'Memories are made of this'
Helaas is er nu van die streptokok een
mutant komen opdagen, die vele dagen
lang, vele kranten heeft gehaald. Ook
opzienbarend televisienieuws heeft die
mutant gemaakt als de 'vleesetende
bacterie'!
door J.A. Stolk, huisarts
'The way we were' had ik ook als titel
boven dit schrijfsel kunnen plaatsen.
Niets Nederlands is daar aan, maar goed
bruikbaar om aan te geven wat ik vertel
len wil.
En ik deed het al eens eerder.
De titels van deze Amerikaanse 'songs'
geven de inhoud van dit artikel beter
weer dan de Nederlandse titels, die ik
heb kunnen bedenken. Niet zo'n vreem
de zaak voor mensen uit twee werelden,
twee culturen. Die 'vreemde zaken' zijn
dan vaak heel gewone. Zo is het en zo
zijn en bestaan die dingen nou eenmaal.
Onveranderlijk en dat bepaalt ons leven.
Wat ons - mensen uit twee culturen,
mensen van multiculturele afkomst - ver
wonderen kan, dat zijn de mensen, die
zich over ons verwonderen kunnen. Kijk
dezer dagen maar eens om je heen. Heel
verschillende werelden. Dit accepteren
moest en moet nog steeds. Oude ritu
elen, de tradities door de eeuwen van
generaties heen, omgangsvormen, zo
geheel anders in dat 'oude' Indië en
elders in de wereld. Zo anders dan het
koel zakelijke of beleefde hier in Holland.
Het zij zo!
Het zij dus zo, maar ik heb mij wel eens
in verwondering afgevraagd, waarom
mijn ouders mijn broer koningsnamen
hebben gegeven en mij zo onbeduidend
Jan Arie hebben genoemd. Je moet toe
geven Johannes Adrianus, pauselijke
namen, zou beter hebben geklonken.
Willem Frederik Alexander, de konings
namen van mijn broer. Zou dat toch te
maken hebben gehad met dat oud-testa-
mentische idee en voorschrift dat aan de
eerst geboren zoon alles wat vorstelijk is
en rijk kan maken toekomt? Alles wat
daarna komt, jongens en meisjes, die zijn
allen van het tweede plan. Zou ik in deze
tijd psychiatrisch patiënt zijn geweest dan
hadden de dokters van de ziel deze
'nare' ervaring van mij vast en zeker
ingecalculeerd om tot de conclusie te
kunnen komen waarom ik aan deze of
gene 'gekte' lijdende ben.
De psychologie van de situatie verwor
den tot de psychopathologie van de situ
atie. Is dat nu wel zo? De psychopatholo
gie van de situatie geldt wel in het onder-
volgende dat daarover wordt vermeld en
beschreven. Het zijn niet de geteisterde
en gekwetsten van de ziel, die vol
afschuw en beledigend vertellen over die
tijd, de tijd, waar hun ouders deel van uit
maakten, die wrede en koloniale tijd, die
zo heel slechte en onderdrukkende kolo
niale tijd, die bij de zielknijper op de sofa
komen.
Het is die ander, die tenslotte op de sofa
van de psychiater terecht komt. Een
slome en eenvoudige Indische jongen,
zoals ik er één ben bijvoorbeeld.
Goedgelovig en tot op zijn onderbroek
bestolen door het 'Asia bangoen' gebeu
ren.
Allemaal eigen schuld heb ik begrepen.
Waar zijn mijn herinneringen van
gemaakt?
Wat ik mij wil en kan herinneren, dat zijn
meestal de heel goede of de heel benar
de dingen uit mijn leven.
Een benarde tijd was de terugreis met
het m.s. 'Baloeran' naar Indië na het bui
tenlandse verlof van mijn ouders. Mijn
vader stierf aan boord aan de gevolgen
van roodvonk. Het gebeurde kort na ver
trek uit Colombo. Hoe mijn moeder het
heeft klaargespeeld, de gezagvoerder en
de directie van de 'Rotterdamsche Lloyd'
over te halen mijn vader geen zeemans
graf te geven, maar hem aan boord te
laten terwijl er nog een dikke veertien
dagen te varen waren? Zoiets is en blijft
een prestatie van de eerste orde voor
een jonge vrouw van Javaans-
Madoerese afkomst. Mijn broer en ik
waren toen net respectievelijk elf en
negen jaar oud. Tegen roodvonk bestond
nog geen medicijn. Beter worden dat
deed je in die tijd ondanks de dokter. Dit
is niet cynisch bedoeld. Ik wil er alleen
maar mee aangeven, dat toen de dokter
in zulke kwesties met lege handen stond.
Ook mijn broer liep roodvonk op. In
Tandjong Priok - de haven van het toen
malige Batavia - aangekomen, moest de
knaap nog een hele week in quarantaine.
De directie van de Staatsspoorwegen -
mijn beide ouders werkten bij dat bedrijf -
zorgde voor transport naar Djokjakarta,
waar mijn vader begraven werd.
De reis naar Djokja was een 'jongens
droom' ondanks de tragische oorzaak,
die de reis noodzakelijk maakte. Mijn
moeder en ik kregen een directie-wagon
voor ons alleen, niemand anders mocht
er mee. Eten en drinken voor een half
dozijn personen kregen wij daarvoor in
de plaats als 'gezelschap'. Al met al een
heel spannend gebeuren voor een knaap
van negen jaar.
Papa lag in een goederenwagon bij mijn
broer, een groot rood kruis was aan
beide zijden van de wagon geschilderd.
Mijn broer had een aantal mensen mee
in de wagon die over zijn wel en wee
moesten waken. Ik herinner mij mijn
broer uit die tijd als een helemaal niet
zieke knaap in een veel te groot bed met
spierwitte lakens en altijd met heel druk
ke mensen om hem heen. De grootste
druktemaker was mijn broer.
Wij reisden als een 'trein-eenheid' linea
recta naar Djokja, een reis van acht uren.
Een enkele keer werd er gestopt voor het
laden van brandstof en water.
Wat had ik toen graag op de locomotief
verder willen reizen en dan die hele reis
die gillende treinfluit laten klinken.
Zoals eerder gezegd over roodvonk en
de restverschijnselen van die ziekte wist
men niets of heel weinig in die tijd.
Genezen was min of meer een 'wonder'.
De verwoestende effecten, die als rest
verschijnselen konden optreden na een
doorgemaakte en overleefde roodvonk
waren nauwelijks bekend. Hartklep
gebreken en een hartlijden konden het
gevolg zijn van een 'genezen' roodvonk.
Nierfunctiestoornissen, een chronisch
nierlijden kon het blijvende gevolg ervan
zijn. Slecht werkende of niet meer func
tionerende nieren resulteerden in een
langzame, moeilijke en pijnlijke dood in
die tijd.
Ook mijn broer was daar slachtoffer van.
Nauwelijks vijftig jaar oud stierf hij aan
een acute hartstilstand, na een ziekbed
van bijna tien jaar.
Roodvonk genees je nu door het toedie
nen van penicilline. Het is nu dus 'kinder
werk' om 'Magere Hein' de kans niet te
geven. De veroorzaker van roodvonk, de
bèta- haemolytische streptokok is in
West- Europa als gevolg van de penicil
line verleden tijd.
Helaas is er nu van die streptokok een
mutant komen opdagen, die vele dagen
36
