£>e*i loia uit Uet
OtuJlticU familie.
Anchie^
CS-
aan JU
A1AX!
<JfezUfutezuH^en
Het Indisch Familie Archief (IFA) spoort u nog steeds
aan om oude familiegegevens, -stukken, -herinnerin
gen en foto 's met zorg te bewaren. Het IFA krijgt regel
matig van families of uit boedels foto's en foto-albums.
Helaas ontbreken er in veel gevallen gegevens als wie
op de foto's staan, waar de foto genomen is en wan
neer. Voor de generaties na ons is het belangrijk dat
deze gegevens zoveel mogelijk compleet zijn. Daarom
verzoekt het IF A u er eens voor te gaan zitten en zoveel
mogelijk op te schrijven bij de foto's.
In de jaren kort vóór de oorlog kende men een soort
'overgang' van het oude bekende personenvervoer
met kleine rijtuigjes, deeleman, sado, dogcar, getrok
ken door inheemse paardjes, naar de toen reeds veel
gebruikte taxi-personenauto 's. Dat waren kleine
driewielers, gebouwd op basis van een motorfiets,
waaraan men een soort coupé had gebouwd waarin
de passagiers op kleine bankjes konden zitten. Het
waren in hoofdzaak twee typen; de DEMMO 's en de
ATAX-en. Eerstgenoemden hadden de aandrijving op
het voorwiel en de anderen waren voorzien van een
kettingaandrijving op de achterwielen. De gekozen
motoren waren krachtig en luidruchtig en de voer
tuigjes konden niet alleen een flinke snelheid halen,
maar ze waren ook in staat om niet al te steile hellin
gen met gemak te nemen. Tenslotte zag men ze in alle
Indische steden.
Soldaten, die s 'avonds in Bandoeng een bioscoop
hadden bezocht namen samen met vijfman een
demmo, die hen naar het garnizoen Tjimahi terug
bracht. Elk betaalde een dubbeltje, het toen gangba
re tarief. De chauffeur, die voorin op een klein bank
je was gezeten, moest vaak halsbrekende toeren uit
halen om zijn voertuig door het drukke verkeer te
manoeuvreren. De wagentjes begaven het weieens
door allerlei technische mankementen, en bovendien
waren ongelukken ermee niet zeldzaam.
Op de foto van deze atax, die we van de heer
Warlicht in Den Haag mochten gebruiken, zien we
zo 'n atax, met daarin vijf kinderen van de familie
Townsend (familie van mevrouw Warlicht). De heer
Warlicht zelfheeft nog een oude en nare herinnering
aan de atax. Dat was in 1934, toen hij nog scholier
was in Soerabaja en graag knutselde aan radiotoe
stellen en op een keer op weg was om zijn eerste
echte soldeerbout te gaan kopen, dus dat was span
nend. Maar onverwachts werd hij aangereden door
een atax die van de verkeerde richting aankwam. De
jongen werd met fiets en al tegen het asfalt gekwakt.
De politie kwam en maakte een procesverbaal op en
Warlicht kwam in het ziekenhuis terecht met een
gebroken pols en een flinke hersenschudding. Na
enige tijd kwam de zaak voor de landraad en ook
Warlicht moest zijn verhaal doen. Maar de schuldige
chauffeur was hem vlug gesmeerd en verscheen dus
niet. Zodoende kon hij ook geen boete betalen.
Gelukkig is Warlicht goed genezen, maar hij hield er
een afkeer aan de atax van over.
2>.A. VakeAi
35
