van een statenbond met Nederland.
Met beperkte middelen wordt getracht de defensie te verster
ken.
Tevens komt er steun van de Indische samenleving in de vorm
van bijdragen voor de voortzetting van de strijd door uitgewe
ken Nederlandse strijdkrachten in Engeland en aan het Spitfire
Fonds.
Eind 1942 begint de internering van Nederlandse vrouwen en
kinderen. Een groot deel van de Indo-Europese gemeenschap
blijft onder moeilijke omstandigheden buiten de kampen.
In de 7 december-rede van Koningin Wilhelmina wordt expli
ciet uitgesproken dat bij een Rijksconferentie na de oorlog de
overzeese Rijksdelen een gelijkberechtigde plaats zullen inne
men.
1941
Koningin Wilhelmina stelt een Rijksconferentie in het vooruit
zicht, die zich na de oorlog over de structuur van het
Koninkrijk zal beraden (10 mei).
De onderhandelingen met Japan worden afgebroken. De
Nederlandse delegatie o.l.v. Dr. Van Mook wijst de vergaande
Japanse eisen af (17 juni).
De Japanners bezetten steunpunten in het zuiden van Frans-
Indo- China (29 juli).
Luitenant-Generaal Berenschot, legercommandant, komt om
bij een vliegtuigongeluk (13 okt.) en wordt opgevolgd door Ter
Poorten.
De Japanse aanval op de Amerikaanse vloot in Pearl Harbor is
het begin van de oorlog in de Pacific (7 dec.).
Nederlandse regering verklaart Japan de oorlog.
1942
Dr. Van Mook wordt tot Luitenant-Gouverneur-Generaal
benoemd (I jan.).
Generaal Wavell wordt benoemd tot algemeen bevelhebber
van de geallieerde strijdkrachten op Java (3 jan.).
Het grootste deel van de buitengewesten wordt door Japanse
troepen bezet (jan.-febr.).
Singapore valt in Japanse handen (15 febr.).
Slag in de Javazee waarbij het grootste deel van het geallieerd
eskader, onder bevel van schout-bij-nacht K. Doorman ten
onder gaat (27-28 febr.).
Japanse landingen op Java (I maart); vliegveld Kalidjati valt in
Japanse handen (3 maart); een hevige strijd vindt plaats bij de
Tjiater-stelling bij Bandoeng.
De capitulatie van de Nederlands-Indische
strijdkrachten wordt op 8 maart te
Kalidjati getekend.
Op Sumatra, Borneo, Timor en Celebes
zetten eenheden van het KNIL de strijd
nog enige tijd voort.
Merauke (Z.O. Nieuw-Guinea) is het
enige gebied van Nederlands-lndië, waar
de Nederlandse vlag blijft wapperen.
Een groep hoge ambtenaren verlaat voor
de capitulatie Java, met als doel om in
Australië de Nederlandse belangen te
behartigen. Bij deze groep behoren o.a.
Luitenant-G.G. Van Mook, Van der Plas
en Soejono (later minister in Londen) van
de Raad van Indië en militairen onder wie
Spoor, de latere legercommandant.
De Nederlandse Binnenlands Bestuurs
ambtenaren worden geïnterneerd en ver
vangen door zowel Japanse militairen als
ambtenaren en Indonesiërs. De Volksraad
en alle andere vertegenwoordigende
lichamen worden opgeheven.
Het brute optreden van de Kempetai
neemt een aanvang.
1943
Medio 1943 is de internering van totok-bevolkingsgroep prak
tisch voltooid. Indië wordt opgenomen in de 'Groot-
Aziatische Welvaartssfeer', d.w.z. volledig ondergeschikt aan
de economische belangen van Japan.
Indonesische arbeidskrachten (Romusha's) worden geronseld.
Vele duizenden komen om bij de tewerkstelling binnen en bui
ten Indië.
Indonesiërs worden aangetrokken als hulpsoldaten van het
Japanse leger en politie.
De jeugd wordt georganiseerd naar Japans model.
Oprichting van de Poetera (Poesat Tenaga Rajat, centrum van
volkskracht) o.l.v. Soekarno (8 maart). Van de Japanse kant is
dit een tegemoetkoming aan het Indonesisch verlangen naar
een politieke organisatie.
Andere nationalistische leiders, o.a. Soetan Sjahrir distantiëren
zich van de Japanse bezetter.
De Japanse premier Tojo bezoekt Java (juli).
Instelling van vertegenwoordigende lichamen met aan de top
een Centrale Adviesraad wordt toegezegd; op enige hoge pos
ten worden Indonesiërs benoemd.
Oprichting van een Indonesisch vrijwilligersleger onder Japanse
leiding (okt.).
1944
Japanse premier Koiso belooft de Indonesische onafhankelijk
heid in de toekomst; de rood-witte vlag en het Indonesia Raya
worden toegestaan (sept.).
Oorlog neemt voor Japan een ongunstige wending: Hollandia
(Nieuw-Guinea) wordt als eerste bevrijd in april; Morotai
(sept.); Amerikaanse landing in de Filippijnen (nov.).
De ministers Weiter (Koloniën) en Van Kleffens (Buitenlandse Zaken) brengen in
april/mei 194 I vanuit Londen een bezoek aan Indië. Op de foto minister Weiter
(links zittend) met resident Tydeman van Preanger en Soendanese regenten.
Links staande Raden Ario Adipati Wiranata Koesoema, regent van Bandoeng.
31
