Over Hollanders en Indische Nederlanders
OVER OORDELEN EN VOOROORDELEN,
VROEGER EN NU
De culturele invloed van de Indische gemeenschap heeft, door de tijd
heen, zijn uitwerking op Nederland niet gemist. Dit komt onder meer tot
uiting in de tv film 'Rockin'Ramona'waarvan de Tielman Brothers het
middelpunt vormen. De film en een daarop aansluitend commentaar
vormen de aanleiding voor deze korte beschouwing over de betekenis
van het persoonlijke contact tussen Indische jongeren en jonge
Hollanders, in de periode na 1945 en ver daarvoor.
(...)'Dat zijn Indo's, zegt mijn moeder',
waarna zinnen als deze volgen: 'wanneer
moeder 's avonds de keukenkast open
doet, roept ze: 'gatverdamme wat stinkt
het hier'. 'Buurvrouw', zegt ze de ande
re dag, 'wat ruikt het toch heerlijk bij u
in de keuken'. Een paar uur later komt
buurvrouw etenspannetjes langs bren
gen. Indisch eten. 'Dat had u nou niet
moeten doen', zegt mijn moeder, 'wat
zullen we smullen.' Maar als het donker
is geworden moet Henk de pannetjes
naar een tante brengen die wel van
Indisch eten houdt(...).
beien. En als het donker wordt komen
de gitaren te voorschijn en gaan we zin
gen
Het is duidelijk, de nestwarmte en onge
dwongenheid in dat gezin is wel een
grote tegenstelling met het strakke
bestaan thuis en de omgang met
Indische vriendjes maakt het leven
meteen een stuk prettiger.
En dan wordt de nieuwe leraar
Nederlands beschreven die op een dag
op school verscheen. Aan hem denkt hij
met meer gemengde gevoelens terug.
De leraar stelde zich als volgt voor:
(...)'lk heet Boon. Ik ben pas kort in
Nederland, ik ben zoals je ziet een Indo.
Ik schrijf ook artikelen en boeken en die
gaan allemaal over Indië. Het is het land
waar ik zo vreselijk van houd. Kom, we
gaan met de les beginnen, waar waren
jullie gebleven.' En voor ik het weet heb
ik een klap met een liniaal te pakken.
'Kop houden, jij', zegt Boon. Het is
nieuw voor mij, klappen op school. Maar
Boon kon wel vertellen. Hij bleek als
schrijversnaam Tjalie Robinson te heb
ben. De man van het blad Tong Tong,
de schrijver van onder andere Tjies(...).
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog
moeten heel wat Hollandse kinderen
vergelijkbare ervaringen hebben opge-
Willemse bewaart aan de Indo's uit zijn
omgeving over het algemeen goede her
inneringen. In de Amsterdamse tuinstad
Tjalie Robinson voor de klas
In de documentaire 'Rockin' Ramona',
wordt de opkomst en ondergang van de
zgn. Indorock in beeld gebracht. De
inhoudelijke beoordeling van de film laat
ik graag aan anderen over maar wat, los
van allerlei andere aspecten, vooral mijn
aandacht trok was de grote invloed die
dit genre op de muziekbeoefening in ons
land heeft gehad. En ook was ik geboeid
door wat VPRO-medewerker Henk
Willemse in de gids van deze omroep
schreef. Hij blikte terug op de tijd toen
mensen uit Indië in zijn leven versche
nen en hij in hun bandje mocht spelen.
De redactie van het blad had bij dit arti
kel als pakkende titel 'Kleine kaaskop
ontdekt Indisch-gasten' bedacht. Hoewel
niet meer dan een typering van de
opvattingen zoals die in een Nederlands
gezin bestonden, is het de vraag in hoe
verre deze destijds door andere 'kaas
koppen' werden gedeeld.
Het verhaal van Willemse gaat alsvolgt.
Nadat in 1946 familieleden uit Indië
overgekomen waren - 'dun, bleek, bib
berend en met veel te grote kleren aan'
- duurde het tot 1954 voordat de toen
veertienjarige Henk voor het eerst van
zijn leven donkere mensen ontmoette.
Het is al meteen raak:
Slotermeer kwamen destijds nogal wat
Indo's te wonen en daardoor is te ver
klaren waarom hij in zijn klas een van de
weinige blanke leerlingen was. Hoewel
verlegen van aard, kreeg hij in de kort
ste tijd talloze Indische vriendjes en
vriendinnetjes en hij schrijft:
(,..)Het is de tijd dat duizenden Indische
mensen naar Nederland komen.
Nederlanders die vaak Nederland nu
voor het eerst zien. Zelf mocht ik nooit
vriendjes mee naar huis nemen, mijn
moeder hield niet van vreemde drukte
makers in huis, en daarom zit ik nu elke
middag bij Indische mensen thuis. Vaak
staat een brommer op zijn kop op tafel
waaraan iemand zit te sleutelen. We
kletsen en kletsen, eten en eten, met
altijd Indische muziek op de grammo
foon. Het is er warm, want de vaders en
moeders zijn geen vaders en moeders:
ze horen bij ons, de kinderen. De
gesprekken gaan nergens over, zelfs niet
over Indië: ik leer de kunst van het bab-
35
