Brisbane calling
Meditations
from Florida
Brief uit Ocala IV
Het was in 1950 als ik het me goed herin
ner dat we in Surabaya de lang- aange
kondigde film te zien kregen van 'Jody en
het Hertejong' ofwel 'The Yearling'(een
yearling is een dier dat net een jaar oud
is). Jody was een twaalfjarige jongen die
met zijn ouders in de bossen woonde
(waar die bossen zich bevonden was
voor ons toen van minder belang) en die
een harde levensles moest leren en wel
dat voedsel voor de mens op de eerste
plaats komt en de rest volgt. En dat die
noodzaak, en zijn verlangen om een dier
te bezitten, in dit geval een hertje, hele
maal van hem alleen, niet altijd harmo
nisch samen gaan. De bossen in de film
waren gevuld met enorme bomen behan
gen met wat voor ons leek op kluwen
garen. Het leven voor Pa, Ma en Jody
Baxter in de film verschilde zo radicaal
met wat wij gewend waren. Naar onze
maatstaven waren deze mensen onmo
gelijk arm en het huis waarin ze woonden
was niet meer dan een hut. Onder de
indruk van het geheel kwamen we de
bioscoop uit. Jody had zijn les geleerd en
wij hadden hopelijk ook wat geleerd.
En toen? Toen verhuisden we naar
Central Florida, en kwam ik tot de ont
dekking dat we niet ver wonen van waar
Marjorie Kinnan Rawlings 25 jaren van
haar leven doorbracht in Cross Creek.
Marjorie is de schrijfster van 'The
Yearling'! Toen herlas ik het boek en
ineens zat ik er middenin. Ik kon het
zoveel beter waarderen want het verhaal
werd gefilmd in wat nu de Ocala National
Forest is. En nu moest ik er natuurlijk
zoveel mogelijk van weten. Ik kon me nu
zo goed voorstellen wat een afstanden
deze mensen aflegden als ze, zeg, een
bijl nodig hadden. Nu weet ik dat mensen
zoals de Baxters in de film, 'Crackers'
worden genoemd. Crackers zijn voorna
melijk van Engels- Schotse afkomst en
kwamen naar Florida afzakken vanuit
Georgia, en vestigden zich in de 'big
scrub' zoals National Forest toen
genoemd werd. Ze waren voornamelijk
landbouwers, kleine landbouwers, zou
den wij die uit Indië komen zeggen, die
als hoofdprodukt maïs verbouwden. De
maïs (corn) werd dan gemalen (cracked),
dat is waar de naam 'Crackers' vandaan
komt. Je kunt ze zeker arm noemen naar
onze maatstaven, maar de 'armoe' die
we in de film zagen is ook de pure een
voud waarin deze mensen leven en de
huizen die ze bewonen worden nu
beschreven als Cracker-architectuur, het
klimaat hier waardig. Vandaag de dag
zijn er nog mensen die dit leven leiden in
hele kleine plaatsjes waar buitenstaan
ders zelden komen.
Crackers leefden bijna helemaal van het
land. Er werd suikerriet geplant en gema
len, net zo primitief als bij ons toen op
Java. Als ze een ezel hadden dan werd
die gebruikt om het horizontale rad in
beweging te brengen, en was er geen
ezel dan liep of de huisvrouw of één van
de kinderen het rad rond te draaien. Er
werd op herten, eekhoorns en beren
gejaagd, en er werd gevist. Honing kwam
van de bijenkorven, wild of geteeld, en
zoals ik al eerder zei, het wordt nog zo
gedaan. Wat het huis betreft, vaak was
het opgetrokken uit boomstammen, en
had net als in Indië toen een galerij die
van het huis naar een aparte keuken
voert en een veranda om het huis.
Onder één van de ramen stond meestal
een stapel vuurhout, dus was het hout
binnen kort bereik, en er was ook altijd
een rookhuis waar vleeswaren werden
gerookt en weggeborgen voor de winter.
De 'hut' die we toen zagen op de film
was dus een wel doordacht stuk architec
tuur.
Natuurlijk wisten we van dit alles niets af
in 1950. En nu, al die jaren later, begrij
pen we eindelijk zoveel beter waar het
verhaal over de Yearling, het hertje dat
de maïs waar deze mensen van moesten
leven opat, om gaat. Om hoe de mensen
leven, hoe het bos eruit ziet, en dat de
kluwen garen geen kluwen garen zijn
maar Spanish mos, dat werd gebruikt om
matrassen en kussens mee te vullen en
dat de Baxters typische Florida pioniers
waren, het soort mensen datje nog maar
zelden tegenkomt hier. Het leven dat ze
leidden was moeilijk en hard.
Marjorie Kinnan Rawlings zag dit alles,
kwam tussen hen wonen en schreef over
haar woonplaats met een scherp oog
voor details en een diepe liefde voor het
land en de mensen die bij dat land hoor
den. Er werd een film
gemaakt van haar meest
bekende boek, een stuk
klassieke literatuur
nu, 'The Yearling',
het verhaal over
de Florida-scrub
en de inwoners
ervan. We zagen die
film lang, lang geleden,
en nu zitten we 'midden in
de film' om het zo maar te
zeggen. Het kan verkeren.
Juul Lentze
Niet of wel
We waren een paar maanden in Australië en ik dacht weieens:
'Waar zijn we aan begonnen'. Totdat ik tijdelijk achter een
bureau in het emigratiekamp werd geplaatst. De problemen van
mede-emigranten eisten mijn volle aandacht. Zo stond op een
dag Carla voor mijn bureau. Nee, ze zag het niet meer zitten.
'Het is hier heel anders dan in Holland', begon ze haar stand
punt te verdedigen, 'Donderdags ging ik met mijn moeder naar
de Albert Cuyp, en op de terugweg haalden we een kopje koffie
bij mijn zusje in de buurt. 'Je zou hier op de Engelse cursus
kunnen gaan of proberen je rijbewijs te halen!', opperde ik. 'We
hadden nooit moeten emigreren', was het ongeduldige ant
woord. Dus vertrok Carla voor drie maanden naar Nederland.
Dick, haar man, kreeg niet veel bericht. Ik vroeg me af, hoe het
zou aflopen. En dan, op een warme woensdag, stapten ze
samen mijn kamer binnen. Het was haar niet meegevallen, ver
telde Carla eerlijk. Bij haar zusje was een nieuwe baby geboren,
die haar moeder helemaal opeiste.
Het had veel geregend en dan steeds maar in zo'n huiskamer
zitten, zonder een sprankje zon! De ijzige koude had bij haar de
doorslag gegeven. En ik kreeg zowaar een cadeautje. Een mooi
ingelijste foto van een Amsterdamse gracht.
Carla vertelde een beetje verlegen: 'Ik ben nu op die Engelse
cursus en Dick heeft mij rijles gegeven. Je komt hier vlugger
vooruit concludeerde ze. Later bekeek ik de foto nog eens. Hoe
mooi was het waas over de gracht. Amsterdam, een stad met
zoveel schoonheid. Ik zou er best weer eens willen lopen!
Tilly Breeman
42
