Tel. 061 427 3528. Fax: 061
449 0253.
(onder meer brigadecommandant van de Wostjavaanse
Slllwangl Divislo tijdens agresslo-l commandant
TTC Tapanull en Oost-Sumatra tijdens agressie-ll)
OFFICIER IN DIENST VAN DE
29
