Pa van der Steur
1865- 1945
Beknopt résumé van zijn
leven en werk
Stichting Pa van der Steur
Postbank rek.nr. 16.60.60
ABN-AMRO rek.nr. 4567.19.784
MAARN
R. Hein
Geboren te Haarlem op 10 juli 1865 als
zoon van een arm en overtuigd
Zevendedagsbaptisten-echtpaar, maakt
Johannes van der Steur reeds vroeg ken
nis met sociale wantoestanden.
Het gezin telt nog negen andere kinde
ren, vier broers en vijf zusters en geldge
brek noopt de elfjarige Johan in 1876 de
schoolbanken te verlaten om als bakkers
hulpje het gezinsinkomen aan te vullen.
In zijn vrije tijd bezoekt hij de armen,
sticht later een Zondagsschool
in het kerkje aan de
Parklaan in Haarlem
en sluit zich dan als
leraar aan bij
middernacht
zending.
Uit hoofde
van dit
werk
komt de
jonge
Van der
Steur in
contact
met het
Kolo
niaal
Werfdepot
te
Harderwijk.
De specifieke
problematiek die
hij daar aantreft,
doet hem - amper 27
jaar oud - besluiten zijn
arbeidsveld te verleggen naar
Oost-lndië.
In september 1892 wordt hij gestatio
neerd in de garnizoensplaats Magelang
in Midden-Java. Daar vindt hij zijn ware
roeping: de verbetering van het lot van
ontelbare verweesde, verpauperde en
verlaten kinderen. Niet lang na aankomst
ontfermt hij zich over een viertal van deze
verschoppelingetjes, die hem al gauw
met "Pa" aanspreken.
Het viertal groeide uit tot tientallen.
Reeds in 1893 vraagt Van der Steur aan
zijn jongere, nog ongetrouwde zuster
Marie hem te komen helpen met de
omvang en verzorging van de wat oudere
weesmeisjes.
In 1907 - er bevinden zich dan zo'n 800
'Steurtjes' in het inmiddels door hem
opgerichte Gesticht Oranje Nassau -
trouwt Van der Steur met Anna Maria
Zwager. Hun huwelijk blijft kinderloos,
doch - wellicht juist daardoor - vinden de
wezen in Anna Maria gedurende 30 jaren
een liefdevolle en zachtaardige moeder.
Zij ontviel hun in 1936.
Op welke wijze het echtpaar Van der
Steur erin slaagde de zich nog steeds
gestaag uitbreidende Stichting Oranje
Nassau in stand te
houden met een officiële gouvernements
subsidie van f 100,- per maand,
is een raadsel!
De Japanse bezetter begon in de loop
van 1943 een potentieel gevaar te zien in
het grote aantal Steurtjes, waarvan de
ouderen zich in 1931 hadden verenigd in
een bond. Immers, onder hen bevonden
zich velen die zich inmiddels een goede
positie in de maatschappij hadden weten
te verwerven. Voorts bleef de onderlinge
band - met elkaar en met hun 'Pa' - zo
hecht en sterk, dat zij in Indië welhaast
tot een begrip werd van onderling hulpbe
toon. Eind 1943 wordt de 78-jarige en
Bedenk: geven is een gave.
bijna blinde grijsaard Van der Steur dan
ook gearresteerd.
Na enkele maanden in de strafgevange
nis van Magelang te hebben doorge
bracht, wordt hij gedeporteerd naar een
krijgsgevangenenkamp in Tjimahi. Nog
weer later transporteert men hem naar
een zgn. 'oudemannenkamp' te
Ambarawa, in de buurt van Magelang.
De man die tijdens zijn leven meer dan
zevenduizend verworpenen heeft ver
zorgd, gekleed en gevoed, sterft op 16
september 1945 op 80-jarige leeftijd in
Magelang temidden van zijn kinderen aan
hongeroedeem. Moge dit feit - wrang als
het is - al opmerkelijk zijn, nog
opmerkelijker is dat zijn werk,
na het wegvallen van deze
grote kindervriend, niet
ophield te bestaan.
Enkele jaren
nadat Pa van
der Steur
met zijn
werk in
Indië
was
begon
nen,
werd in
Neder
land een
Comité
van
Bijstand
opgericht ten
einde hem een
financieel draag
vlak te geven voor de
voortzetting en uitbrei
ding van dit werk. Dit comité
werd later de Stichting Pa van
der Steur in Nederland. Nog steeds
steunt deze stichting het werk in het
hedendaagse Indonesië dat Pa van der
Steur ooit in Indië begon en hoopt daarbij
op uw onmisbare steun.
22
